Ertuğrul Özkök: Kürt kimliği ne kadar yerleşti

Ertuğrul ÖZKÖK

DÜN dört gazetede çıkan haber, Başbakan Bülent Ecevit'in 7 Mayıs 1999 tarihinde 107 maddelik bir Güneydoğu planını uygulamaya koyduğunu ortaya çıkardı.

Hepimizin gözünden kaçmış.

Bu kapsamlı plan Milli Güvenlik Kurulu'nda görüşülmüş, daha sonra geliştirilmiş ve Bakanlar Kurulu'nda hükümet kararı haline getirilmiş.

Bu planın perde arkasında neler var, biraz onu araştırdım.

Araştırınca bölgede devlet tarafından yaptırılmış ilginç bir kamuoyu anketinin varlığını öğrendim.

Araştırmayı askeri yetkililer mi yoksa sivil kesim mi yaptırmış tam olarak bilemiyorum.

ASKER Mİ, SİVİL Mİ

Ama askeri kesimin yaptırmış olması ihtimali daha yüksek.

Araştırmanın konusu çok önemli.

Bölgede ‘‘Kürt kimliği ne kadar yerleşmiş’’ durumda?

PKK olayından sonra bu kimlik kuvvetlenmiş mi, kuvvetlenmemiş mi?

Araştırma ‘‘Gizli’’ kaydı taşıdığı için rakamsal ayrıntılarını veremiyorum.

Ama araştırmadan çıkan sonuca göre, PKK olayından sonra bölgede, belirli bir grupta ‘‘Kürt kimliği’’ bir ölçüde kuvvetlenmiş.

Ancak araştırmayı yapan kuruluşun tespitine göre, ‘‘Kısmi düzeyde beliren kimlik duygusu ulusal bütünlüğü tehdit eden boyutlarda değil’’.

Araştırmayı yapan kuruluş bu sonuçların gerçekçiliği konusunda emin.

O nedenle, bu saptama gelecek açısından son derece önemli.

Araştırmada ‘‘PKK'ya ekspoze’’ (açık) gruptaki kişilerin üç temel grupta öbeklendiği ortaya çıkmış.

Birinci bölümü ‘‘True beliver’’ yani kesin inançlılar oluşturuyor. Bunlar PKK yandaşlığı kemikleşmiş olan grup. Yani kazanmak çok zor.

İkinci grupta ise terörle mücadele döneminde PKK'ya sempati duymuş kişiler var. Bunlara kazanılabilir gözüyle bakılıyor.

Üçüncü gruptakilerin ise PKK ile ilişkileri yok, ama merkezi otoriteye karşı bir ‘‘protesto duygusu’’ içindeler. Bunlara da kesinlikle kazanılabilir gözüyle bakılıyor.

Araştırmadan verebileceğim tek rakam ise şu:

Bölge halkının yüzde 50'si bölgede devletin güçlendirilmesini istiyor.

Araştırmanın ulaştığı sonuç şu:

‘‘Bölge halkının geçmişte PKK'ya sempati duymuş, merkezi otoriteye protesto duygusu taşımış kesimleri bile kazanılabilir.’’

Güneydoğu için hazırlanan 107 maddelik plan işte gizli tutulan bu araştırmanın verileri ışığında hazırlanmış.

Yayımlanan haber şunu gösterdi.

Demek ki devletin bu bölge için çok kapsamlı bir ‘‘hareket planı’’ var.

Önemli olan, bunun hayata geçirilmesi.

HER MADDEYE TARİH

Bu nasıl gerçekleşecek?

Bu plan hakkında bazı bilgiler topladım.

Söz konusu 107 maddenin bir bölümü, aralarında Hürriyet'in de bulunduğu dört gazete tarafından yayımlandı.

Ancak 107 maddenin tamamı kamuoyuna açıklanmadı.

Aldığım bilgiye göre bu 107 maddenin her biri için, askerlerin isteği üzerine bir ‘‘gerçekleşme tarihi’’ konmuş.

Yani her bir maddenin hangi sürede hayata geçirileceği devlet kayıtlarına geçmiş.

Bunların hangilerinin ne ölçüde gerçekleştiğini bilmiyoruz.

Ama hükümetin bu konularda kamuoyuna bilgi vererek, toplumun bütün kurumlarının desteğini alması yararlı olur.

Ayrıca bu tarihlerin açıklanması, hükümetin de kamuoyu önünde kendini bağlaması anlamına gelir.

Bu da sosyal kontrolü artıracağı için planın hayata geçiş süresini kısaltabilir.

SIRA UYGULAMADA

Öğrendiğim başka şeyler de var.

Bu plan MGK'da görüşüldükten sonra ilgili bütün bakanlık ve kamu kuruluşlarının katıldığı toplantılar yapılmış.

Bölgeye inceleme gezileri düzenlenmiş.

Başbakan Ecevit, 7 Mayıs'ta bu plana imza attıktan sonra hemen Diyarbakır'a giderek ilk adımı atmış.

Bu araştırma, bölge halkının sorunu bir kimlik meselesi olmaktan çok, ‘‘sosyal ve ekonomik sorun’’ olarak algıladığını gösteriyor.

Devletin de bu meseleyi bu açıdan çözmesi için artık gerekli bütün şartlar hazır.

Şimdi iş uygulamada...