MERKEZLER ANA PLANI ÇAĞRISI

Meydansız Ankara’yı konuşurken, ikinci konu başlığı da kuşkusuz kent merkezleri oldu.
Önce Ulus sonra Kızılay ardından Tunalı Hilmi Caddesi ve Bahçelievler’e kayan kent merkezi algısı sürekli yer değiştiren Ankara’da bugün tüm canlılık alışveriş merkezlerine kaydı.
Türkiye’nin kişi başına düzen alışveriş merkezi şampiyonu Ankara’da, kent merkezleri ile sohbet ettiğim Atılım Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğretim Üyesi Zafer Şahin önemli tespitlerde buldu:
“Cumhuriyetin kuruluşunun hemen sonrasında geleneksel kent merkezi olan Ulus’un bu niteliğini koruması öngörüldü ancak, geçen zaman içerisinde Ulus dışında çağdaş bir kent merkezinin oluşturulması sorunu gerektiği gibi ele alınmadı.

YÜZER-GEZER MERKEZLER

İlk olarak 1950’lerden itibaren o zaman Yenişehir olarak adlandırılan Kızılay’da, özellikle Atatürk Bulvarı üzerinde ticaret işlevleri belirmeye başladı. 1970’lerde Kızılay’da yayalaştırma gibi uygulamalar yaparak kent merkezini iyileştirmeye çalışsa da Kızılay’a planlı bir müdahalede bulunulmadı ve Ankara’nın Kızılay’la birlikte yüzer-gezer hale gelen kent merkezi kent içerisinde yayılmaya ve sıçramaya devam etti. 1990’larla birlikte de kent merkezi çok parçalı hale geldi. Kavaklıdere, Tunalı Hilmi Caddesi civarı ve Bahçelievler ile Emek çevresi kentin parçalı merkezleri haline geldi. Bir yandan da yeni gelişen Ümitköy, Çayyolu gibi bölgelerde yeni ticaret merkezleri oluştu. Ancak bir merkez bütünlüğünü bunların hiç biri tam anlamıyla yansıtmadı.

SUÇ ORANI ARTTI ÇÖKÜNTÜ HIZLANDI

2000’li yıllardan itibaren Ankara’da bulunan kent merkezleri gerilemeye başladı. Bu gerilemenin temel sebebi farklı büyüklüklerde ve niteliklerde çok sayıda alışveriş merkezinin açılması olarak karşımıza çıkıyor. Kent merkezlerinin toplumun tüm kesimleri tarafından kullanılma niteliği kayboldu, orta ve üst gelir grupları kent merkezleri yerine alışveriş merkezlerini kullanmaya başladı. Ayrıca, gerileyen kent merkezlerinde ve kent merkezlerinin konut bölgeleri ile kesiştiği bölgelerde kentsel yaşam kalitesi düştü, suç oranları arttı ve çöküntü hızlandı.”

İŞTE MERKEZ REÇETESİ

Tabloyu özetledikten sonra Şahin merkezlerin yeniden canlandırılması reçetesini şöyle sıraladı:
* Ankara’da kent merkezlerinin var olan durumu bilimsel bir yöntemle analiz edilmeli, hizmet sektörlerinin ve perakende sektörünün durumu tespit edilmeli.
* Elde edilen veriler ışığında konunun tüm paydaşları bir araya getirilerek Ankara’nın kent merkezlerine ilişkin bir vizyon ve strateji belgesi oluşturulmalı.
* Bu strateji belgesi ışığında Ankara’da bulunan kent merkezlerinin nasıl canlandırılacağı konusunda bir ‘merkezler ana planı’ hazırlanmalıdır.

BÜYÜK TEHLİKE

* Bu merkezler ana planının yanı sıra, katılımcı bir süreç ile kent merkezlerine yönelik proje paketleri belirlenmeli.
* Ulus ve Kızılay gibi önemli merkezlerin canlandırılması için fikir zenginliği oluşturacak uluslar arası fikir yarışmaları düzenlenmeli.
* Kent merkezlerinin yaya ve toplu taşım ağırlıklı hale getirilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalı.
Şahin kent yöneticilerine son olarak da şu uyarıda bulunuyor:
“Başkent Ankara neredeyse kent merkezi bulunmayan bir kent haline gelmek üzeredir. Bunun önüne geçilmesi için vakit kaybedilmeden gerekli önlemler alınmazsa, merkezsiz başkent Türkiye’nin merkezi olma niteliğini bile kaybedebilir.”