Avrupa’nın gözü Türk edebiyatında

John Vinocur, (Amstedam) The sounds of silence in noisy, literary Europe yazısında (International Herald Tribune, Perşembe, 10 Temmuz, 2007), Avrupa ülkelerinin önemli eserlerinin birçoğunun, sadece kendi ülkelerinde tanındığı gerçeğini açıklıyor.

Yazara göre, Avrupalılar dünyada, politika alanında sessiz kalmanın korkusunu yaşıyorlar, oysa kültürel alandaki durumdan korkmalılar.

Gerçekten de, AB ülkelerinin kitaplarını, birliğin içinde konuşulan her dilde bulamazsınız.

Çeviri bakımından Türkiye’nin çok daha fazla zengin ve çeşitli olduğunu, dünya yayıncılık dergilerini izleyenler bilir.

Vinocour bu konuda bir de örnek veriyor:

Hollanda edebiyatının önemli yazarlarından Willem Frederik Hermans’ın Demokles’in Karanlık Odası (De Donkere Kamer van Damocles) adlı ünlü romanı, kendi ülkesinde yayınlanışından 49 yıl sonra İngilizce’de yayınlanmış, birkaç hafta sonra da Fransızca ve Almanca baskıları çıkmış.

Parlak bir yazar, uyumsuz biri olan Hermans, 74 yaşında 1995 yılında ölmüş.

* * *

KİTABIN yayınlanmasını sağlayan da Hollanda’da devletin para yardımıyla ayakta duran bir vakıf.

Kısacası devletin yardımı olmasa yarım yüzyıl ihmal edilen kitabı gene Avrupa’nın başka ülkeleri okuyamayacaktı.

Bizim TEDA projesinin gerekliliği bir kez daha anlaşılıyor.

Yazarın belirttiğine göre, yayıncılık sektörünü İngilizce yönlendirdiğinden, Fransızca, Almanca, İspanyolca kitaplar ancak kendi ulusal pazarlarında okur bulabiliyor.

Hollanda Edebiyatı Çeviri ve Prodüksiyon Vakfı, Hollanda edebiyatının başka dillere çevrilmesi için, önemli kitapların özetlerini yabancı yayınevlerine gönderiyor.

Yıllardır, edebiyatımızın tanınması için, devletin çeviriye, yayına para vermesini hep savundum. Bütün ülkeler böyle yapıyor; yaygınlaşmanın, diliniz edebiyatını tanıtmanın başka bir yöntemi yok.

Yazıda benim ilgimi çeken, yazar kuruluşlarını, devleti de ilgilendiren bir cümlenin altını çizmeliyim.

Bu vakfın, diğer edebiyat kuruluşlarının da, yeni yayınlar için üç ülkeyi hedef aldığı belirtiliyor:

Hindistan, Çin ve Türkiye.

* * *

BEN üç ülke içinde en şanslı Türkiye’yi görüyorum. Nedenlerini ve gerekçelerini başka yazıya sakladım.