Wagner üzerine okur notları

Önce konuyu bir hatırlatayım:

Ünlü orkestra şefi, piyanist Daniel Barenboim, İsrail'deki konserinde Staatskapelle Orkestrası'na Richard Wagner'in Tristan ve İsolde'sinden bir bölüm çaldırmıştı. Bunun üzerine seyirciler konseri yuhalamıştı. Ben de sanata ve sanatçılara -her şeye rağmen- daha hoşgörülü bakılması görüşünü savunmuştum.

Melis Jenkins, tepki gösteren İsraillilerden yana:

‘‘Wagner, Hitler'in en çok sevdiği besteci. Milyonlarca masum insanı öldüren rejimin bayıldığı sanatçılardan biri. Bestecide değil problem ama Yahudiler için ne kadar kötü bir anı olduğunu anlamak zor olmasa gerek. Bizim de 6 milyon masum vatandaşımız o şekilde öldürülseydi, belki bizler de Wagner'in zaten kulağa çok hoş gelmeyen kaotik müziğini dinlemek istemezdik.’’

* * *

Belgin Aksoy da İsraillilerin tepkisini olağan karşılıyor:

‘‘Ben, Wagner konusunda bir uzman değilim, ama bu sanatçıya karşı İsrail'de önyargılı davranılmasını eleştirirken, durumu bir parça basitleştiriyorsunuz gibime geldi. Wagner, özellikle opera konusunda çağında devrim yapmış bir sanatçı. Ona Musevilerin duyduğu antipati, sadece Nazilerin ondan hoşlanıp hoşlanmamalarından kaynaklanmıyor. Wagner'in kendisinin de çağının önde gelen antisemitistlerinden birisi olduğunu, onun sanatçı yanını takdir eden birçok insandan duydum. Wagner sadece bir sanatçı değil, aynı zamanda ırkçı nefrete alkış tutmuş bir şahsiyet.’’

* * *

Harun Bilecek, görüşlerini New York'tan iletmiş:

‘‘Tabii ki sizin dileklerinize herkes katılıyor, tahmin ediyorum. Ancak dünyanın gerçeği şu ki Museviler, Hitler'in soykırımına ses çıkarmayan, hatta yardımcı olan bütün dünya milletlerine şimdi onun acısını çıkartırcasına şımarıklık yapıyor. Ve de kesinlikle soykırım ve onunla bağlantılı hiçbir şeyin tartışma konusu olmasını istemiyorlar. Bunu tartışma konusu yapan Barenboim, Wagner'i çalmadan önce seyircileri uyarmış, istemeyen lütfen salonu terk etsin diye.

Önce Museviler tartışmaya alışsınlar, sonra siz yorumunuzu katın; çünkü henüz hazır değiller bu tip şeylere, özellikle annesi babası gaz odasında öldürülmüş bir insanın karşısına oturduğunuz zaman çok çok hassas olmanız gerekiyor.’’

* * *

Okurum Emre Burak ise tepkisini, terbiye ve saygı sınırlarını bir hayli aşarak dile getirmiş, onun için ne yazık ki cümlelerini buraya alamadım.

Yalnız Filistinli çocukları öldüren bir ulustan hoşgörü beklememin dangalaklık olduğunu belirtiyor.

* * *

Dr. Gürhan Kalay&Dr.Claudia R. Kalay'dan ayrıntılı bir e.mektup aldım:

‘‘Sayın Hızlan,

Biz Wagner dergisinin editörleriyiz. Bu dergide Richard Wagner'in çalışmaları, CD'leri, kitapları, opera eserlerinin analizi üzerine bilimsel yazılar yayınlıyoruz. Biz Wagner'in ve bestelerinin, operalarının Türkiye'de yeterince bilinmediği kanısındayız.

Wagner'in yazılarından onun antisemitist olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bunu müziğine yansıtıp yansıtmadığı konusundaki düşünceler farklıdır.

Bir gün gelecek, İsrail'de Wagner çalınacak ama bunu İsrailliler istediği zaman.’’