Yorgunluk deyip geçmeyin

İhtiyacınız olan vitamin ve mineralleri düzenli ve yeterli miktarlarda almadığınız, bedeninizi susuz bırakıp akılsız karbonhidratlarla zorladığınızda, yorgunluk sorunu ile mutlaka tanışırsınız. Hipogliseminin de yorgunluk nedeni olabileceğini hatırlamanızda yarar var.

Kan şekeri düzeyinin normalin alt sınırlarına yaklaşması ya da çok düşük değerlere inmesi durumunda açlık duygusu, uyku eğilimi, sinirlilik, odaklanma güçlüğü, unutkanlık, kaygı eğilimi, istemsiz kasılmalar ve titremeler ile ortaya çıkan belirtiler kompleksi hipoglisemi olarak tanımlanmaktadır.

Yorgunluk, hipogliseminin neredeyse demirbaş belirtisidir. Yeterli karbonhidrat alımı özellikle akıllı karbonhidratların (tam tahıllar, sebzeler, meyveler) tüketilmesi hipoglisemiye bağlı yorgunluktan korunmada önemlidir.

Akılsız karbonhidratlara (kurabiye, şekerlemeler, yağlı ve tatlı-tuzlu çörekler, gofret ve cipsler...) dayalı bir beslenme planı ise yorgunluğu belirginleştirir, sorunu ciddileştirir.

GLİSEMİK YÜKÜ DÜŞÜK BESİNLER SEÇİN

Hipoglisemiden kaynaklanan bir yorgunluk sorununuz varsa aşırı şeker tüketiminin de yorgunluğa çıkarılmış bir davetiye olduğunu unutmamalısınız.

Şeker veya şekerli besinleri bol bol tüketmekte, öğünlerinizi karbonhidrat ağırlıklı yapmakta ısrarlı olursanız, yemek sonrası uyuklamaların da sürüp giden yorgunluk ataklarına hazır olmalısınız. Hipoglisemiden korunmak için daha sık aralıklarla besin tüketmeli, küçük porsiyonlar halinde yemeli, glisemik yükü düşük besinleri seçmelisiniz!

Yorgunluk sorunu, iç salgı bezlerinizin yetersiz çalışması halinde de ortaya çıkmaktadır. Tiroid bezi tembelliğinin (hipotiroidi), böbrek üstü bezi verimsizliğinin (hipokortisizm) veya hipofiz bezi salgısının yetersizliğinin ilk belirtisi yorgunluktur. Böbrek, karaciğer, kalp veya akciğer yetmezliği gibi organ yetmezliklerinin ilk belirtileri arasında yorgunluk vardır.

BAZEN KANSERİN ÖN BELİRTİSİ BİLE OLABİLİR

Şeker hastalığında, değişik sebeplerle meydana gelen kansızlıklarda, kan basıncı düşmelerinde veya artmalarında, aşırı miktarda tuz, potasyum, kalsiyum ve magnezyum kayıplarında da yorgunluk değişmez oyuncudur.

Romatizmal hastalıkların çoğunda özellikle romatoid artirit ve kollagen doku hastalıklarında yorgunluk neredeyse her zaman vardır ve hasta mutsuzluğuna yol açan en önemli nedendir.

Yorgunluk sorununun süregen enfeksiyonlarla ilişkili olduğu da bilinmektedir. Yorgunluğu özellikle terleme, kas eklem ağrıları, kilo kaybı gibi belirtilerle beraber olması halinde gizli kalmış veya gözden kaçmış bir enfeksiyon hastalığı akla gelmelidir.

Ve son bir uyarı! Önemsiz bir sorun gibi görünen yorgunluk pek çok doku ve organ kanserlerinin de ön belirtisidir.

Yorgunluk sorununa boş verirseniz yorgunluk yorgunu olmaktan da, ciddi hastalıklara zaman kazandırıp sağlığınızı tehlikeye atmaktan da kurtulamazsınız.

NASIL YAŞIYORLAR?

ECE SÜKAN (Manken-Oyuncu)

27 yaşındayım. 1.77 boyunda ve 54 kiloyum. Balık etini çok seviyorum. Kırmızı eti balık kadar sevmesem de yine de haftada üç gün yemeğe çalışıyorum. Zeytinyağlı yiyeceklere karşı zaafım var. Eskiden çok kullandığım şeker ve tuzu bu aralar azalttım. Tatlıya dayanamıyorum. Günde 1 kez mutlaka yiyiyorum. Maalesef sigara kullanıyorum. Haftada 2 gece de şarap içiyorum. Genel olarak kullandığım bir vitamin yok. Ancak grip ve nezle olduğumda direnç kazanmak ve bir an önce toparlanabilmek için C vitamini alıyorum. Mesleğim gereği bir uyku düzenim yok. Günde ortalama 6 saat uyuyabiliyorum. Sporu ise her fırsatta yapıyorum. Haftada 3 gün fırsat buldukça ağırlık çalışıyorum. Modellikte genel olarak ayaktayım ve çok yoruluyorum. Oyunculukta modelliğe nazaran o kadar ayakta kalmadığım için daha az yoruluyorum. Ailemdeki tek ırsi hastalık tansiyon. Annem ve babam tansiyon hastası. Düzenli olarak kullandığım bir ilaç da yok.

PROF. MÜFTÜOĞLU’NUN YORUMU

Sevgili Ece Sükan’a en kısa zamanda sigarayı bırakmasını ve şarabı haftada iki gece ilaç niyetine değil, canı çektiği zamanlarda ama bir veya en fazla iki bardak kadar kullanmasını öneriyorum. Hipertansiyonun hem annesinde hem de babasında olması önce anne ve babası için sonra da Ece Sükan için bir şanssızlık. Bu olumsuz mirastan korunmak için de sigara ile olan ilişkisini kesmesi gerekiyor. Bunun dışında alabileceği diğer önlemler egzersiz alışkanlığını sürdürmek, daha az tuz tüketmek, potasyum, magnezyum ve posa zengini besinler tüketmek (portakal, muz, greyfurt, kayısı, şeftali, elma, tam tahıllar ve koyu yeşil yapraklı sebzeler) şeklinde olmalıdır. Sevgili Ece Sükan’a sağlıklı ve başarılı bir hayat diliyorum.

YORGUNLUĞUNUZU TEST EDİN!

1 Ne kadar uyku ile yetiniyorsunuz?

7 7-8 saat (1)

7 8-10 saat (2)

7 10-12 saat (3)



2 Uyandığınızda kendinizi dinç, zinde ve yenilenmiş hissediyor musunuz?

7 Evet, tamamen (1)

7 Biraz (2)

7 Hayır (3)



3 Gün içinde yorgunluk hissediyor musunuz?

7 Hayır (1)

7 Bazen (2)

7 Sürekli (3)



4 Son zamanlarda iş temponuz eskiye oranla daha ağır mı?

7 Evet (1)

7 Biraz daha yoğun (2)

7 Hayır, hep aynı iş temposu (3)



5 Yorgunluğunuz varsa günün hangi saatlerinde daha fazla?

7 Akşamüzeri (1)

7 Öğle saatleri (2)

7 Sabahları (3)



6 Yorgunluk iş, çalışma temponuzu yavaşlatıyor, hatta bazen bozuyor mu?

7 Hayır (1)

7 Biraz etkiliyor (2)

7 Yavaşlatıyor ve bozuyor (3)



7Yorgunluk nedeniyle daha sinirli ve huzursuz olduğunuzu düşünüyor musunuz?

7 Hayır hep aynı davranışı sergiliyorum, rahatım (1)

7 Bazen sinirli oluyorum (2)

7 Sürekli gerginlik yaşıyorum ve huzursuzum (3)



8 Beslenmeniz yeterli, düzenli ve dengeli mi?

7 Evet, günde üç öğün yiyor ve yeterli besleniyorum (1)

7 Bazen öğün atlıyorum ama genellikle yeterli (2)

7 Düzensiz ve yetersiz yemek

yediğimi düşünüyorum (3)



9 Yorgunluğa eşlik eden başka belirtiler (baş dönmesi, bulantı, baş ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı veya aşırı kilo sorunu) var mı?

7 Hayır sağlıklıyım, yukardaki

belirtilerden hiçbirisi yok (1)

7 1-3 tanesi var (2)

7 4-6 tanesi var (3)



10 Sigara kullanıyor musunuz?

7 Hayır (1)

7 Günde 5-10 adet (2)

7 Günde 10 taneden fazla (3)


SONUÇ


Topladığınız puanlar;

5-10 arasındaysa normal fizyolojik yorgunluğu yaşıyorsunuz. Oldukça sağlıklı biri olduğunuzdan kuşku duymayın.

10-20 arasındaysa yorgunsunuz ve sağlığınıza özen göstermelisiniz. Yorgunluk sinyallerine kulak vermeniz gerekiyor.

20-30 arasındaysa sağlığınızı tehdit eden ciddi sorunlar olabilir. Ciddi bir yorgunluk sorunu yaşadığınız söylenebilir. Yorgunluk sinyallerini iyi değerlendirin ve doktorunuzdan yardım isteyin.


Not: Prof. Dr. Emin Ergen’den alınmıştır.