Barış rahatsızlığı
Güncelleme Tarihi:
ABD Başkanı Clinton Kuzey İrlanda barış anlaşmasını benzer sorunlar yaşayan ülkelere örnek gösterirken, anlaşma bazı ülkelerde tedirginliğe neden oldu. ETA terörüyle mücadele eden İspanya ve ayrılıkçılarla başı dertte olan Endonezya, ‘Bizim sorunumuz farklı’ diyerek anlaşmanın kendilerine bir model teşkil edemeyeceğini açıkladılar.
Kuzey İrlanda'daki Protestan-Katolik kavgasını sona erdirecek olan barış anlaşması birçok ülke tarafından ayakta alkışlanırken, benzer terör sorunları yaşayan ülkelerde rahatsızlık yarattı. Ayrılıkçılara karşı mücadele yürüten İspanya ve Endonezya, Kuzey İrlanda anlaşmasının kendileri için bir model teşkil etmeyeceğini açıkladılar.
ABD Başkanı Bill Clinton, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Kuzey İrlanda'nın diğer sorunlu ülkelere örnek oluşturması gerektiğini söylerken, İspanya'dan farklı görüş geldi. İspanya Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Rodrigo Rato, Bask bölgesinin bağımsızlığı için 1968 yılından beri hükümet, ordu ve belediyelerden yetkililer dahil 800 insanı katleden ETA'yla asla diyaloğa girilmeyeceğini açıkladı. ETA ve siyasi kolu Herri Batasuna'nın ‘mafya’ tipi örgütler olduğunu hatırlatan Rato, öncelikle ETA'nın terörden vazgeçmesi gerektiğini söyledi.
BİZİM MESELEMİZ FARKLI
Doğu Timor'da bağımsızlık isteyen gerillalara karşı mücadele veren Endonezya da Kuzey İrlanda barışının kendileri için bir model olamayacağını savundu. Endonezya Dışişleri Bakanı Tang Jiaxuan, ‘Sanırım bizim meselemiz farklı’ diye konuştu. Endonezya 1974 yılında eski Portekiz sömürgesi olan Doğu Timor'a girmişti. Ancak BM, Endonezya'nın Doğu Timor'daki otoritesini tanımıyor.
İsrailli barış yanlıları ise barış anlaşmasının Ortadoğu için bir model olabileceğini işaret ettiler. Muhalefetteki İşçi Partisi'nin liderlerinden Shlomo Ben Ami, ‘Bu anlaşmadan çıkarılacak en önemli ders, hiçbir sorunun çözümsüz olmadığıdır’ dedi. İsrail Yönetimi de Kuzey İrlanda barışında başrolü oynayan İngiltere Başbakanı Tony Blair'in önümüzdeki günlerdeki İsrail ve Filistin ziyareti sırasında barışçıl yeteneklerini ortaya koyarak Ortadoğu barışına hareket kazandırmasını umuyor.
Siyasi gözlemciler anlaşmanın Belgrad'tan bağımsızlık isteyen Kosovalı Arnavutlar için de bir model teşkil edebileceğine işaret ediyorlar.
Şimdi gözler IRA'da
Kuzey İrlanda'daki en büyük protestan partisi olan İngiltere yanlısı Ulster Birlikçi Partisi barış anlaşmasını onayladı. Anlaşma sürecinde partisini temsil eden parti bakanı David Trimble, partinin yürütme kurulundan 23'e karşılık 55 oyla destek aldı. Bu arada muhaliflerin diğer barışa karşı çıkan diğer protestan partilere kayabileceği belirtiyor.
Trimble'nin parti içindeki muhaliflerine rağmen anlaşmayı kabul ettirmesinin ardından gözler Kuzey İrlanda'nın bağımsızlığı için 30 yıldır terör estiren IRA'nın siyasi kanadı Sinn Fein'e çevrildi. İngiltere eski Başbakanı John Major, BBC'ye yaptığı açıklamada Sinn Fein'in lideri Gerry Adams'ın anlaşmayı yandaşlarına kabul ettirmesinin zor olacağını düşündüğünü söyledi.
İngiltere Başbakanı Tony Blair ise Kuzey İrlanda barışını sağlama almak için selefi John Major ve Muhafazakar Parti Lideri William Hague'a 22 Mayıs'ta Kuzey İrlanda ve İrlanda'da yapılacak anlaşmayla ilgili referandum öncesi birlikte kampanya yapma teklifinde bulundu. Tatilde bulunduğu İspanya'dan telefonla Major'ı arayan Blair, 1993 yılında barış sürecini başlatan selefine minnet duyduğunu söyledi. İşçi Partisi, Muhafazar Parti'yle yapacağı işbirliğinin birlik yanlısı olanların katı tutumunu yumuşatacağını umuyor.