SITMA HORTLADI

ALMANYA'YA geldiğimiz ilk yıllar.

Göçmenlerdeki bazı hastalıkların tedavisi olmuyor. Doktor, doktor geziyorlar. Hasta iyileşmediğine göre, teşhis de tedavi de yanlış. Hasta yakınları çare arıyor: “Hastamız iyileşmedi. Ne yapacağız yol gösterin.”

Hepsinde yüksek ateş, titreme nöbetleri var. Sonuçta, hayatından umut kesip 'hakkınızı helal edin' diyerek Türkiye'ye giden bir hasta, doğduğu kasabadaki doktora muayene olunca, sır çözüldü.

Türk hasta sıtmaya yakalanmıştı. Doktor sıtma tedavisi yaptı ve hasta kısa sürede iyileşti. Adam, sapa sağlam Almanya'ya döndü. İlk işi gazetede açıklama yapıp, “Vatandaşlar korkmayın. Bu bir sıtmadır” demek oldu.

Almanya'daki doktorlar ders kitaplarında 'Sıtma'yı okumuştular ama burada pek rastlamadıkları için, sıtma hastalığı akıllarına gelmemişti. Biz böylece Almanya'da sıtmanın ikinci defa keşfedilmesine yol açtık.

* * *
SITMA denince Anadolu'da sürdürülen muhteşem mücadeleye değinmeden geçemeyiz. Vefasızlık olur. On yıllık bir savaştan sonra kurulan Türkiye Cumhuriyeti en kahramanca savaşlarından birini sıtmayla mücadelede verdi. O tarihlerde Türkiye'de sıtma ve veremden ölenlerin sayısı azımsanmayacak kadar çoktu.

* * *
YIL 1921. Ülke savaş yorgunu. Sıtma salgını alabildiğine sürüyor. Bazı okullar hastaneye çevrildi. Harmanını dahi kaldıramayan halk yatırlara adak adayarak sıtma salgınından kurtulmaya çalışıyor. Ülkede ölüm oranı, doğum oranının ikibuçuk katına çıktı. O kahraman insanlar, baş düşman sıtmanın kökünü kazımak için, kolları sıvadılar. Sivrisineklerin yuvalandığı bataklıkları da kurutmaya başladılar. Bataklıklara kavak ve söğüt ağacı diktiler. Bol kinin dağıttılar. Sağlam kafa sağlam bedende bulunur sloganıyla Türkiye'de sıtma canavarını alt ettiler.

* * *
SITMA en dirençli ve zalim hastalıklardan biridir. Birinci ilacı da kinindir. Çocukluğumuzda annelerimiz, kuru kara üzümle kınakına'yı havanda dövdükten sonra bir tencerede kaynatır, tülbentte süzdüğü suyunu, şeker karıştırıp bize içirirdi. Sonradan öğrendik ki sıtmanın başlıca ilacı kinin, kınakına ağacının kabuklarından elde edilirmiş. Ama bilinen o ki, 'Kinin' dünyada en çok insan hayatı kurtaran doğal ilaçtır .

* * *
GEÇENLERDE Afrika'da sıtma kapan bir iş adamı İstanbul'da öldü. Hastaya ilk götürüldüğü hastanede grip tedavisi yapıldı. Antibiotik verilip evine gönderildi.

Adam iyileşmedi. İkinci hastane teşhisi koydu: Bu bir sıtmadır. Hemen tedaviye başladılar ama geç kalınmıştı. Genç adam öldü. Anlaşılan sıtma artık Türkiye'de de hatırlanmıyor.

* * *
DOMUZ gribi, kanamalı kongo derken sıtma akıllardan çıktı Oysa ki, Dünya Sağlık Örgütü sıtma konusunda alarm verdi. Çünkü sıtma verilen ilaçlara direnç kazanmış. Afrika ülkelerine, hele Kamboçya taraflarına turistik gezi yapmak çok tehlikeli. Araştırmacılar Kamboçya'da ki salgında sıtmanın verilen ilaçlara tam direnç gösterdiğini kanıtladılar.

Bilim adamları, bu direncin küresel çapta bir salgın felaketi anlamına da geleceğini açıkladılar. Yaz izni planları yapanlara duyurulur; “Dikkatli olun. Sıtma hortladı. Hastalık elinize konan bir sivrisinek kadar yakın.”