55 milyon yıllık ağaçta taze halde polen bulundu

BİLİM dünyası müthiş bir heyecanla sarsılıyor: ilk kez, 55 milyon yaşındaki bir fosil reçinenin içinde ‘taze’ polen bulundu. Bu polenden elde edilecek genetik bilgilerin bilim adamlarına, bitkilerin evrimi hakkında şimdiye kadar ‘hayal bile edemedikleri’ bilgiler vereceği umuluyor.

ERİTEREK ÇIKARTTILAR

Herşey, 1996 yılında, amatör paleantolog Gael de Ploeg'un Fransa'nın Oise bölgesindeki bir kil ocağında yeni bir amber yatağı ortaya çıkarmasıyla başladı. 1998 yılında, Paris Tabiat Müzesi çalışanlarından iki paleobotanikçi, Jean Dejax ve Dario de Franceschi, bu bölgede bulunan BİR fosilleşmiş amberin içinde gözle zor seçilen bitki poleni buldular.

Ekibin karşılaştığı ilk güçlük, mikroskop altında inceleyecek kadar poleni, bozmadan, amberden çıkarmak oldu. Cam gibi sert ve kırılgan bir madde olan amberi kesmek mümkün değildi. Fosilleşmiş reçine olan amber, 48 saat boyunca % 80 aseton içeren bir çözücünün içine yatırılarak yumuşatıldı. Amber lastik gibi yumuşak hale geldi.

EZELDEN GELEN ŞAHİT

Bu sayede bilim adamları poleni 55 milyon yıldır uyuduğu amberden tane tane çıkarmayı başardılar. Ve, optik ve elektronik mikroskoplar kullanarak, ilk kez bu ‘ezelden gelen’ poleni incelemeye başladılar.

Gördükleri inanılır gibi değildi. Jean Dejax anlatıyar:

‘Polen taneciklerinin tazeliği bizi hayrete düşürdü. Fosilden çıkarılan polenler hep ezilmiş, yassılmış olur. En önemlisi içi kurumuştur. Elimizdeki polen üçboyutlu şeklini korumuştu; daha da önemlisi - bizi en çok şaşırtan - hücreleri neredeyse hiç bozulmadan muhafaza edilmişti.’

Araştırmacı 55 milyon yıllık bu polenin DNA'sının izole edilip edilemeyeceğini henüz bilemediklerini söylüyor. ‘Eğer bunu başarırsak elimize, bitkilerin evrimiyle ilgili, inanılmaz genetik bilgi geçmiş olacak.’

‘Ezelden gelen’ polen tanelerini zamanımıza kadar muhafaza eden bu sarı amber, Terminalia türü bir ağacın reçinesinden oluşmuş. Bu ağaçlar günümüzde hala tropikal bölgelerde bulunuyor. Amberden çıkan polen tanecikleri ise baobap türü bir ağaca ait.