Doğu tamamen sağanak yağışlı Karadeniz’de su baskını riski

Doğu bölgelerin tamamı sağanak yağışlı ama Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde aşırı yağışların su baskını oluşturma ihtimali var. Formula 1 yarışları yağışsız geçecek.

Geçen hafta da bahsetmiştim, bültenlerimizde de sürekli değiniyorum, ayın 14-15’inden önce sıcaklıklarda kayda değer bir artış yok. Ay ortalarından sonra bahar değerlerine çıkıyoruz. Aşırı değil, muhtemelen normalleri göreceğiz.

İç ve güney bölgelerdeki aşırı yağışlar bugün Karadeniz’in doğusuna taşınıyor. Doğu bölgelerin tamamı sağanak yağışlı ama Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde aşırı yağışların su baskını oluşturma ihtimali var, lütfen tedbirli olun diyoruz!

Bu arada Formula severlere yağış beklemediğimizi hatırlatalım...

MYANMAR FELAKETİ

Myanmar’daki tayfunu haberlerden takip ediyorsunuz. Güçlü bir tayfun Myanmar’ı alt üstetti. İnsanlar öldü, bazı yerler haritadan silindi. Bir tayfun ya da siklonun enerjisi bazen atom bombasının 100 katı olabiliyor. Okyanus suyunun sıcaklığının belirli bir seviyeyi aşmasından sonra üzerinde hava sistemleri oluşuyor. Aynen bizdeki gök gürültülü sağanak yağış oluşturan sistemlerin benzerleri, ama onlarca.

Bölgedeki yüksek basınç kuşağı bu sistemleri bir araya toparlıyor ve bu onlarca sistem bir araya gelip güçlü bir tayfunu oluşturuyor. Bu nedenle bu tür tayfunların içerisinde farklı farklı hortumlar da bulunabiliyor. Yani çok güçlü rüzgarlara sahip ve bu rüzgarın farklı yönlerden esip kaotik bir hareket oluşturduğu bir sistem.

Bu tür sistemler okyanus üzerinde sıklıkla oluşuyor ama hepsi gelip karalara çarpmıyor. Küresel ısınma ve buna bağlı olarak iklim değişimi bu tür sistemlerin frekansını (oluşma sıklığını) artırıyor, dolayısıyla karalara çarpan tayfun sayısı da böylelikle artıyor. Olayın bu fizik kısmı, ya insani yanı?

Yaşamlarını kaybeden insan sayısı 25 bine yaklaştı. Belki siz bu yazıyı okurken, sayının 25 binin de üzerine çıktığı açıklanacak. Evsiz kalan insan sayısı ise 1 milyon!

Tayfun ile belki birçoğumuzun adını bile duymadığı bu ülkenin ne kadar fakir olduğunu, halkının nasıl yaşadığını, yönetiminin kimin elinde olduğunu öğrendik.

Myanmar ve yaşanan tayfunla ne öğrendik? Ülke çok fakir, meteoroloji ağı, uyarı sistemleri yok, halk eğitimsiz, insanlar beklenen tayfundan habersiz, birçoğu sokaklarda yaşıyor, evler dayanıksız, dere yataklarına evler kurulu, yönetim afete müdahale etmiyor, ya da geç ediyor.

Aslında okumamız gereken, afet yönetimi olmadığında çıkan neticenin ne kadar büyük olduğu. Çünkü 3 yıl önce Katrina’nın yaptığı tahribatı düşünün. Gücü yaklaşık aynı seviyedeydi ama 2 bin kişi yaşamını yitirdi. Hadi rakam gizlenmiş olsun, 5 bin, hadi olmadı 10 bin. Ama Myanmar’da 25 bin kişi öldü, kayıp 40 bin kişi var. Toplam 65 bin kişi.

BİZDE OLSA NE YAPARIZ!

Afet yönetimi ne kadar önemli görüyor musunuz? Şimdi gelelim bize. Tamam, Türkiye’mizde bu tür tayfunlar olmuyor, okyanusa açık kıyılarımız yok. Ama sellerimiz ve daha kötüsü depremimiz var! Allah korusun olası bir tehlike için kaçımız ne yapacağını biliyor?

Afet yönetimi için Türkiye’de Prof. Mikdat Kadıoğlu canla başla çalışıyor. Bu tür eğitimlerin artık ilkokullara zorunlu ders olarak yerleştirilmesi lazım. Yılda kaç can veriyoruz yollarda, zorunlu trafik dersimiz var mı? Yaşamaya gerek yok, bu tür afetlere maruz kalmış ülkelere yardım edelim, üzülelim ama vah vahla kalmayalım, tabloyu doğru okuyalım...