Saddam gidecek ama kim gelecek?

Enis BERBEROĞLU

Eğer yanılmıyorsak, ABD'nin Irak politikasındaki tutarsızlığa ilk tepki Ankara kaynaklıydı. Bülent Ecevit, geçen yıl yine bugünlerde tırmanan kriz sırasında, Washington'a ‘‘Irak'ın savaştan sonraki geleceğine ilişkin planını açıklama'' çağrısını yaptı. Washington'un bir yıldır süren sessizliği Ankara'da haklı tedirginliği teyit etti.

ABD'nin Irak politikasında iki temel soruya yanıt bulunamadı:

1) Saddam'ı kim devirecek?

2) Saddam'ın yerine kim gelecek?

* * *

ABD Kongresi'nin 97 milyon dolar yardım yolladığı Irak muhalefetinde daha şimdiden çatlak belirdi.

ABD yardımından pay alması öngörülen Irak Kürdistan Demokrat Partisi (IKDP) lideri Mesut Barzani, bu teklifi reddetti. IKDP açıklamasında ‘‘Bu tür bir yardımı almaya niyetimiz yok'' denildi.

ABD açısından bu ret yanıtı pek sürpriz sayılmazdı. Zira Barzani'nin yedi yıllık Kuzey Irak Federe Hükümeti serüveni sırasında Saddam'la ilişkisini tamamen koparmadığı zaten malumdu.

Kuzey Iraklı Kürt liderin Bağdat'a yolladığı bu ılımlı mesaj yanıtsız kalmadı. Irak Başbakan Yardımcısı Tarık Aziz, Bağdat'ı ziyaret eden yabancı bir heyeti kabulünde Kürtlere, ‘‘Irak Cumhuriyeti çatısı altında özerk yönetim'' vaadinde bulundu.

Gerçi Kürt liderler Irak'a güvenmenin kanlı bedelini yakın maziden gayet iyi hatırlıyor. Ama ABD'nin Saddam'a karşı örgütlemeyi umduğu öncü kuvvetin Kuzey Irak'tan çıkmayacağı şimdilik kesin gibi...

* * *

Kuzey Irak'ta aradığını bulamayan ABD, Arap Birliği Dışişleri Bakanları toplantısındaki diplomatik zaferinden hoşnut kaldı. Arap Birliği, Kahire'deki toplantıda Irak'ı desteklemekten özenle kaçındı.

ABD'nin Irak muhalefetini koordine etmek görevini verdiği Ankara Büyükelçilik Müsteşarı Frank Ricciardone'nin bugün Mısır'a uçması bekleniyor. İyi derecede Arapça bilen, Kuzey Irak uzmanı diplomatın ikinci durağının Suudi Arabistan olacağı belirtiliyor.

ABD'nin Arap ülkeleri nezdindeki temaslarında Irak muhalefeti için açık destek sağlamayı hedeflemesi çok büyük olasılıktır.

Ama hiçbir Arap ülkesinin Irak'ın toprak bütünlüğünü riske atacak bu operasyona yardım etmesi mümkün değildir.

* * *

Kürtler ve Arapların isteksizliği ortada...

Üçüncü büyük etnik grup olan Irak Türkmenleri zaten bu denklemde hiç hesaba katılmıyor. O zaman tekrar başa dönersek;

Saddam'ı kim devirecek, yerine kim gelecek?