Çernobil sonrası 32 yılın ardından evine döndü
Güncelleme Tarihi:
1986 yılının 26 Nisan akşamıydı. Ukrayna başkenti Kiev’den yaklaşık 120 km mesafedeki Çernobil nükleer santrali bölgesinde yer alan Pripet kasabası sakinleri kıştan sonra sıcak bahar günlerinin keyfini parklarda gezerek çıkarıyordu.1 Mayıs tatilli yaklaştığı için herkes keyifli ve neşeliydi. Sonra gece yarısı şiddetli iki patlama sesinin ardından gökyüzüne mor bir ışık gökyüzüne yükseldi. Şiddetli patlama sesinden herkes uyanmıştı. Kimi gökyüzünü aydınlatan ışığı 1 Mayıs hazırlıkları provası sandı. İşi bilenler ise büyük bir felaketin kapılarını çaldığını artık biliyordu.
Tam 32 yıl önce bugün sabaha karşı 50 bin nüfuslu Pripet kasabası sakinleri için felaket başlamıştı. Yüzlerce otobüs kasabadaki binaların önüne gelerek insanları pijamalarıyla alarak başka bölgelere nakletmeye başladı. Gökyüzünde beliren helikopterler 2 km uzaktaki nükleer santralin üzerinde tur atıyordu. Yaklaşık 24 saat sonra Pripet hayalet kasabaya dönüştü.
Dönemin Sovyetler Birliği yayın organları ise susmaya devam ediyordu. Tüm ülke hiçbir şey olmamış gibi 1 Mayıs kutlamalarına hazırlanmaya devam etti. Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov 1 Mayıs günü Moskova’daki Kızıl Meydanda Lenin mozolesi tribününden işçileri bayram vesilesiyle gülümseyerek selamlıyordu. Sovyetler yönetimi Çernobil nükleer santral faciasını halkıyla ancak 14 Mayıs tarihinde paylaştı.
32 SONRA EVİNİ GÖRDÜ
Geçen yıllar temizlik örneği Pripet kasabasını korku filmi çekim alanına dönüştürdü. Sarmaşıkların yuttuğu binalar, yosun tutmuş yollar, 32 yıl önceki ihtişamdan iz bile bırakmamıştı.
Nataliya Şevçuk trajedinin yaşandığı gece henüz 18 yaşındaydı. Şevçuk, Ukrayna medyası eşliğinde doğduğu Pripet kasabasını ziyaret etti. Evlerinin tam olarak nerede bulunduğunu tespit etmek mümkün olmadığı için apartman GPS koordinatlarıyla bulundu. Günümüzde 50 yaşını dolduran Şevçuk, “Burayı bir daha hiç göremeyeceğimi düşünüyordum” diyerek iki odalı apartman dairesinin kapısından içeri girdi. Ortalık darmadağındı. Bölge girilmesi yasak olmasına rağmen yağmacılar buralara ulaşarak değerli ne var ne yok götürmüşlerdi. Ancak Şevçuk rafta sarı bir kitap fark etti. Üzerinde Ulyanov ailesi yazıyordu. Gözyaşlarını tutamayan kadın “Zaman tüneline girmiş gibi hatıralar bu kitapla canlandı. Onu bana annem Çernobil faciasına birkaç gün kala almıştı. Okuldaki öğretmenimiz Bolşevik devrimi lideri Vladimir Ulyanov Lenin biyografisini okumamızı istemişti" dedi.
KRİTİK RADYASYON SEVİYESİ
Sonra aparman girişindeki posta kutularında silinmek üzere olan eski sakinlerin isimlerini okudu. Birçoğu gençlik yıllarından arkadaşları. Farklı bölgelere nakledilen arkadaşlarıyla 32 yıldır görüşmediğini söylüyor Şevçuk.
Çernobil nükleer santral felaketi sonrasında 30 km yarı çapında girilmesi yasak bölge ilan edilmişti. B bölge topraklarında aşırı derecede radyasyon bulunmaya devam ediyor. Stronsiyum ve sezyum radyoaktif maddeleri en masum olanları. Bu iki maddenin parçalanma süresi en fazla 40 yıl. Bölgede ölçüm cihazlarının deli gibi ötmesine neden olan Plutonyum çok daha farklı. Bu maddenin ayrışma süreci bin yıl civarında. Doğup büyüdüğü Pripet kasabası hatıraları canlanan Şevçuk iki saat sonra bölgeyi terk ediyor. Burada daha fazla bulunmak kritik radyasyon dozu alma riski taşıyor.