7. Sınıf Türkçe Ünlem Ve Soru İşareti konu anlatımı

Cümle içerisinde ünlem ve soru işaretinin görevleri birbirinden farklıdır. Aynı zamanda bu noktalama işaretleri kendi içerisinde değişik anlamlarda kullanılır. Şimdi bu anlamlar üzerinden ele aldığımız örnekler ile beraber, konuyu daha iyi anlamaya çalışacağız.

 Ünlem ve Soru İşareti

 Farklı anlamlara gelen soru işareti ve ünlem noktalama işaretleri değişik amaçlar altında kullanılır. Şimdi bu noktalama işaretlerini ayrı ayrı ele alalım ve öğrenmeye çalışalım.

Ünlem İşareti

 Daha çok cümle içerisinde dikkat çekmek ve daha vurgulu bir cümle oluşturabilmek için genelde ünlem işareti kullanılmaktadır.

 - Sevinç, acı, korku ve şaşma gibi duyguları söz konusu olduğu zaman kelimenin sonunda kullanılır.

 ‘’Aşk olsun!’’

 ‘’Böyle bir şey yaptın ya inanamıyorum!’’

 ‘’Vah vah!’’

 Cümle içerisinde ünlem işareti bir kelimede ya da bir cümlede kullanılabilir.

 ‘’Eyvah! Anahtarımı unuttum.’’

 ‘’Eyvah, anahtarımı unuttum!’’

 Görmüş olduğunuz gibi ünlem işareti farklı biçimlerde cümle içerisinde kullanırız. Burada durum her ikisi için de geçerlidir.

 - Seslenme ve hitap ile beraber uyarı söz konusu olduğu zaman kelimenin sonuna eklenir.

 ‘’Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir.’’

 ‘’Lütfen beni dinleyin!’’

 - Cümleye kinaye, alay ve küçümseme anlamı kazandırmak amacıyla istenen sözden hemen sonra ünlen işaretini kullanmak mümkün.

 ‘’İsteseydi bunu kolaylıkla yapardı! Ama söylediğine göre zamanı yokmuş!’’

 ‘’Çok akıllı biri (!) olduğunu söylüyor.’’

 ‘’Söylediğine hepimiz inandık!’’

 Bu şekilde ünlem işaretini cümle içerisinde farklı amaçlar doğrultusunda kullanabilir; cümlenin daha etkili hale gelmesine imkan tanıyabilirsiniz.

 Soru İşareti

 Soru işaretleri noktalama işaretleri içerisinde en çok kullanılanlar arasında yer almaktadır. Pek çok cümle içerisinde herhangi bir soru sorduğumu zaman genelde kullanılır. Tabii bu konuda farklı amaçlara bağlı olarak değişik biçimlerde soru işaretini değerlendirmek mümkün.

 - Soru eki ya da sözü içeren cümleler söz konusu olduğunda kullanılır.

 ‘’Yarın bizimle geliyor musun?

 ‘’Şoför Bey daha varmadık mı?’’

 ‘’Bu işlemi yapabilmek için siz ne düşündünüz?’’

 - Soru bildirmesine rağmen herhangi bir soru eki veya sözcüğü içermeyen cümleler adına kullanılır.

 ‘’Adınız?’’

 ‘’Kurdunuz takımın adı?’’

 - Kesin olmayan ya da şüphe ile karşılanan, aynı zamanda bilinmeyen tarih ve benzeri gibi durumlar karşısında soru işareti kullanılır.

 ‘’Yunus Emre (1240 ? - 1320)’’

 ‘’1355 ? yılında doğan ünlü şair…’’

 ‘’İstanbul'dan Balıkesir'e arabayla 5 saatte (?) varmış.’’

 Görüldüğü gibi soru işareti hem cümlenin sonunda hem de ortasında kullanılabilmektedir. Genelde herhangi bir soru cümlesi olduğu zaman değerlendirilir. Ancak aynı zamanda bilinmeyen bazı durumlar karşısında, kesinliğin olmadığını anlatmak için kullanılmaktadır. Soru cümlesi kullanmadan daha kolay ve kısa hale getirebilmek için de yine soru işaretini değerlendirmek mümkün.

 Aynı durum ünlem işareti için de geçerlidir. Hem cümlenin sonunda hem de ortasında amaca bağlı olarak kullanılabilmektedir. Özellikle cümlelerin daha etkili ve vurgulu hale gelebilmesi için yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca duyguları anlatabilmek için ve duyguları vurgulamak amaçlı da oldukça fazla değerlendirilir.

 Noktalama işaretlerini mutlaka öğrenmeli ve nerede, nasıl kullanıldıklarını iyi anlamalıyız. Böylece karşımıza çıkan soruları daha iyi şekilde çözebilir; yazı yazarken cümlelerin daha anlamlı olmasını sağlayabiliriz. Özellikle noktalama işaretleri içerisinde çok fazla kullanılan soru işareti ile beraber, ünlem işaretinin kullanıldığı yerleri mutlaka iyi öğrenmemiz gerekir.