İsrail 2007 yılındaki o saldırıyı resmen üstlendi... İlk itiraf
Güncelleme Tarihi:
İsrail’den dün sık rastlanmayan bir askeri operasyon itirafı geldi. İsrail, 2007 yılında Suriye’nin Deyrizor bölgesinde içinde nükleer reaktör bulunduğu iddia edilen bir tesisi bombaladığını kabul etti. Açıklamanın ABD yönetiminin İran’la nükleer anlaşmadan çekilmeye hazırlandığına dair haberlerin arttığı bir döneme denk gelmesi de dikkat çekti.
İSRAİL ordusu, 6 Eylül 2007’de düzenlenen hava saldırısına ilişkin dün ilk kez kamuoyuna açıklama yaptı. Ordu açıklamasında, Suriye’nin başkenti Şam’ın 450 kilometre kuzeydoğusundaki Deyrizor bölgesinde bulunan bir tesise 8 adet F-15 uçağıyla çok gizli hava saldırısı düzenlendiğini belirtti. Hava saldırısıyla imha edilen tesisin yıllar içinde geliştirildiği ve 2007 sonunda işletilmesinin planlandığını savunan İsrail ordusu, 2004 sonunda Deyrizor’daki bu tesisin geliştirilmesine yardım eden yabancı uzmanlardan bilgi edinmeye başladıklarını kaydetti.
KUZEY KORE VURGUSU
Ordu, Suriye’nin plütonyum üretmek için reaktör inşa etmesine yardım edenin Kuzey Kore olduğunu da ileri sürdü. İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Gadi Eisenkot, 2007’deki saldırının “İsrail’in varoluşuna yönelik tehdit oluşturan bir yapıya müsamaha gösterilmeyeceği” mesajını taşıdığını söyledi. Bu yönde bir açıklama da İsrail Savunma Bakanı Avigdor Lieberman’dan da geldi. Lieberman, söz konusu açıklamanın “Ortadoğu’da herkes için bir mesaj” olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. İsrail İstihbarat Bakanı Yisrael Katz daha açık bir ifadeyle konuşarak bu açıklamanın İsrail’in, varlığını tehdit eden İran gibi ülkelerin nükleer silah edinmesine asla izin vermeyeceğini ortaya koyduğunu söyledi.
BUSH’UN ANILARI
Eski ABD Başkanı George W. Bush 2010 yılında yayınlanan anı kitabı “Decision Points” (Karar Noktaları) adlı kitabında dönemin İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile Suriye’deki tesisle ilgili istihabratı konuştuğunu, ancak ona hava operasyonu için yeşil ışık yakmadığını belirtmişti. O dönem Bush’un Ulusal Güvenlik Danışmanı Vekili olan James Jeffrey, İsrail Ordu Radyosu’na yaptığı açıklamada, Başkan Bush’un İsrail’e operasyon sonrasında tam destek verdiğine dikkat çekti. Jeffrey, “Olayların bu tehdidi ortadan kaldırmış olmasından ötürü çok mutluydu. Bu durumdan İsrail’e yönelik herhangi bir tehdit varsa, ABD, İsrail’in yanında olacaktı” dedi.
EL KİBAR OPERASYONU NASIL GERÇEKLEŞTİ
İsrail daha önce Saddam Hüseyin’in iktidarda olduğu Irak’ın Osirak nükleer reaktörüne 1981 yılında hava saldırısı düzenleyerek bu tesisi yok etmiş, bu ülkenin nükleer silah geliştirme çabalarına ağır darbe vurmuştu. 2007’deki operasyon ise şöyle gelişti:
- İsrail ordusunun ifşa ettiği 30 Mart 2007 tarihli “çok gizli” damgalı bir istihbarat belgesinde, “Suriye, Kuzey Kore vasıtasıyla topraklarında en kötü olasılığa göre yaklaşık bir yıl içinde faaliyete geçirebileceği plütonyum üretmek için bir nükleer reaktör kurdu. Değerlendirmemize göre gizli ve düzenli olarak bir nükleer silaha erişme amacını taşıyor” ifadeleri yer aldı.
- İsrail istihbaratına göre 2007 sonunda reaktör faaliyete geçecekti. Tesisi yok etme operasyonu 5 Eylül 2007’de yerel saatle 22.30’da başladı. İsrail F-15’leri 6 Eylül’de 02.30’da El Kibar’daki tesisi bombalayarak tahrip etti.
- Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’na (NPT) taraf olan Suriye hükümeti, tesisin bir nükleer reaktör olduğunu ve Kuzey Kore ile işbirliği yaptıklarını reddetti.
BİLGİ NOTU: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Batı ile İran’ın 2015’te vardığı nükleer anlaşmanın ya değiştirilmesi ya da tasfiyesini savunuyor. Birkaç gün önce ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Senatör Bob Corker da, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kongre onay tarihi olan 12 Mayıs’a kadar İran ile nükleer anlaşmadan çekilme kararını açıklamasını beklediğini de söylemişti.