65 kurul arasında bir tek o kurul yokmuş

Bir süredir “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” denilen bu sistemin temel dinamikleri üzerinde çalışıyorum. Yeni sistemi bir köşe yazısında özetlemek zor ama sistemin üzerine kurulacağı 5 sacayağını şu başlıklarla anlatabilirim:

- Cumhurbaşkanı ve yardımcıları: Sistemin tam ortasında yer alacak ve ’yürütme’nin omurgasını oluşturacak.

- Bakanlar Kurulu (Kabine): 16 bakanlıktan oluşacak ve icraatları gerçekleştirecek.

- Ofisler: Finans, İnsan Kaynakları, Yatırım ve Dijital Dönüşüm alanında kurulacak 4 Ofis Cumhurbaşkanı ile birlikte çalışacak. Temel işlevleri Cumhurbaşkanlığı’nın projelerini bürokrasiye takılmadan yönetmek olacak.

- Kurullar: Türkiye’de hali hazırda bulunan ve hayatın her alanında faaliyet gösteren 65 kurul, 9 kurul altında toplanacak. Cumhurbaşkanı’nın başkanı olacağı bu kurulların başkanvekilleri olacak. Kendi alanlarında politikalar önerecek ve icra faaliyetlerinin hem yol göstericisi hem izleyicisi olacaklar.

- Başkanlıklar: Diyanet, Genelkurmay ve MİT gibi kurumların da aralarında bulunduğu 8 başkanlık olacak. Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile İletişim Başkanlığı ilk kez kurulacak. Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Cumhurbaşkanı’nın uhdesinde olacak, bütçe hazırlama görevini üstlenecek. İletişim Başkanlığı ise basın yayın ve iletişime dair bütün faaliyetlerini kontrol edecek.

KURULLAR CUMHURİYETİYMİŞİZ

Bu aralar bir grup, harıl harıl yeni sistemin hayata geçirilebilmesi için gereken Başkanlık Kararnameleri üzerinde çalışıyor. Çünkü 9 Temmuz günü Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yemin ettikten sonra yeni sistem resmen devreye girecek ve bu yapının resmi gazetede yayınlanarak resmen devreye sokulması gerekiyor. Düşünsenize, “Başbakanlık” ibaresi geçen mevzuatın tespiti bile aylar sürmüştü. Şimdi bütün mevzuat “Cumhurbaşkanlığı” üzerine kurgulanacak.

Özetle söylemek gerekirse, yeni sistemde geçmişte var olan başkanlıklar, bakanlıklar, kurullar ve Cumhurbaşkanlığı yeniden yapılanıyor, ofisler ise ilk kez kuruluyor.

En ilginç yeniden yapılanma ise kurullar konusunda hayata geçiriliyor. Kanunlarla ve düzenleyici işlemlerle kurulmuş toplam 65 adet kurul, komisyon ve komite, “Sosyal Politikalar”, “Hukuk Politikaları”, “Güvenlik ve Dış Politikaları” ile  “Yerel Yönetimler”, “Sağlık ve Gıda”, “Ekonomi”, “Eğitim ve Öğretim” ve “Bilim/Teknoloji/Yenilik” politikaları alanında olmak üzere 9 başlık altında toplanıyor.

BİR İLK: HUKUK POLİTİKALARI KURULU

Politikalar geliştirerek Cumhurbaşkanı’na önermesi ve bir bakanlığın görevini aşan makro düzeydeki kararları vermesi öngörülen bu kurullara bakıldığında tümünün hali hazırda hayatımızda mevcut olan kurulların özeti olduğu anlaşılıyor. Biri hariç. O da “Hukuk Politikaları Kurulu”. Yıllarca birçok konuyu onlarca kurula, komisyona, komiteye havale etmiş olan ülkemizde, hukuk alanında makro düzeyde hiçbir politik norm belirleyici yapının olmaması çok ilginç değil mi?

“Hâkimler Savcılar Kurulu var” diyebilirsiniz belki. Ancak, o kurul da politika belirlemenin ötesinde, daha çok yargı camiasının insan kaynakları bölümü gibi işliyordu.

Kim bilir, belki de ülkede Cumhuriyet’in kuruluşundan beri en çok sorun yaşanan alanlardan birinin “adalet” olması, bu tür bir boşluğun eseridir.