Atatürk konusu

Atatürk’ün annesi ile manevi kızı Prof. Afet İnan hakkında söylenen iğrenç ve tamamen uydurma sözlerden bahsediyorum tabii.

Hiç önemsememek mi lazım acaba?

Fakat bu iğrenç sözler siyasi kültürümüzdeki iki hastalığın dışavurumu olduğu için önemlidir.

- Biri, nefret ve hakaret dilidir, temelinde araştırma ve anlama melekesinden yoksun hastalıklı önyargılar vardır.

- Öbürü, tarihe de böyle bakmaktır. Karmaşık gerçekleri araştırmak yerine nefret veya sevda halindeki önyargılarımızı doğrulamak için tarihi tahrif etmektir.

Bizde rasyonel analitik düşünce yeni gelişmekte olduğu için, bu ikisi de yaygındır maalesef.

Ama terbiyesizlik başlı başına bir ayıptır, utançtır.

‘DEVLET ADAMI’

Bu sıralarda Kurtuluş Savaşı belgeseli üzerinde çalışıyorum. Yunanlı politikacılardan Alexander Anastasius Pallis’in 1937’de yazdığı “Yunanlıların Anadolu Macerası” adlı kitabını tekrar okudum. (Yapı Kredi Yay.)

Elbette Yunan vatanseveri ama analitik anlayışla yazılmış: Sonuçlarına bakarak hangi davranışların olumlu ya da olumsuz gelişmelere yol açtığını analiz ediyor.

Atatürk hakkındaki değerlendirmesi şöyle:

“Mustafa Kemal ve Venizelos Balkanlar’da kendi kuşaklarının yetiştirdiği yegâne devlet adamlarıdır.

Hemen herkes, Mustafa Kemal’in dünyanın en büyük devlet adamlarından biri sayılmasının sebeplerini bilir. En yüksek derecede bir askeri ve siyasi dehanın bir araya gelmesiyle, önce memleketini yok olmaktan kurtarmış sonra da yeniden kurmayı başarmıştır.” (s. 121)

Metoda dikkat; her esaslı olayın teker teker sonuçlarına bakmak!

MUAZZAM TECRÜBE

Pallis’in bu satırlarını okuduğumuzda içimizde hayranlık duygusu yükselebilir; bir milli kahraman hakkındaki bu hisler sağlıklıdır.

Ya da tersine, böylesine bir olguyu önemsemeyip düşmanlık duygusuyla onu yıpratmak için tarihi çarpıtmak! Bu en düşük düzeyde bir algı biçimidir.

Her iki bakışın da toplumumuzda “devlet adamı” kavramı hakkında bir anlayışın gelişmesine katkısı olmaz.

Bunun için araştırmayla edinilmiş bilgiler lazımdır.

Birçok örnekten biri:

Savaşların muzaffer kumandanı Atatürk 1930’larda dış politika ilkesini “ulus-
lararası camiada iyi geçimli bir millet olmak” diyerek tanımladı. Bu diplomasiyle Hatay’ın ülkeye katılmasını sağladı.

İmparatorluğun son nesli Milli Mücadele’yi başaran ve Cumhuriyet’i kuran nesil oldu. Şu muazzam tecrübeye bakın: Birinci Dünya Savaşı, imparatorluğun yıkılışı, işgaller, bir mucize gibi başarılan Milli Mücadele, yeni bir devletin inşası...

Böylesine muazzam bir tecrübeye tarihte kaç nesil sahip olabilmiştir?

Okuyan için muhteşem bir kütüphanedir bu.

TARİH BİLİNCİ

Metot açısından önemlidir:

Bir politika, bir sistem tarihin bir döneminde çok olumlu olabilir, zamanın değişmesiyle de olumsuz sonuçlar verebilir.

İşte, tarım çağında Osmanlı’nın yükselmesindeki en önemli birkaç faktörden biri olan tımar sistemi, ticaret çağında Osmanlı’nın en önemli çöküş sebeplerinden biri oldu...

Atatürk’ün milli kahraman ve devlet adamı olarak değerini samimiyetle anlamak gerekir. Bilim, siyaset, hukuk, özgürlük gibi anlayışlarının kendi zamanına ait olduğunu, hele de “kuvvetler birliği”ni yerleştirmesinin yol açtığı sorunları da görmek gerekir.

Bu, ona saygımızı ortadan kaldırmaz, zamanımıza ve geleceğimize ışık tutar.

Tarih bilinci budur zaten.

NOT: MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli benim hakkımda hakaretler içeren tweet’ler attı. Bu onun tarzı, yakın zamana kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkında, partisindeki muhalif arkadaşları hakkında neler söylemedi, neler! Bana gelince, üslubum, fikirlerim, araştırmalarım kitaplarımda, belgesel ve yazılarımda bellidir.

Bu akşam CNN Türk’te saat 19.30’da Eğrisi Doğrusu programında Amerika ve Rusya’nın PYD’ye desteği, Ortadoğu coğrafyasının değiştirilmesi ve Türkiye’nin dış politikasını konuklarımla konuşacağız.