Ekonomi gündemi yoğunlaşacak ama ne değişecek?

Başka bir gündem maddesi olmasa bile, bütçe ve orta vadeli program (OVP) hazırlıkları nedeniyle, zaten bu dönem hep ekonomi gündemde olur. Bu yıl aynı döneme Hükümetin vergi, teşvik gibi yeni kararları ekleyeceği açıklandığı için, bu yıla ilişkin beklentiler de artmış gözüküyor.

Zaten çalışmaları başlatan bürokrasi bugünden itibaren 2018 yılı bütçe ve OVP çalışmalarına ağırlık verecek. Bununla birlikte Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın açıkladığı KDV sisteminde yapılacak değişiklikler ile bazı sektörlere ilişkin kurumlar vergisi indirimlerinin de yine gündeme gelmesini bekliyoruz.

Açık söylemek gerekirse vergide, kendileri reform adını verse de, çok önemli bir şeyler yapılabileceğini pek tahmin etmiyorum. Radikal bir vergi düzenlemesi için genellikle Maliye’nin kısa dönemde gelir kayıplarını göze alması, ileriye dönük gelirini artırmak için, şimdiden fedakarlık yapması gerekir. Bunun için de marjlarınız olmalı ki; bütçeyi bozmadan bu radikal değişiklikleri yapabilesiniz.

Şu anda ise durum tam tersi. Maliye harıl harıl nereden hangi ödenekleri kısıp, bozulan bütçe dengelerini yeniden kurarız çabası içinde. O nedenle düzenleme yapılsa bile, buna reform denebileceğini sanmıyorum. Belki zaten vergi tahsilatı az olan bazı sektörler için motivasyon anlamında kurumlar vergisi indirimleri yapılabilir. KDV sisteminde de, örneğin KDV iadesinde de, yine özel sektöre katkı sağlayabilecek önemli esnekliklerin sağlanması bir hayli zor görünüyor.

Bunlarla birlikte yatırım için süper teşvik düzenlemesinin açıklanması bekleniyor. Geçen ay Başbakanın açıklayacağı söylenen ama açıklamadığı teşvik içinde neler yer alacak bilmiyoruz. Daha önce açıklanan yatırım teşvikleriyle birlikte ele alınacağı belirtiliyor ama onlardan çok önemli sonuçlar alınamadığını, yabancı sermaye yatırımlarını çekemediğini biliyoruz. Açıklanacak teşvik ne olursa olsun, artık Hükümet de bilmeli ki; Türkiye’nin mevcut siyasi algısı bu hızla bozulmaya devam ettiği sürece önemli bir yabancı sermaye yatırımının gelmesi çok zor.

BÜTÇE NEYE GÖRE YAPILACAK?

Yine bayram sonrası bakanlıkların 180 günlük icraat planlarını açıklamasını bekliyoruz. Artık ekonomiden sorumlu tek bir Başbakan Yardımcısı var ama ekonomiyle ilgili diğer bakanların da kendilerini gösterme çabaları yüksek. O nedenle icraat planlarının tek elden koordinasyonu yapılabilecek mi, yapılmazsa sonuç ne olacak, hep birlikte göreceğiz.

İşi en zor olanlar ise Maliye ve Kalkınma Bakanlığı bürokratları. Yeni dönem için bütçe dengelerini ve OVP hedeflerini çatmaları gerekiyor ama hangi varsayımlarla yaparlarsa yapsınlar, tutturmaları çok zor olacak görünüyor.

Başbakan Yardımcı Mehmet Şimşek, geçen gün, büyüme başlayınca kurların düştüğünü, piyasaların Fed’in 2018 Eylül’ünde faiz artırımını satın aldığını söylemiş. Örneğin; yapılacak bütçede ve OVP’de Şimşek’in bu varsayımı mı baz alınacak, yoksa daha gerçekçi bir analiz yapılıp, buna göre tahmin edilen veriler mi kullanılacak, bilmiyoruz.

Giderek artan faiz harcamaları 2018 bütçesinde nasıl yer alacak, bütçe disiplini yeniden sağlanabilecek mi, sağlanamaz veya gerçekçi görülmezse, hangi parametreler dengede yer bulacak, bunları hazırlamak bir hayli zor olacak.

Şu kadarını söyleyebiliriz; ekonomiye güven sağlanabilmesi için öncelikle normalleşme gerekiyor. İç siyasetten, diplomasiye, demokrasiden özgürlüklere kadar normalleşme sağlanmadan, ne tür teşvik açıklarsanız açıklayın, ekonomide kalıcı istikrar mümkün gözükmüyor.