2. Sınıf Türkçe Eş Anlamlı Kelimeler konu anlatımı

Eş anlamlı, diğer adıyla anlamdaş kelimeler, farklı yazılıp, okunsalar da görevleri ve anlamları aynıdır. Genellikle cümle içinde birbirlerinin yerine kullanıldıklarında anlamda kayma veya bozulma olmuyor.

 Eş Anlamlı Konu Anlatımı

 Yazılışları ve okunuşları farklı fakat aynı anlama gelen sözcüklere eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler deniliyor. Genellikle birbirlerinin yerine kullanıldıklarında cümlede anlam kayması ve bozulma olmuyor.

 En çok bilinen ve kullanılan eş anlamlı sözcükler;

 Hane – ev - konut

 Kırmızı - al

 Armağan - hediye

 Siyah - kara

 İhtiyar - yaşlı

 Kelime - sözcük

 Sınav - imtihan

 Okul - mektep

 Doktor - hekim

 Yoksul – fakir

 Cevap - yanıt

 İmkân - olanak

 Savaş - harp

 Millet - ulus

 Tabiat - doğa

 Adet - sayı

 Vasıta - araç sözcükleridir. Gün içinde bu sözcükler yoğun şekilde cümlelerde kullanılıyorlar.

 “Yeni evimize bu hafta taşınacağız.” Cümlesinde “ev” sözcüğünün eş anlamlısı hane ve konuttur. Birini “ev” yerine eklediğinizde “Yeni konutumuza bu hafta taşınacağız.” Gördüğünüz gibi cümlede anlam bozulması olmuyor.

 Kırmızı bayrağımız göklerde süzülüyor, yerine Al bayrağımız göklerde süzülüyor.

 Gün gelecek sen de yaşlı olacaksın, yerine Gün gelecek sen de ihtiyar olacaksın.

 Bu cümle 7 kelimeden oluşuyor, yerine Bu cümle 7 sözcükten oluşuyor.

 Fakir olmaktan korkma, tembellikten kork, yerine Yoksul olmaktan korkma, tembellikten kork. Görüldüğü üzere eş anlamlı kelimenin yerine diğer eş anlamlısını koyduğunuzda anlam değişmiyor. Böylece daha zengin kelime dağarcığına sahip olmuş oluyorsunuz

 Bazı durumlarda, cümlede anlam kayması olmaması için deyim olan sözcük gruplarında eş anlamlı kelimenin yerine diğer eş anlamlı kelime getirilmiyor. Buna en büyük örnek siyah-kara eş anlamlı kelimelerdir.

 Örnek; Akşama kadar ayakta durmaktan, ayaklarıma kara sular girdi. Buradaki “kara sular” bir deyimdir. Kara yerine “Akşama kadar ayakta durmaktan, ayaklarıma siyah sular girdi.” Yazıldığında anlam kayması oluyor ve cümlenin vurgusu kayboluyor.

 Eş anlamlı sözcükler aynı cümle içinde birlikte yazılmazlar. Ancak birbirlerinin yerine yazılabilirler. Aynı cümlede birlikte yazıldıklarında kural hatası ve gereksiz kelime kullanımı yapılmış oluyor.

 Örneğin; “Ben, yaşlı ve ihtiyar bir adamım.” Yaşlı ve ihtiyar aynı anlama geldikleri için, gereksiz bir vurgu yapılmış ve kelime kullanılmış. Hâlbuki “Ben, yaşlı bir adamım.” Veya “Ben ihtiyar bir adamım.” Doğru bir cümledir.

 “23 Nisan’da kırmızı ve al bayrağımızı balkona astım.” Cümlesinde yine bir gereksiz eş anlamlı yinelemesi yapılmış. Kırmızı ve al kelimeleri aynı anlama geldiği için aslında “23 Nisan’da kırmızı ve kırmızı bayrağımızı balkona astım.” Şeklinde bir cümle ortaya çıkıyor. Görüldüğü gibi gereksiz bir kelime fazlalığı olmuş. Bunun yerine “23 Nisan’da al bayrağımızı balkona astım.” Cümlesi en doğrusu olacaktır.

 Özge’ye doğum gününde ne hediye ve armağan alacaksın?” Cümlesinde de gereksiz eş anlamlı yinelemesi yapılmış. Hediye ve armağan eş anlamlı kelimelerdir. Cümleyi söyleyen aslında “Özge’ye doğum gününde ne hediye ve hediye alacaksın?”, demek istemiş. Cümlede anlam bozukluğunu gidermek için eş anlamlılardan birini çıkarıp, “ Özge’ye doğum gününde ne hediye alacaksın?” doğru cümlesi yazılabilir.

 En çok bilinen ve kullanılan eş anlamlı sözcüklerden başka olarak;

 Abide - anıt

 Gökyüzü - sema

 Güç - kuvvet

 Örnek - misal

 Hasret - özlem

 Hadise - olay

 Tutsak - esir

 Doktor – hekim sözcüklerini de eş anlamlı kelimelere örnek olarak verebiliriz.