Issık Göl'den İznik Gölü'ne... Göçebe Oyunları’yla kültürel diplomasi

Göçebe Oyunları ilk olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kırgızistan’daki açılış törenlerine katılması ile dikkatimi çekti. Göçebe Oyunları’nın yapıldığı “Issık Göl” ise dünyama ilk olarak Cengiz Aytmatov’un eserleriyle girdi. Göçebe Oyunları’nın bu yıl İznik’te yapılacağını öğrenince merakım büsbütün arttı. Çünkü İznik, Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşunda tarihi roller üstlenmiş bir merkez. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oğlu, Dünya Etnospor Federasyonu Başkanı Bilal Erdoğan’la vakfın merkezinde bir araya geldik. Tarihi dokuya uygun olarak otantik bir kıl çadırda buluştuk. Fotoğraf servisi şefimiz Levent Kulu’nun usta dokunuşlarla fotoğrafladığı bu röportaj ortaya çıktı. Bilal Erdoğan’a ilk olarak uzun süredir kafama takılı olan “Göçebe Oyunları” isminin nereden geldiğini ve neden böyle bir etkinliğe ihtiyaç duyulduğunu sordum.

29 EYLÜL-2 EKİM ARASINDA

* Neden böyle bir etkinlik yapılıyor?

Dünya Göçebe Oyunları 2014 yılında ilk olarak Kırgızistan’da Issık Göl kenarında ve Kırçın Yaylası’nda yapıldı. 2014 yılındaki ilk etkinlik, o zamanki adıyla Türk Konseyi Başkanlığı kararıyla organize edildi. Dolayısıyla işin başında Kırgızistan’ın bir girişimi ve Türk Konseyi’nin bir kararı var. Sonrasında 2015 yılında bu organizasyonu yapanlar, İstanbul’da bizi ziyaret etti. Bizim bu işin başına geçmemiz ve bu işin dünyada daha çok yayılması hususunda bir talepleri oldu. Dünya Etnospor Konfederasyonu olarak Bişkek’te bir merkez kurduk ve Dünya Göçebe Oyunları’na çok ciddi katkılarımız oldu. Geldiğimiz noktada 2022 yılında Dördüncü Dünya Göçebe Oyunları ülkemizde gerçekleşecek. 29 Eylül-2 Ekim tarihleri arasında Bursa İznik’te yapacağız.



ATA SPORLARININ OLİMPİYATLARI

* Göçebe ismi nereden geliyor?

Kırgızlar kendi kültürlerini tanıtırken bu göçebelik meselesini çok vurguluyor. Dünyadaki göçebe kültürünün mirasçısı olarak kendilerini görüyorlar ve burada da oyunları ilk aşamada tasarlarken, tabir yerindeyse bu göçebe kelimesini kullanmışlardır. Şimdi biz, yüzün üzerinde ülkeden 3000 sporcu gelecek dediğimiz zaman, göçebelik burada marjinal kalacak. Ama esas mesele şu; göçebelikten hareket ederek ortaya çıkmış bir organizasyondan bahsediyoruz. Dünya Göçebe Oyunları artık dünyanın en büyük geleneksel spor organizasyonu, adeta geleneksel sporların olimpiyatı mesabesindeki bir organizasyon haline geldi.

* Neden İznik?

İznik’in, Issık Göl ile başlayan bu etkinliğe dair bir benzerliği var, zira hem coğrafi olarak göl kenarında bir konumu var. Tarihi olarak da İznik’in fethi sırasında Orhan Gazi tarafındaki Kırgız savaşçıların fetihte çok ciddi rol oynadığını biliyoruz. Bugün dahi İznik’te bir Kırgızlar Türbesi var. Gerçekten böyle bir uluslararası etkinlik yaptığınız zaman lojistik, ulaşım, konaklama vesaire imkânlar itibarıyla da İznik’e İstanbul’dan bir buçuk saatte gidebiliyorsunuz. Sabiha Gökçen Havalimanı ve etrafındaki otel ve konaklama imkânlarına 45 dakika mesafede. Halihazırda İznik, yerli ve yabancı turistin yeni bir değerimizi keşfetmesi için hazır durumda bekliyor. Bu Dünya Göçebe Oyunları da bir nevi fırsat niteliğinde, zira yeni bir destinasyonu da kamuoyunun takdirine sunmuş olacak.

* Sayın Cumhurbaşkanı katılacak mı?

Cumhurbaşkanımızın katılacağını umuyoruz çünkü daha önce 2018 yılında katılmıştı ve Türk Devletleri Teşkilatı’nın önemli bir uluslararası etkinliği bu. Türk Devletleri Teşkilatı’nın dünyada tanınırlığını arttırmada da bir rol oynadığını düşünüyoruz. Dünya Etnospor Konfederasyonu olarak 7 yıllık çalışmalarımızda şunu görüyoruz, ülkeler arasında siyasi bir yönü olmayan, kültürel bir ilişki kurmuş oluyoruz. Böylelikle bir sivil diplomasi ve kültürel diplomasi konusu da elbette ilerliyor. Yani bir de Göçebe Oyunları, kültürler ve ülkeler arasında bir yakınlaşma gibi hizmet de görüyor.

OKÇULUKTA BÜYÜK BAŞARIMIZ VAR

* Etnospor’da hedeflerinize ulaştınız mı?

Türkiye merkezli konuşacak olursak 7 yıl gibi kısa bir sürede, Türkiye’de Geleneksel Spor Dalları Federasyonu diye tek bir federasyon vardı ve bütün geleneksel sporlar sadece bu federasyonun çatısı altındaydı, yani 8-9 spor dalı bir federasyon altındaydı. O günden bugüne Geleneksel Türk Okçuluk Federasyonu kuruldu. Bu arada UNESCO tarafından somut olmayan kültürel miras listesine Türk okçuluğu girdi. Geleneksel Güreşler Federasyonu ve Geleneksel Atlı Sporlar Federasyonu kuruldu. Altmışın üstündeki federasyon içerisinde 4 tane geleneksel spor federasyonu var. Özellikle okçulukta çok büyük bir başarımız var. Türkiye’de okçuluğun belli bir altyapısı vardı ve elbette ki Dünya Okçuluk Federasyonu’nun başında bir Türk’ün olmasının da etkisi var. Ancak Okçular Vakfı’nın kurulmasından sonraki süreçte okçuluğa daha fazla ilgi çekmeye çalıştık. Çeşitli gruplaşmalar başka federasyonlarda olduğu gibi okçulukta asla olmadı. Bu birlik ruhuyla da hamdolsun bir başarı yakalandı. Yani işte Mete’nin (Gazoz) başarısı şuna mı bağlı, buna mı bağlı? Birçok sebep söylenebilir ama çok yönlü bir iş, yani tek bir sebeple bu başarı açıklanamaz. Annesinin, babasının ve antrenörünün emekleri, okçuluk camiasının değerli çalışmaları ve kendisi tabii ki müthiş bir yetenek ama bu bir araya geliş, okçulukta ve olimpik ve makaralı yaydaki şey, elbette geleneksel okçulukta da yaşanıyor.



* Gençlerin ilgisi nasıl?

Gençlerin elbette ilgisi var. Etnospor Kültür Festivali’nde katılımcıların çoğunun 15 yaş altı olduğunu söyleyebilirim. Biz de özellikle öyle olmasını istedik. Ona yönelik çalıştık, okullarla çok yakın çalıştık, öğrencileri davet ve teşvik ettik. Görüyoruz ki bu mücadele karşılık buluyor ve gençler çok daha fazla etnosporlara yöneliyor.

* Etnomüzik ilgi alanınızda mı?

Açıkçası özel olarak kurduğumuz bir oluşum yok. Festivalde kurduğumuz sahneler oldukça güzel bir etnomüzik çeşitliliğine ev sahipliği yapıyor. Çeşitli ülkelerin çok değerli sanatçılarını ağırlıyoruz.

* Ok atıyorsunuz, başka hangi sporlarla ilgileniyorsunuz?

Bizimki okçuluk ve binicilik... Çok başarılı olamasam da bunlarla ilgileniyorum. İlk defa lisanslı bir sporcu olarak Erzincan’da bir müsabakaya katıldım. Alanımız geleneksel okçuluk diyebilirim.



ETKİNLİKLER ÜCRETSİZ

* Halkımız nasıl izleyecek?

İznik, Bursa’dan yarım saat. İstanbul’un neresinden gittiğinize bağlı olarak, yarım saat ile bir buçuk saat arası mesafede. Özellikle İstanbul, Bursa ve Marmara havzasının kolay ulaşabileceği ve tamamen ücretsiz takip edeceği bir organizasyon olacak. Bir yandan geleneksel sporların ülkeler arasındaki yarışlarını izleyecek insanlar. Bir yandan da bu yarışların dışında katılan halkın deneyimlemesi için at binebilecek, ok atabilecek, belli kültürel etkinlikleri deneyimleyecek. Mesela gelen ülkelerin mutfakları denenebilecek, oradaki ülkelerin sahnede müzikleri veya dansları seyredilebilecek. Böyle bir kültürel şölen olsun istiyoruz.


Okçuluk sporu yapan Bilal Erdoğan, 1071 Malazgirt kutlamalarında...

100 ÜLKEDEN 3 BİN SPORCU

29 Eylül–2 Ekim tarihleri arasında İznik’te yapılacak olan Göçebe Oyunları’na 100 civarında ülkeden 3 binin üzerinde sporcu katılacak. Çok çeşitli spor dalları olacak. Anadolu’da atlı sporlar, güreşler ve atıcılık sporları olmak üzere 3 kategoride geleneksel sporlarımız var. Bunların hepsinin içinde atlı sporlarda cirit en ön planda, atlı okçuluk, rahvan atlı kızak gibi yurtdışında binicilik sporlarında çeşitli ülkelerin farklı atlı okçulukları ve farklı atlı yarışları var. Mesela Moğolların çok uzun mesafe yarışları ve de at üzerinde güreş var. Yine Kazakların, Kırgızların savaşa hazırlık, harp hazırlığı türünden başka sporları var. Mesela “kökbörü” diye bir spor var. Orta Asya’da çok önemli. Bu, at üzerinde oynanıp bir oğlak postunu rakip kaleye ulaştırma odaklı bir oyun.