Edebiyat uyarlamaları yeniden sinemada

Doğan HIZLAN

Usta Beni Öldürsen E ile Ağır Roman'ın sinemalarda gösterime girmesi, klasik bir bağlantıyı yeniden gündeme getirdi. Edebiyat ve sinema ya da başka bir deyimle edebiyat uyarlamaları.

Bir çok okurumun sinema belleğinde ünlü klasiklerin filmleri canlanacaktır. Anna Karenina'dan Doktor Jivago'ya kadar uzun bir liste düzenleyebilirsiniz.

Okuduklarınızı sinemada seyrederken acaba esere, yani edebiyata dönmek gereği duydunuz mu? Yoksa bu sinema deyip her türün hakkını verdiniz mi? Sınır tecavüzünden çekindiniz mi? Okumadığınız bir kitabı, filmi seyrettikten sonra okuma gereği duydunuz mu?

Bu sorulara vereceğiniz cevaplar, sizin sinema ve edebiyat uyarlamaları konusundaki görüşünüzü belirleyeceği gibi, hem iyi bir seyirci hem de iyi bir okur olduğunuz konusunda sonuçlara ulaştıracaktır.

Sinemanın bitmeyen esin kaynağıdır edebiyat. Ne var ki, iki türün ayrılığı zaman zaman sorunlar çıkarır ortaya. Taraftarlar ikiye ayrılır. Ben tür ayrılıklarına inanırım.

Kimileri edebiyat uyarlamalarında sadakat ister, kimileri de aslolan sinemadır deyip uyarlama yapan yönetmenin özgürlüğünü savunurlar.

Hangisi doğrudur, kesin bir görüşüm yok. Her esere göre değişir. Ayrıca ben bir okur/seyirci olduğumdan bir çırpıda yargıya varmak gibi bir telaşım da yok.

***

AĞIR Roman bir uyarlama, senaryoyu, romanın yazarı Metin Kaçan'la yönetmen Mustafa Altıoklar birlikte yazmışlar.

Usta Beni Öldürsen E'nin başka bir özelliği var, şair Barış Pirhasan, Bilge Karasu'nun aynı adlı hikayesinden esinlenerek senaryo yazmış. Uyarlama sözünü burada kullanamıyorum.

Ağır Roman'ın senaryosunda yazarının kalemi olduğundan, ondaki uyarlamayı anlayabiliyorum, ama Barış Pirhasan'ınki beni etkiledi. Çünkü hikayeyi okumuş biri olarak, onun sinema yanını değerlendirdim, filmi yeni bir eser kimliğinde seyrederken Bilge Karasu'nun eseri de bilinçaltımdan altyazılar gibi geçiyordu.

***

ŞİMDİ size okuma alıştırmaları tavsiyesinde bulunacağım, fazla külfet olmaz.

Bilge Karasu'nun Usta Beni Öldürsen E hikayesini, okuyun (Göçmüş Kediler Bahçesi kitabının içinde) daha sonra da Barış Pirhasan'ın 34. Antalya Film Festivali En İyi Senaryo Ödülü'nü kazanan Usta Beni Öldürsen E senaryosunu okuyun.

Metin Kacan'ın Ağır Roman'ını da ihmal etmeyin.

İyi bir seyirci ve iyi bir okur kimliğini o zaman kazanırsınız.