Uğur Cebeci: Kokpit

Uğur CEBECİ

TIAD nefes kesti

İzmir, geçtiğimiz günlerde tarihi anlara tanıklık etti. Hava Kuvvetleri'nin 90'ıncı kuruluş yıldönümü nedeniyle Türkiye'de ilk defa uluslararası bir havacılık gösterisi yapıldı. 100 bin kişinin izlediği Türkiye Uluslararası Hava Gösterileri'nde (TIAD-Turkish International Air Display) 4 akrotim, 19 uçak-helikopter solo uçuşlar sundular. Statik yani yerde sergilenen hava aracı sayısı ise 32 idi. Sponsorluk anlaşmaları ve hediyelik eşya satışlarıyla Kartal Vakfı önemli miktarda gelir elde etti.

Kısa adı TIAD 2001 olan kutlamalar 30 Mayıs'ta başladı. İtalyanların çılgın akrobasi ekibi Frecce Tricolori İzmir Körfezi'ni MB-339 tipi uçaklarının çıkarttığı yeşil, beyaz ve kırmızı renklere boyadılar. Ekip halkla o kadar güzel bir yakınlaşma yakalamıştı ki solo yani tekli gösteriler yapan Yüzbaşı Dimitri Marzaroli adını İzmirlilere ezberletti. İtalyanları gururumuz Türk Yıldızları izledi. Neredeyse en çok gösteri yaptıkları kent olan İzmir'de halk onları bağırlarına bastı. Yabancı meslektaşlarına oranla çok daha yüksek performanslı uçaklarla yine Türk Yıldızları’na hayran olduk. Sürekli kendini geliştiren ekip gösterilerine yeni hareketler de katmıştı. Uçuş sırasında pilotların canlı telsiz konuşmalarının verilmesi heyecanı yükseltti.

RENGARENK KÖRFEZ

Perşembe günü Frecce Tricolori ve Türk Yıldızları'nın gösterilerine İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin Red Arrows-Kızıl Oklar’ı da katıldı. İzmir Körfezi akrotimlerin dumanları ile rengarenk oldu. Toplam 9 adet Hawk eğitim uçağı ile gösteri yapan Red Arrows, aynı gün sabah Romanya'da bir havacılık fuarına katılmıştı. Büyük bir profesyonellik göstererek yorucu bir gösteri sonrasında uzun yoldan İzmir'e geldiler. İlk defa gösteri yapacakları alanı tanımadıkları için ekip hareketleri yüksekten yapsa da uçuşun son 5 dakikasında solo hareketler yürek hoplattı.

Hava Kuvvetleri'nin kurulduğu gün olan 1 Haziran'da ise törenler genç teğmenlerin uçuş eğitimlerine başladıkları Çiğli 2'nci Ana Jet Üssü'ndeydi. Törene katılan VIP'lerin yanı sıra halk sabahın erken saatlerinden itibaren Çiğli'ye aktı. Ve merakla beklenen gösteriler Hava Kuvvetleri'nin paraşüt ekibi ve Özel Kuvvetler'in geçişi ile başladı.

Bunu Hava Kuvvetleri'ne bağlı filoların kol geçişleri izledi. F-16, R/F-4E, N/F-5'lerin geçişleri, Avrupa'nın en büyük hava kuvvetlerinden birine sahip olan Türkiye'nin gücünün bir göstergesiydi. Arkasında da solo yani tekli uçuşlar başladı. Kuşkusuz bu uçuşlar yeni nesil jetlerin aslında birer meydan okumasıydı.

GÖKYÜZÜNDE DANS

Hollandalı F-16 pilotu, meslekdaşlarına bile parmak ısırtacak hareketlerle uçağını tam anlamıyla gökyüzünde dans ettirdi. F-16'yı Macarların ödüllü Mig-29 pilotunun uçuşu, Ukraynalı Su-27'yi havada asılı bırakan kobra hareketi izledi. İsrailliler ilk defa böylesine büyük bir air show'a katılmışlardı. Getirdikleri statik iki F-16'nın yanı sıra F-15 gösteri uçuşu seyredilmeye değerdi.

Fransızlar ise gösterilerinde büyük incelikler sergilediler. Mirage 2000 her ne kadar ikinci gün arıza yapıp show'unu bir kaç saat geciktirse de delta kanatlarının hünerini gösterdi. Son aylarda gerilen ilişkileri yumuşatmak isteyen Fransızların ikinci ekibi Jaguar'lardı. İki uçak birbirine yapışık ikiz gibi yan yana uyumlu hareketler sergilediler. Mirage ve Jaguar pilotları indikten sonra izleyicileri reverans hareketi yaparak selamladı. İspanyollar ise F-18'leri ile TIAD'ın en çok gürültü çıkartan ekibi oldu.

ASKERİ SHOW'UN SİVİLİ

Gösterilerin ve statik parkın tek sivil uçakları Ali İsmet Öztürk'e aitti. Öztürk Pitts'i ile İzmir Air Show'a renk kattı. Uçağının gösterileri ve estetiği ile jetlerden bir farkının olmadığını gösterdi. Yine Öztürk'ün sahip olduğu Türkiye'nin en yaşlı sivil uçağı Boeing Stearman ise statik alanın gözdesi oldu.

Amerikalılar Teksas'tan getirdikleri B-1B stratejik bombardıman uçakları ile alçak geçiş yaptı. İkinci gün ise özel bir uçuş gerçekleştirdi. TIAD 2001'in kapanışı Türk Yıldızları tarafından yapıldı. TAI'nin sponsor olduğu uçuşta yoğun coşku seli ve alkışlarla akrotim aynı sahnedeki sanatçılar gibi bis yaparak özel hareketlerini tekrarladılar. Kuşkusuz show boyunca Hava Kuvvetleri'nin Basın ve Halkla İlişkiler Müdürü Binbaşı Orhan Tamer'in anlatımı izleyenlerin çoşkusunu arttırdı.

Statik park ise ziyaretçilerin uçakları yakından tanımalarını sağladı. Fuarın sürprizlerinden biri Türk Yıldızları renklerine boyanan C-130 uçağıydı. Yani filonun TIR'ı gibi görev yapan uçak ilgi gördü. Hemen karşısında ise yabancı uçaklar sergileniyordu.

İkinci park alanının girişinde ise ambulans donanımına sahip Casa CN235 bulunuyordu. Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait uçak ve helikopterlerin sergilendiği alanda ziyaretçiler F-16'nin kokpitinde resim çektirdiler, silahları incelediler. Uçak başında bulunan pilot ve teknisyenler ziyaretçilerin her sorusuna büyük sabırla cevap verdiler. Ziyaretçiler uçaklarla sıcak temasın mutluluğunu yaşadılar.

Kuşkusuz kutlamalarda Kartal Vakfı'nın hediyelik eşya reyonları büyük ilgi çekti. Bundan bir kaç yıl öncesine kadar filoların armalarını, şapkalarını piyasada bulabilmek mümkün değildi. Hava Kuvvetleri'nin hazırlattığı şapka, tişört, arma, video kaset ve kitaplara meraklıların ilgisi büyüktü. Kokpit'in anahtarlık ve şapkaları ise kısa sürede bitti.

Büyük ilgi çeken TIAD 2001 umarız gelenekselleşerek tekrarlanır. Çünkü büyük ilgi Türkiye'nin air showlara ne kadar aç olduğunun da bir göstergesi.

Poşulular uçakLARI gezdi

Gencinden yaşlısına TIAD 2001, 100 bin kişi tarafından gezildi. Çiğli civarındaki bir köyden uçakları yakından görebilmek için gelen, kafalarında poşusu ile üç ziyaretçi büyük dikkat çekti. Özellikle yurtdışından TIAD 2001'e özel bir ilgi vardı. Sayıları 120 civarında olan yabancı havacılık yazarı ile 'spotter' yani uçakların kuyruk numaralarını takip eden, fotoğraflarını çeken meraklılar İzmir'de buluştu. Hepsi Türk uçaklarını yerinde görmekten çok memnundu.

Komutanlar Casa ile geldi

Casa uçakları hakkında çıkan söylentileri yalanlarcasına çok sayıda general Ankara ve İstanbul'dan özel VIP donanımlı CN235 ile geldi. Bunlar arasında Tümgeneral ve Tuğgeneraller, Emekli Genelkurmay Başkanları ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile yabancı ülkelerin askeri ateşeleri de bulunuyordu. Sergide ise ambulans modeline çevrilmiş CN235 uçağı Cumhurbaşkanı Sezer, Genel Kurmay Başkanı ve kuvvet komutanları tarafından incelendi.

EFSANE TÜRK YILDIZLARI

Bütün dünyanın çok yakından tanıdığı Hava Kuvvetleri'nin akrotimi Türk Yıldızları Ege Denizi'nin karayla kucaklaştığı sahillerde unutulmaz bir gösteri sundu. Süpersonik NF-5'lerle uçan ekip gökyüzündeki saniyeleri değil, saliseleri organize ederek kusursuzluklarını kanıtladılar. İkili yakın geçiş gibi yeni hareketlerde de mükemmel konsantrasyonları beğeni ile izlendi.

EN KIDEMLİ EKİP

Ukrayna Şahinleri gösterilerin en kıdemli akrotimiydi. 6 adet Mig29'la gösteri yapan ekipte iki albay ve 4 yarbay uçaklarının tüm hünerlerini sundular. Alçakta atılan tonolar yürekleri hoplattı. Motorlar eski teknoloji olduğu için akrotimin hareketleri renkli duman yerine motorlardan çıkan kara isten takip edilebiliyordu.

Almanlar bayrak açtı

Almanların jestleri inanılmazdı. Statik sergiledikleri Tornado ve F-4'lerinin yanı sıra bu uçaklar gösterilere de katıldı. Almanların da modernize ettikleri F-4F, inişinde yaptığı jest ile büyük alkış aldı. Uçağın arkada oturan Silah Sistem Operatörü kanopisini açtıktan sonra kocaman bir Türk bayrağı çıkarttı.

KÜÇÜK ZİYARETÇİ

Hava Kuvvetleri'nin 90'ıncı kuruluş yıldönümü büyükler kadar küçüklerin de ilgisini çekti. Çocuklar askeri uçaklara bindiler, ellediler, çevresinde koşuştular, müthiş heyecanı paylaştılar.

Kağıt uçak yarışması

İngiliz Havayolları (British Airways-BA) ve British Council'ın ortak düzenledikleri ve geleneksel hale gelmesi planlanan model uçak yarışmasında kazananlar belli oldu. Yapılan değerlendirmede TED Karadeniz Ereğlisi'nden Selin Manaş birinci, İstanbul Atacan İlköğretim Okulu'ndan Ümit Türeyen ikinci, MEV İstanbul Lisesi'nden Anıl Erdem Özyalçın üçüncü oldu. Kağıt uçak kategorisinde ise Irmak İlköğretim Okulu'ndan Emir Aşarı birinci, Doğa Berk Kütük ikinci, Cem Tokgöz de üçüncü oldu. Yarışmada derece alan öğrencilere ödülleri bugün saat 17.00'de Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali BA check-in kontuarı önünde verilecek.

Berna Üsteğmen Air Tattoo’da

Türk Hava Kuvvetleri'nin ilk kadın F-16 pilotu Berna Şen, 25-30 Temmuz tarihleri arasında İngiltere'nin Cottesmore Hava Üssü'nde yapılacak olan Air Tattoo gösterilerine katılıyor. Bu yılki konusu 'Havacılıkta Kadınlar' olan gösterilerde Berna Üsteğmen çeşitli sempozyumlara katılacak ve Türk kadınının gökyüzündeki başarısını anlatacak. Gösterilere Berna Şen'in görev yaptığı Merzifon 5'inci Ana Jet Üs Komutanlığı'na bağlı 2 adet çift kişilik Block 50 F-16D uçağı katılacak. Türk pilotları bu yıl vefat eden dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen'i anlatan katalog ve çıkartmalar da dağıtacak. Gösterilerde Türk pilotları Hava Kuvvetleri tarafından tasarlanan özel bir arma takacak.

Air France’tan kárlılığa devam

Fransız Havayolları Air France sektörde yaşanan krize rağmen kárlılığını devam ettirdi. Şirketin net kárı bir önceki yıla oranla yüzde 18.9 artarak 382 milyon dolara ulaştı. Air France tarihinde ilk defa dört yıl üst üste kár ettiklerini belirten yetkililer, bu açıdan havayolunun kárlılıkta Avrupa'da Lufthansa'dan sonra ikinci olduğunu belirttiler. Yakıt fiyatlarının artmasının kárlılığı olumsuz etkilediğini ifade eden Air France Yönetim Kurulu Jean-Cyril Spinetta, kárlılığın bu yıl da devam edeceğini söyledi.

Babalar Günü uçuşu

Helikopter kiralama hizmeti veren Sancak Air, Babalar Günü'nde özel havadan İstanbul turları düzenliyor. 3 yolcu kapasiteli Bell 206 tipi helikopterle yapılan turlar yaklaşık yarım saat sürüyor. Sancak Air'in Beşyol'daki tesislerinden havalanan helikopter sırasıyla Yeşilköy, Taksim, Beşiktaş, Üsküdar, Eminönü, rotasını izliyor. Üç kişilik, yarım saatlik turun fiyatı KDV dahil 375 milyon lira. Rezervasyon için 0.212.541 41 41 nolu telefonu arayabilirsiniz.