Sağlık haberinde bilgi kirlenmesi

Bu güzel gelişmenin pek fark edilmeyen bir yanı var: Bilgi kirlenmesi! Sağlık haberlerinin, özellikle beslenme ile ilişkili haberlerin ciddi bir bilgi-tecrübe süzgecinden geçirilmeden kullanılması, hem kafa karıştırıcı hem de tehlikeli hale geliyor.

MEDYADA sağlık haberleri daha çok izleniyor, daha çok okunuyor, eskisinden daha fazla ilgi görüyor. Bunun pek çok nedeni var. En önemlileri ortalama yaşam beklentisinin artması ve hayatta kalma süresinin uzaması. Yaşam beklentimiz uzuyor ama bebeklik, çocukluk veya gençlikte geçirilen süre uzamıyor, uzayan orta yaş ve yaşlılık dönemi. Hepimiz uzun yaşamak ama hastalıklı, yaşlı ve yorgun bir ihtiyar olmak istemiyoruz. Orta yaşla birlikte "kendine iyi bakma" telaşına kapılıyoruz. Yediğimize içtiğimize dikkat etmeye, yaşam tarzımızı sorgulamaya başlıyoruz.

KAFALAR KARIŞIYOR

Sağlıklı yaşam tutkusunun yaygınlaşmasında, bilgiye ulaşmanın kolaylaşması ve bilgi üretenlerin bilgiyi paylaşmaya başlaması da önemli bir faktör. İnternet müthiş bir bilgi otoyolu olarak hayatımızın tam ortasından geçiyor ve tıka basa bilgi yüklü. Dergi ve gazetelerde sağlık haberlerinin sayısı arttı ve bunlardan çoğunu bir gece önceden internetten okuyabiliyorsunuz. Ciddi bilimsel dergilerin tümü, yayınladıkları araştırma, makale veya görüşlerin özetlerini internetten servis ediyor.

Fotoğrafın bir de öbür yüzü var: Bilgi kirlenmesi! Sağlık haberleri, özellikle beslenme ile ilişkili haberlerin ciddi bir bilgi-tecrübe süzgecinden geçirilmeden kullanılması, hem kafa karıştırıcı hem de tehlikeli hale geliyor. Okuyucu hangi bilgilerin doğru olduğundan kuşku duymaya, daha da kötüsü yanlış şeyler yapmaya başlıyor.

Yönlendirme,algı değiştirme, tereddüt ve hatta korku yaratma, aba altından sopa gösterme bile olabiliyor!

Sorun tüm dünyada yaşanıyor. Bizde de yaşanıyor. Televizyonların sabah kuşakları sağlık kuşaklarına dönüştü. Kimin, neyi, niçin ve ne kadar doğru anlattığı belli değil. Ana haberlerde genellikle bir-iki sağlık konusu var. Dizilerde bile kolesterol diyeti veya egzersiz önerileri işleniyor. Belirli sağlık konuları gazetelerde diziler haline yayınlanıyor. Yurtdışı kaynaklı sağlık haberlerine kısa özetler halinde yer veriliyor. Bilgi kirlenmesi, yanlış bilgilendirilme tehlikelerini de beraberinde getiriyor.

NE YAPMAK GEREKİYOR

Sağlık haberleri hep olacak, medyada her yıl biraz daha artan oranda yer bulacak. Yaşam süresi beklentisi uzadıkça, refah düzeyi iyileşip yaşam kalitesi arttıkça bu beklenen gelişme sağlığa ayrılan sayfa ve sürelerin artması olacak. Bu nedenle önce bilgi kirlenmesine karşı önlem almak gerekiyor. Sağlık haberlerini ciddi bir denetim ve elekten geçirdikten sonra yayınlamak gerekiyor.

BİR BİLGİ

Kolalı içeceklerde obezite riski fazla

Amerikalı bilim adamları çocuk ve gençler arasında yayılan obezite sorununa çözüm arıyor. Obezitenin yaygınlaşmasında içeceklerin en az yiyecekler kadar önemli olduğunun anlaşılması yeni stratejiler gerektiriyor.

Her gün düzenli kola içmek obezite riskini arttırıyor. Kolalı içecekler daha çok yediriyor. Bu içeceklerdeki glikoz şurubu, kan yağ dengesini altüst ediyor. Kola tutkunu gençler sebze meyve yerine fast food besİnlere, yağlı ürünlere yöneliyor. Kısacası meyve suyu konsantreleri, özellikle kolalı içecekler çocuk ve genç obezitesini kolaylaştırıyor, tetikliyor. Kolalı içeceklerin yasaklanmasını isteyenlerin dayanak noktaları yukarıdaki veriler. Bu verilerin en azından dikkate alınması, çocuklar ve gençlerin tükettiği içecekler konusunda uyarılması gerekiyor.

Sağlıklı kilo, sağlıklı hayat, sağlıklı bir gelecek için obezite, en az alkol ve sigara kadar ciddi bir tehdit unsurudur. Obezite ile savaşta sadece ne yediğinizi değil, neler içtiğinizi de gözden geçirmenizde fayda var! Özellikle çocuk obezitesi ile mücadelede kolalı ve gazlı içeceklerin sorgulanması gerekiyor.

NOT ALIN

CHECK-UP DEĞİL ’SAĞLIK RİSK ANALİZİ’ YAPTIRIN

İyi bir sağlık check-up’ı "tepeden tırnağa sağlık incelemesi" anlamına geliyor. Sağlık sorunlarını en erken dönemde yakalamanın yolu, düzenli sağlık check-up’larıdır. Bu incelemeler hastalıkların tedavi edilebilir dönemde yakalanmalarını, daha kısa sürede ve tahribat yaratmadan sonlandırılmalarını sağlar. Daha az bedensel-ruhsal hasar, daha az işgücü kaybı ve daha verimli çalışmayı garanti eder. Kısacası düzenli check-up taramaları kaliteli bir hayatın ve yaşlanmanın da garantisi gibidir.

Güncel tıp yaklaşımı, check-up yerine "sağlık riski analizini" benimsiyor. Sağlık riski analizini check-up’tan daha güvenli kılan bazı nedenler var. Sağlık riski analizleri:

Genetik mirasınızı sorgulayarak işe başlıyor. Aile ağacınıza bakarak "sıkça görülen sorunlar"ın daha dikkatle gözden geçirildiği bir program hazırlıyor.

Beslenme uzmanları, psikologlar ve egzersiz danışmanları da bu programlarda yer alıyor. Ruhsal durumunuz, beslenmeniz, bedensel aktiviteniz, yaşam tarzınız iyice araştırılıyor.

Fizik muayene bulgularınız, önceki döneme ilişkin sağlık öykünüz, genetik mirasınız, beslenmeniz, yaşam biçiminiz ve çevresel kuşkular birleştirilince sağlık riskleriniz daha belirgin hale geliyor. Yapılacak analizler buna göre yeniden şekillendiriliyor.

Özel bir sağlık sorununuz veya hastalığınız yoksa sağlıklı biri iseniz genel cerrahi veya sağlık riski programınızın takvimini şu şekilde yapabilirsiniz:

Yirmili yaş diliminde iki kez

Otuzlu yaşlarda üç kez

Kırklı yaş periyodunda dört kez

Ellili yaş diliminde beş kez

Altmıştan sonra yılda bir kez