Uzay'da çalışmalar devam ediyor

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) ''İkinci Keşif Mürettebatı'' için donatı hazırlıklarını sürdüren uzay mekiği astronotları, bugün çıktıkları 6.5saatlik uzay yürüyüşü ve çalışmalarını tamamladılar. Mekik Discovery'nin astronotları Andrew Richards ile Paul Thomas, UUİ'ye gelecek ay yerleştirilecek Kanada yapımı robot kolunu takviye edecek platformda rötuşları yaptılar. İki astronot, Aralık başında UUİ'ye yerleştirilen 600 milyon dolardeğerindeki uzay tarihinin en büyük (73 metre) enerji kaynağı güneş panellerinin bir kanadında sallanmaya neden olan inatçı pimi de yerineoturttu.

UUİ'ye geçen ay monte edilen Destiny (Kısmet) Laboratuvarı'na güneş panellerinden giden kabloların bağlantı işlemini de sürdüren astronotlar, 17 katlı görkemli istasyonda çalışmaktan çok mutlu olduklarını belirttiler. Discovery'deki astronotlardan James Voss ve Susan Helms, Cumartesigünü Destiny Laboratuvarı'na malzeme yerleştirmek için yaklaşık 9 saatuzay yürüyüşü yapmışlardı. Bu yürüyüş, bugüne dek yapılan en uzun süreli uzay yürüyüşü oldu.

ABD, Rusya, Kanada, Avrupa Uzay Kurumu ESA, Japonya ve Brezilya'nın katkılarının bulunduğu tarihteki ilk geniş çaplı uzay istasyonunun yapımı 2006'da tamamlanacak. Ortalama 100 milyar dolara mal olması beklenen istasyon, en az 2016 yılına dek bilimsel araştırmalarda yörünge platformu olacak. Yer'den yaklaşık 380 km yüksekte inşaatı süren UUİ, yapımı tamamlandığında çıplak gözle Ay'dan sonra gökyüzünde görülebilen en parlak nesne olma özelliğini kazanacak.

Keşif 1 ve Keşif 2 ekipleri ve Eva

UUİ'nin ilk uzun süreli mürettebatı olan Rus kozmonotlar Yuri Gidzenko, Sergey Krikalyov ve Amerikalı astronot William Shepherd, SSCB döneminden kalma Rusya'nın Kazakistan'daki tarihi Baykonur Kozmodromu'ndan 31 Ekim günü, Rusça ''Zazhiganiye: Ateşleme'' komutuyla istasyona yükselmişlerdi. 2 Kasım'da UUİ'ye kenetlenen Gidzenko, Krikalyov ve Shepherd, Cumartesi günü Discovery ile yeryüzüne dönecek.

Discovery'nin UUİ'ye getirdiği Keşif 2 mürettebatı üyeleri kozmonot Yuri Usaçev, Amerikalı astronotlar Susan Helms ve James Voss istasyonda kalacaklar. Uzay adamlarının jargonunda ''Extravehicular Activity: EVA'' diye tabir edilen eğlenceli boş zaman seyri, uzay yürüyüşünde de yapılabiliyor. Astronotlar ve kozmonotlar, Dünya adlı gezegenin güzelliğini 380 bin metre yüksekten seyrediyorlar.

Keşif 1 ve Keşif 2 mürettebatları UUİ'de ''imece'' usulüyle çalışırken, Shepherd, Usaçev ve Voss, İtalyan kargo-ikmal aracı Leonardo modülünden malzeme aktarımını sürdürdü. ABD'nin Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) verdiği bilgiye göre, ilk seferini yapan Leonardo, istasyona taşımacılıkta 25 sefer kullanılacak.

Mini acil servis

Rönesans hümanizminin simgesi İtalyan dahi ressam, heykeltıraş, mimar ve mühendis Leonardo da Vinci'den (1452-1519) adını alan Leonardo modülü sayesinde UUİ'ye mini acil servis odası da kuruluyor. UUİ sağlık ocağında kalp çalıştırma cihazından aspirin gibi her türlü el altı ilaçları bulunuyor.

En ileri tıp aygıtı

Leonardo ile yerçekimsiz veya yerçekimsiz ortama yakın ortamda insan vücudundaki değişiklikleri ölçecek, ''bugüne dek yapılan en ileri tıp aygıtı'' da istasyona taşındı. Gidzenko, Krikalyov ve Shepherd'ın Soyuz (Birlik) roketiyle yola çıktıkları Kazak çölündeki Baykonur Üssü, insanın 44 yıllık uzaya açılma tarihinde en önemli ilk iki aşamanın çıkış çizgisi.

4 Ekim 1957'de uzaydaki ilk insan üretimi uydu olan SSCB yapımı Sputnik (Yol Arkadaşı) ve 12 Nisan 1961'de Sovyet kozmonotu Yuri Gagarin (1934-1968), Vostok (Doğu) kapsülüyle uzaydaki ilk insan olarak 1 Numaralı Fırlatma Rampası'ndan semalara yükselmişti. UUİ, insanın uzaya yerleşmesinde ''ilk kademe'' kabul ediliyor. Uluslararası Uzay İstasyonu ile ilgili ayrıntılı bilgi, internette''http://spaceflight.nasa.gov''; istasyondan interaktif grafik ise ''http://wire.ap.org'' adreslerinden bulunabiliyor.

• Uzay'da İran - Rusya ortaklığı
•Mir Hindistan üzerinden görülecek