Doğan Hızlan: Yolun açık olsun Salkım Hanım

Doğan HIZLAN

Yılmaz Karakoyunlu'nun yayınlandığında ilgi çeken romanı Salkım Hanım'ın Taneleri, Tomris Giritlioğlu tarafından sinemaya aktarıldı ve Antalya Film Festivali'nde de En İyi Film Ödülü'nü kazandı.

Şimdi de yabancı film Oscar'ına aday gösterilmiş. Dilerim ki o ödülü de kazansın.

Hem romanını okudum, hem filmini seyrettim.

Salkım Hanım'ın Taneleri, Varlık Vergisi denilen, siyasal ve insanlık tarihimizdeki bir hatalı kararın kurbanlarını ve bundan kazançlı çıkanları anlatıyor.

Ana Britannica'da Varlık Vergisi maddesi karşısında şunlar yazılı:

‘‘Türkiye'de Kasım 1942-Mart 1944 arasında başta gayrımüslim ticaret burjuvazisi olmak üzere çiftçi, esnaf ve ücretliler için tarhedilerek bir kez olmak üzere toplanan olağanüstü servet vergisi.’’

Oran şöyle tesbit edilmişti: Müslümanlar için yüzde 12.5, gayrımüslimler için yüzde 50, dönmeler için yüzde 25. Vergiyi ödemeyenler, - tümü gayrimüslimlerden oluşan 1.400 kişi- Erzurum'un batısındaki Aşkale'ye bir çalışma kampına gönderildi.

* * *

SALKIM Hanım'ın Taneleri, savaş yılları İstanbul'unda ve Aşkale'de yaşananları, etkileyici biçimde, kahramanlarıyla başarılı bir şekilde romanlaştırdı.

Yılmaz Karakoyunlu'nun romanında Varlık Vergisi'nin rüzgárıyla dağılan azınlığa mensup tüccarların -ticaret burjuvazisinin - yerini alan Anadolu açıkgözlerinin, nasıl hile ve cinayetle kapmak istediklerinin de üzerinde durulması gereken kanavasıdır.

Anadolu insanının yardımseverliğini, saflığını temsil eden Bekir'le, para ve iktidar için her şeyi yapan Durmuş, sanırım sonraki ticaret dünyasının da ilk tohumlarını bize haber veriyor.

İkinci Dünya Savaşı günlerinde, kozmopolit İstanbul'unda, servetlerin bölüşüldüğü kurtlar sofrasında geçenler, 50 yıl sonrasının bir çok olayını aydınlatacak netliktedir.

* * *

ÖNEMLİ bir dönemi, savaş yıllarının Türkiye'sini, bugüne uzantılarını anlayabilmek için Salkım Hanım'ın Taneleri'nin (Öteki Yayınevi) hem romanını okuyun, hem de filmini seyredin.

Başarılı bir tarihi romanın sinemaya yansımasını izleyin.