İstanbul’un önemli 100’leri

İstanbul’un 100’leri dizisi; değişik alanlarda İstanbul’u simgeleştiren yazarların, ressamların, fotoğrafçıların yapıtlarından ve kayıp veya hâlâ ayakta duran mimari yapıt görüntülerinden yapılan seçmelerden oluşuyor.

Kitapların başında Kadir Topbaş, Nevzat Bayhan’ın girişleri var. Her kitabı hazırlayan da, kitabı tanıtıcı bir önsöz yazmış. Dizinin genel yayın yönetmeni Nevzat Bayhan.
Kitapların hazırlanma düzeni şöyle:
Başta genel bir giriş, ondan sonra yazarın, sanatçının yapıtlarından görsel örneklerle birlikte sanatçıların kısa yaşam öyküleri.
Şimdiye kadar, yayınlanan beş kitabın tanıtımını yaptım kısaca.
Dizinin ilk kitabı; İstanbul’un 100 Ressamı. Yayına Aysel Çötelioğlu hazırlamış. İstanbul’u tuvale aktaran ressamların eserlerini çeşitli boyutlarda örnekleyerek hem eserlerini hem de sanatçıları tanıma olanağı sunuyor.
“17. yüzyıldan itibaren yapılan İstanbul betimlemelerine bakıldığında, Batılı ressamların ilk tercihlerinin Sarayburnu, Haliç ve anıtsal mimari örnekleri olduğu görülür. 18. yüzyıldan itibaren inşa edilen sahil sarayları ve yalılarıyla Boğaziçi kıyıları, Üsküdar, Galata, Pera ve Tophane gibi önemli yerleşimler, Kağıthane, Küçüksu, Göksu gibi mesire yerleri en fazla betimlenen yerler olmuştur. Anıtsal mimari örnekleri, kahvehaneler, mezarlıklar, gelenekler ve günlük yaşam biçimi, İmparatorluk törenleri ile de Batılı ressamların ilgisini çeken İstanbul, 19. yüzyılın sonlarına kadar en fazla betimlenen Doğu kenti olmuştur. 20. yüzyıla gelindiğinde I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte Batılı ressamların İstanbul’daki resim etkinliği de sona ermiştir. (...) İstanbul’un ressamları cezbeden yerleri ilginç bir biçimde çok fazla değişmemiş, aynı semtler ve benzer günlük yaşam kesitleri defalarca ele alınmıştır.”
Dizinin ikinci kitabı, İstanbul’un 100 Fotoğrafçısı’nı Gülderen Bölük hazırlamış. Usta objektiflerden, İstanbul’un siyah-beyaz, sepya, renkli fotoğrafları hiç kuşkusuz bu kenti daha yakından tanımanızı sağlayacak.
“İstanbul... Farklı uygarlık ve kültürlerin yeşerdiği, üç imparatorluğa yüzlerce yıl başkent olarak yaşamış olan bu eşsiz şehir, dün olduğu gibi bugün de dünyanın nazarını üzerine çekerek, Asya ile Avrupa’nın el ele verdikleri yerde tüm güzelliğiyle durmaktadır. (...) Fotoğrafın 170 yıllık kısa tarihinde de İstanbul gözde konulardan biri olmuştur. Keşfinden kısa bir süre sonra fotoğrafla tanışan bu şehrin bağrında pek çok fotoğrafçı yaşamıştır. Bu kitapta yüz İstanbul fotoğrafçısı kronolojik sıra gözetilerek, kısa yaşam öyküleri ve eserleriyle tanıtılmaktadır.”
Fatih Güldal’ın yayına hazırladığı İstanbul’un 100 Kaybolan Eseri, bir kentteki mimarî hoyratlığı gözler önüne sermesi açısından okunması gereken bir çalışma.
Bir çoğunun yerinde yeller esiyor, bazıları harap yapıların durumunu anlatan bir başvuru kaynağı.
İstanbul’un 100 Yazarı’nın yayın danışmanı Fatih Andı, hazırlayanlar ise Kübra Andı-Mehmet Samsakçı. Lâtifi ile başlayıp Ali Bilir ile bitiyor 100 yazar. Kitapta, yazarların fotoğrafları, biyografileri, eserlerinden alıntılar yer alıyor.
100 Yazar kitabının kapağında Orhan Kemal’in meşhur bir fotoğrafı var.
“İstanbul gibi cazibe merkezleri güç ve otoritenin olduğu kadar ilmin, sanatın ve edebiyatın kendisine aktığı yerlerdir. Uzun asırlar boyunca derin bir kültür ve estetik duyarlılıkla, sözü ve mânâyı adeta ‘görünmeyecek’ kadar incelten şair ve nasirler İstanbul’a akmışlar, en güzel ezerlerini burada vermişlerdir. Bu tarafıyla İstanbul, payitaht vasfıyla güç ve ikbal kapısı olarak edebiyatı daima beslemiştir. Fakat ‘söz’ de beşiğine borcunu misliyle ödemiş, İstanbul’un edebiyatını hatta felsefesini yaparak onu dünyanın en unutulmaz şehirlerinden birisi haline getirmiştir. Bu gerçek ve düşünceden hareketle elinizdeki kitap, 100 İstanbullu yazarın şehir hakkındaki eserlerini ve onlardan yapılmış küçük alıntıları içermektedir.”
İstanbul’un 100 Roma, Bizans Eseri’ni yayına hazırlayan Feride İmrana Altun. Bizans eserlerini, bugünkü durumlarını bu kitaptan öğrenebilirsiniz. Kiliseler, surlar, kemerler, sarnıçlar toplam 100 eser, haklarındaki bilgilerle kitapta sıralanıyor.

DOĞAN HIZLAN’IN SEÇTİKLERİ

Eduardo Galeano Aynalar Sel
Eyüphan Erkul Karayılan Doğan Kitap
Nikolay Gogol Ölü Canlar Everest
Sevim Burak Beni Deliler Anlar Hayykitap
Minka Nijhuis Bağdat’ta Bir Aile Kitap Yayınevi
Yazarın Tüm Yazıları