Kazakistan, Avrupa Konseyi'nde Gözlemci Olmak İstiyor

Nitekim Kazakistan, Avrupa ile bütünleşmek için demokratikleşme yönünde önemli adımlar atmaya başlamıştır. Kazakistan, 2030 yılına kadar ekonomik ve sosyal rekabet gücü en gelişmiş olan ülkeler arasına girmeyi amaçlamıştır. Bu nedenle, Kazakistan Parlamentosu ‘Kazakistan-2030 Stratejisi’ni gerçekleştirmiştir. Bu çerçevede Kazakistan Parlamentosu ekonominin büyümesini sağlayan kanunları kabul etmekle sınırlı kalmayıp aynı zamanda insan hakları sağlayan demokratik reformları gerçekleştirmeye başlamıştır. Parlamento tarafından erklerin kuvvetler ayrılılığı sisteminin geliştirilmesi, faaliyetlerin demokratikleştirilmesi, vatandaşların siyasi hak ve özgürlüklerin genişletilmesine yönelik anayasa değişiklikleri yapılmıştır.

Ceza, Medeni, Bütçe, Toprak, Vergi, Gümrük Kanunları gibi temel nitelikli kanunlar kabul edilmiştir. Yerel temsil ve yürütme organlarının yetki, organizasyon, faaliyet düzenini tespit eden ‘Devletin Yerel Yönetimine dair’ kanun kabul edilmiştir. ‘Sivil topluma dair” ve ‘Siyasi partilere dair’ kanunlar kabul edilerek demokratik Kazakistan’ın altyapısı oluşturulmaya çalışılmıştır. ‘Kazakistan Cumhuriyeti seçimlerine dair” anayasa değişikliği ile seçim prosedürünün şeffaflığı sağlanmaya çalışılmıştır. Adli sistemin hukuki temeli değiştirilmiştir. Mahkeme, avukatlık, noterlik faaliyetleri, ceza ve ceza usulü mevzuatı ve idari hak ihlalleri mevzuatı ile ilgili olan temel nitelikli hukuki düzenlemeler yapılmıştır.

2001 yılında ‘Nüfus istihdamına dair’ kanun kabul edilmiştir. Bu kanuna göre çalışma faaliyet alanının özgürce seçimi ve mesleğin serbestçe seçilmesi, adil ücret ve olumlu çalışma şartları, vatandaşların işsizlikten korunması düzenlenmiştir. Ayrıca, Kazakistan’ın demokratikleştirilmesi sürecinde demokratik reformlar programının geliştirilmesi ve somutlaştırılması için Devlet Komisyonu kurulmuştur. Bu komisyona milletvekilleri, cumhurbaşkanlığı, hükümet, partiler, sivil birlikler ve STK temsilcileri üyedir. Altı yıllık periyotta yapılması öngörülen Milli Demokratik Reformlar Programı 2006 yılında kabul edilmiştir.

Kazakistan, 2010 AGİT Dönem Başkanlığı’na hazırlanıyor. Avrupa Birliği, Kazakistan’ın AGİT başkanlığı adaylığını destek ederek Kazakistan ile işbirliği isteğini göstermiştir. Kazakistan, Orta Asya sorunlarına dikkat çekerek Orta Asya Bölgesi’nde güvenlik, istikrarlaşma ve demokratikleşmenin sağlanmasında önemli rol oynayabilecektir.

Kazakistan, Avrupa’ya yakınlaşma sürecinde günümüzde Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) nezdinde gözlemci statüsünün elde edilmesine çalışmaktadır. Kazakistan ile AKPM arasında işbirliği anlaşması Mart 2004’te imzalanmıştır. Anlaşmanın içeriğine göre Kazakistan, insan hakları ile toplumun demokratikleştirmesinin gelişmesine dair yıllık raporunu sunarak AKPM’nin genel kurul toplantısına katılma hakkına sahiptir.

AKPM, bir Avrupa Birliği kuruluşunda Avrupalı olmayan ülkeye gözlemci statüsü tanınıp tanınamayacağı sorusu ile karşı karşıyadır. Ancak, Kazakistan’ın Rusya Feederasyonu ve Türkiye gibi Avrupa ve Asya kıtaların birleştiği yerde bulunan ve Batı ile Doğu’nun bir sentezi olan bir devlet olduğu gerçeği unutulmaktadır. Ayrıca, Kazakistan’ın ve Kazakların son iki yüzyıldır kültürel ve siyasi olarak Avrupa’ya her zaman daha yakın bir ülke ve halk olduğunu unutmamak gerekir.

Orta Asya’nın istikrar ve kararlılığın sağlanması sorunu, Asya kıtasındaki en önemli sorunlarından biridir. Günümüzde Orta Asya ülkelerinin çoğu fakirdir. İç sosyal ve ekonomik sorunlar tehlikeli çatışmaların sebebi olmaktadır. Ancak, ekonominin ve halkın refahının geliştirilmesine yönelik dengeli sistematik politikası sayesinde Kazakistan’da böyle bir sorun yoktur. Kazakistan, AKPM nezdinde gözlemci statüsüne sahip olduğunda Asya devletlerin demokratikleştirmesi sürecinde de Avrupa Birliği’ne yardımcı olacaktır.

Kazakistan, BDT’nin Parlamentolararası Kurulu, EvrAzEs (Avrasya Ekonomik Örgütü) Parlamentolararası Birliği, AGİT Parlamento Kurulu ve birçok diğer önemli uluslararası kuruluşların üyesidir. Bu nedenle, Kazakistan’ın AKPM için yeterli tecrübesi bulunmaktadır.

Kazakistan’ın AKPM nezdinde gözlemci statüsünü elde etmesi Avrupa yolunda sadece bir adımdır. Önemli olan çok yönlü ve çok boyutlu olan Kazakistan’ın artık siyasi olarak Avrupa’nın bir parçası olmak istediği gerçeğini görebilmektir.