Teknoloji şirketleri neden daha değerlidir?

*

Haberin Devamı

2018 yılında sürekli değerleri yükselişte olan halka açık teknoloji şirketleri Temmuz’un son haftasında borsada ciddi bir düşüş yaşadı. Borsa, girişimlerin değerlemelerini etkileyen ana lokomotiftir. Girişimci için hem borsa hem de özel piyasada değerlemelerin nasıl çalıştığını ve trendin nerede olduğunu anlamak büyük önem taşır.

Teknoloji şirketlerinin değerleri neden artıyor veya düşüyor
Trump’ın ek tarifeler getirmesi ve ticaret savaşlarına yol açmasına; Facebook, Google, Twitter gibi şirketlerin skandallar, ürün hataları ve regülasyonlar ile sallanmasına rağmen teknoloji şirketlerinin değerleri yükselmeye devam ediyordu. Peki neden;

Sürekli yeni dalgayı yakalama: Geleneksel şirketler mevcut pazarlarını korumaya çalışırken, teknoloji şirketleri yeni özellikler ve üstünlükler yaratmak için çalışıyor.

Haberin Devamı

Örneğin, Amazon çok yakın zamana kadar kârlı olmaması yüzünden ciddi eleştiriler alıyordu. Şimdi ise Walmart gibi geleneksel perakende şirketleri pazardan baskı görüyor. Amazon, bulut çözümleri, ürün çeşit seçimi algoritmaları gibi birçok alanda çok sayıda yeni üstünlük elde etti. Türkiye’den bir örnek ise; Trendyol hem pazarlama hem de ürün çeşitliliğini teknolojik olarak çok iyi yapmaya başlayınca aynı ciroyu yapan diğer perakende şirketlerinden çok daha değerli hale geldi.

Makroekonomik durum: Teknoloji şirketlerinin hem borsada hem de özel piyasada artışına katkıda bulunan başka bir faktör, son yılların makroekonomik durumudur. Düşük faiz ve bol likidite dönemi, başka yerde yatırımcıları daha yüksek risk aramaya itti. Kısacası, geleneksel yatırım araçlarında elde edilen kazanç azalmaya başlayınca risk alma iştahı arttı. Tabii, eğer durum buysa, faiz artırımlarının bu süreci tersine çevirmesi beklenebilir.

Büyüme: Teknoloji şirketlerine baktığımızda hem borsada hem de girişim seviyesinde en önemli ve ilgi çeken yönleri, büyüme hızları ve gelecekteki büyüme potansiyelleridir. Borsada diğer şirketler ortalama 10% büyürken, teknoloji şirketleri 30% büyüyorlar. Hatta VC olarak yatırım yaparken yıllık en az 100% büyüme bekliyoruz.

Haberin Devamı

Girişimci ekosistemine gelince, değerlemeleri arttıran güçlerin yukarıdakilerden nasıl etkilendiğini anlayabilirsiniz:

Girişim dünyasına paranın akışı: Girişimlere globalde yapılan yatırım miktarı 2012 yılında 40 milyar dolarlardan beş yıl içinde 2017 yılında üç katına çıkarak 120 milyar dolar seviyesini geçti.

VC’lerin daha büyük ve sık fon toplamaları: Silikon Vadisi başta olmak üzere VC’lerin daha büyük fonlar toplaması rekabeti arttırdı ve paranın artması ile şirket değerlemeleri yükseldi. Türkiye’de de aynı durumun minyatürünü gördük. Aynı anda fonlar belli sürede yatırım yapmak zorunda kaldığından rekabetten dolayı normalin çok üzerinde değerlemelerle yatırımlar yaptılar.

Haberin Devamı

Pazarın olgunlaşması: Artık teknolojide ve özellikle yazılımda modeller iyi anlaşılmaya başlandı. Bakılan metrikler standartlaştı. Örneğin bir Hizmet Olarak Yazılım (SaaS) şirketi iseniz;

- Son ay tekrarlayan geliriniz 100 bin dolar ise

- 12 aylık ileri geliriniz 1,2 milyon dolar olarak alınıyor

- Eğer büyüme oranınız, müşteri sadakatiniz ve müşteri kazanımınız pazardakilere göre ortalama ise ortalama bir çarpan ile çarpıp değerlemenizi buluyoruz.

- Buradaki çarpanlar 2014’de 7,7x, 2016’da 4x ve bugün 8,5x civarındadır.

- Kısaca şirketiniz; 1,2 milyon x 8,5 ile 10,2 milyon dolar değerinde oluyor.

Peki değerlemeler bugün neden düşüyor

Teknoloji hisseleri sıklıkla aşırı değerli hale gelir. Bunun ana sebebi, bu şirketlerin yatırımcılara büyük heyecan vermesidir. Herkes bir sonraki Apple veya Microsoft’u bulmayı umut ediyor ve bugünden yarını ödüyor. Ancak faiz oranlarının artması ve teknoloji şirketlerinin beklenenleri gerçekleştirememesi nedeniyle düşüş yaşıyoruz.

Haberin Devamı

Kendi girişimlerimize gelince hem Türkiye’de hem de teknoloji alanında olanlar üzerine söyleyebileceğim tek şey var:

“Krizlerde kötü şirketler ölür, iyi şirketler yaşar ama çok iyi şirketler daha da güçlenir”

Yazarın Tüm Yazıları