Koyunlar dost ve düşmanı insanlar gibi seçiyormuş

Sonunda ‘akraba’ çıktık !

Hani ‘koyun gibi adam’ denir ya, boşuna değilmiş. Bilim koyunların da, tıpkı insanlar gibi, dost ve düşmanı yüzüne bakarak ayırt ettiğini, bunun için de insanlar gibi beyinlerinin sağ yarısını kullandığını ortaya çıkardı. İnsanların da kimin peşinden gideceğini doğru seçememesinin sebebi bu benzerlik olmasın sakın...

TÜRK milleti ‘bizim insanımız koyun gibi’ diye şikayet eder ya, koyunlarla benzerliğimiz sonunda bilimsel açıdan kanıtlandı.

Cambridge'teki Babraham Institute tarafından yapılan araştırmalarda koyunların, sürü içerisindeki dost ve düşmanlarını, tıpkı insanlar gibi, yüz hatlarından tanıyarak ayırt ettikleri anlaşıldı. Ancak bundan daha da ilginç olanı koyunların bu ayrımı yaparken tıpkı insanlar gibi beyinlerinin sağ tarafını kullanmaları.

Eğer bilim adamlarının ‘koyunlar dost ve düşmanı aynı insanlar gibi seçiyor’ tezi doğruysa ‘insanlar da dost ve düşmanı tıpkı koyunlar gibi seçiyor’ demek yanlış olmaz herhalde.

Eh, insanoğlu da dostu-düşmanı koyunlar gibi seçiyorsa, niye arkadaşlarımızı seçmekte zorlandığımız, dost zannettiklerimizden neden kazık yediğimiz böylece bilimsel olarak açıklanmış oluyor.

YÜZE BAKIP SEÇİYOR

Bu tabii, uzmanların, bilimsel açıdan çok ciddi bir araştırmaya kattıkları bir küçük espri payı. Araştırma ekibinin başı Jon Pierce'in saptamalarına göre koyunlar yüze bakarak tanımlama yapmada uzman. Yaptıkları deneylerden birinde koyunlara önce kendi sürülerinden sonra da yabancı bir sürüden ikişer koyun gösterildi ve aralarından doğru seçimi yapmaları beklendi. Karşılarındaki koyunların kafasının tümünü gören koyunlar hep doğru seçimi yaptılar.

Ama Pierce kulakları ve başı kapattığında koyunlar yalnızca iyi tanıdıkları yüzleri ayırabildiler.

Araştırma ekibinin başı Pierce ‘Koyunlar arkadaşlarını çok rahatlıkla tespit edebiliyorlar. Bunu yaparken de gözler arasındaki mesafe gibi çok ince, içsel ayrıntıları kullanıyorlar. Postlar gibi daha belirgin dışsal özelliklerden yararlanma yoluna gitmiyorlar’ şeklinde konuşuyor.

BEYNİN SAĞ TARAFI

Koyunların bu tanımlamada beyinlerinin sağ tarafını kullanmaları bugüne kadar sadece primatlara has bir özellik olarak bilinirdi. Oysa koyunların da beyinlerin sağ tarafını kullanması bilinen görüşleri sarsacağa benziyor.

Bazı araştırmacılar lisan ve el kullanma yetilerini kontrol eden merkezlerin sol yarımda geliştiğini ve tanıma özelliğini sağ tarafa itelediğini söylüyor. Ama araştırmanın şefi Pierce, okuma yazması ve konuşma becerisi olmayan koyunlara bakarak tanıma özelliğinin beynin sağ yarımda ortaya çıktığını savunmakta.

Auckland Üniversitesi'nden psikolog Michael Corballis ise, Pierce'a katıldığını ifade ediyor. Sağ yarım küresel özelleşme evrim sürecinde daha önce gerçekleşmiş olmalı.

Nazım’ın şiirle söylediğini sonunda bilim de kabul etti

Koyun gibisin kardeşim

DÜNYANIN EN TUHAF MAHLÛKU

Akrep gibisin kardeşim,

korkak bir karanlık içindesin akrep gibi.

Serçe gibisin kardeşim,

serçenin telaşı içindesin.

Midye gibisin kardeşim,

midye gibi kapalı, rahat.

Ve sönmüş bir yanardağ ağzı gibi korkunçsun, kardeşim.

Bir değil,

beş değil

yüz milyonlasın maalesef.

Koyun gibisin kardeşim,

gocuklu celep kaldırınca sopasını

sürüye katılıverirsin hemen

ve adeta mağrur, koşarsın salhaneye.

Dünyanın en tuhfa mahlukusun yani,

hani şu derya içre olup

deryayı bilmeyen balıktan da tuhaf.

Ve bu dünyada, bu zulüm

senin sayende.

Ve açsak, yorgunsak, alkan içindeysek eğer

ve hálá şarabımızı vermek için üzüm gibi eziliyorsak

kabahat senin

- demeğe de dilim varmıyor ama -

kabahatin çoğu senin, canım kardeşim!

Nazım Hikmet, 1947