Eğitimde ‘yapay zekâ’

Hollywood filmlerindeki korkutucu robotlardan sıyrılıp farklı bir bakış açısı ile incelerseniz, aslında eğitime ne kadar büyük katkılar sağlayacağını anlayabilirsiniz. Umarım bu yazı yardımcı olur.

ÖNCELİKLE YAPAY ZEKÂ NEDİR?

Yapay zekâ çalışmaları, sıklıkla insanın düşünme yöntemlerini taklit eden yapay yöntemler geliştirmeye yöneliktir ancak bununla sınırlı değildir. Öğrenebilen ve gelecekte insan zekâsından bağımsız gelişebilecek bir yapay zekâ kavramına doğru yeni yönelimler oluşmaktadır. Bu yönelim, insanın evreni ve doğayı anlama çabasında kendisine yardımcı olabilecek, belki de kendisinden daha zeki, insan ötesi varlıklar meydana getirme düşünün bir ürünüdür. Bu düş, 1920’li yıllarda yazılan ve sonraları Isaac Asimov’u etkileyen modern bilim kurgu edebiyatının öncü yazarlarından Karel Čapek’in eserlerinde dışa vurmuştur. Karel Čapek, R.U.R adlı tiyatro oyununda yapay zekâya sahip robotlar ile insanlığın ortak toplumsal sorunlarını ele alarak 1920 yılında yapay zekânın insan aklından bağımsız gelişebileceğini öngörmüştür.O zaman şöyle diyebiliriz: İnsan zekâsını taklit ederek, elde edilen verilerle kendisini geliştirme ve yenileyebilme niteliklerine sahip makinelere yapay zekâ denir.İngilizce karşılığı ‘artificial intelligence’ olan yapay zekânın günümüzde ve gelecekte etki alanına gireceği öngörülen alanlar ise şunlardır:
* Ekonomi
* Eğitim
* Hukuk ve insan hakları
* Güvenlik ve dış politika
* Medya ve iletişim
* Siyaset
* Çevre ve iklim
* Tarım ve kırsal kalkınma
* Enerji
* Girişimcilik
* e-Ticaret
* Spor
* Sağlık
* Kültür ve sanat
* Göç
* Turizm
* Havacılık

YAPAY ZEKÂ KONUSUNDA TÜRKİYE'DE NELER YAPILIYOR?

Yapay zekâya dair farkındalık yaratmak ve sektörün gelişimine dair bir platform oluşturmak doğrultusunda kurulan ve Türkiye’de yapay zekâ konusundaki ilk sivil toplum kuruluşlarının başında gelen Yapay Zeka Politikaları Derneği (AIPA), 2021 yılının şubat ayında kurulmuş, bağımsız bir dernek. AIPA, Kuantum Araştırma ile 30 okul sahibi/yöneticisi, 150 öğretmen ve 300 öğrenci olmak üzere 480 kişi katılımlı ‘AIPA Gelecek Araştırması: Eğitimde Yapay Zeka Algısı’ araştırmasını duyurdu.‘AIPA Gelecek Araştırması’ serisinin 4’üncüsü olan bu araştırmanın sonuçlarına ilişkin birkaç gün önce AIPA Başkanı Zafer Küçükşabanoğlu, çok önemli bazı bilgiler paylaştı. Çok kapsamlı bir rapor, ben dikkat çeken kısımlarını siz okurlarımız için şöyle not aldım:

ÖĞRETMENLER DAHA ÇOK KORKUYOR

* Eğitim sektörünün (öğrenci, öğretmen ve okul sahipleri) yüzde 34.5’inin ‘Yapay zekâ nedir?’ sorusuna ilişkin cevabı yok. Yani araştırmada böyle bir sonucun ortaya çıkması, bu konuda ciddi çalışmaların yapılması gerektiğini gösteriyor.
* Yapay zekâdan korkma oranı toplum genelinde yüzde 20.8. Bu oran okul sahiplerinde yüzde 14.3, öğrencilerde yüzde 15.7, öğretmenlerde ise yüzde 32.4 çıkmış. Yani öğretmenler, öğrencilerden iki kat daha fazla korkuyor.
* Korkunun en büyük nedeni yüzde 40.6 ile insanın ürettiği bir şeyin insanı ele geçirme kabiliyetinin olması. Yani istila edebilmesi, kontrolden çıkması olarak nitelendirilen Hollywood etkisi...
* Gelecekte yapay zekâ ile ilgilenmek isteme durumu toplum genelinde yüzde 28.9. Okul sahiplerinde bu oran yüzde 76.2, öğretmenlerde yüzde 65.7, öğrencilerde yüzde 74. Yine bu sonuca göre öğretmenlerin, öğrenci ve okul sahiplerine göre daha az istekli olmaları dikkat çekici.

PEKİ BU KADAR KORKU VARKEN NE YAPILMALI?

“Bu korkunun ecele faydası var mı?” diye AIPA Başkanı Zafer Küçükşabanoğlu’na sordum. Şu yanıtı verdi: “AIPA olarak hedefimiz, Türkiye’de yapay zekâ ile ilgili bilinçlendirme çalışmaları yürütmek, toplumda yapay zekâ konusuna dair farkındalık yaratmak, yapay zekâ alanındaki yanlış bilgilenmenin giderilmesi yoluyla bireysel becerilerin kazanılmasına destek olmaktır. Türkiye’nin parlak bir yapay zekâ geleceğine sahip olması için politikalar üretmek, politika üretim süreçlerine katkı vermek ve karar alıcılara etki etmek temel görevimiz. AIPA olarak ‘Eğitimde Yapay Zeka Algısı’ araştırmamızdan sonra, çalışmalarımızda eğitim sektörünü önceleyeceğimizi özellikle belirtmek istiyoruz.” O zaman öğrenmeye ve araştırmaya devam. Hollywood filmleri üzerinden kararlarımızı vermeyelim.

EĞİTİMDEN, BİLİMDEN, BAŞÖĞRETMEN’İN İZİNDEN AYRILMADIĞINIZ AYDINLIK GÜNLERİNİZ OLSUN.

Günün Sözü: “Yapay zekâ, ya insanlığın başına gelen en iyi şey ya da en kötü şey olacak.”
(Stephen Hawking)