Cilt lekeleri neden olur, nasıl tedavi edilir?

Leke, deri renginde koyulaşmayı ifade eden genel bir terimdir. Hiç şüphesiz en küçüğünün bile moralimizi bozmaya yettiği cilt lekeleri lokalize ya da yaygın olabilir. Çoğu kez iyi huylu bir durum olmasına rağmen bazen altta yatan önemli bir hastalığın ya da deri kanserinin göstergesi bile olabilir. Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Hilal Gökalp lekeyle ilgili tüm ayrıntıları ve çözüm yollarını anlattı.

Deride leke ile seyreden hastalıklar oldukça yaygındır. Güneş ışınları, hormonlar, doğum kontrol hapları ve tüp bebek tedavisi esnasında alınan hormonlar başta olmak üzere çok çeşitli ilaçlar ve hatta kozmetikler leke oluşumunda en sık suçlanan nedenlerdir. Ayrıca travma ve çeşitli deri hastalıklarına cevap olarak da oluşabilir. Uzman ellerde yapılmayan lazer ve kimyasal soyma tedavileri de lekeye neden olabilir.

Genel olarak en sık rastlanan cilt lekeleri; çiller, güneş lekeleri, melasma olarak da bilinen gebelik lekeleri (gebelik olmadan da olabilir!), çeşitli kozmetiklere ve bitkilere bağlı gelişen lekeler, sivilce ve cilt yaralarından sonra oluşan lekelerdir. Ancak bazen cilt lekeleri, deri kanserinin bulgusu olarak da karşımıza çıkabilir. Özellikle leke değişik renk tonlarındaysa, asimetrik ve kenarlarında düzensizlik mevcutsa, kanama, kaşıntı, kabuklanma veya üzerinde açık yara gibi bulgular varsa kişi muhakkak deri kanseri açısından bir dermatoloğa görünmelidir. Ancak tekrar belirtmek gerekirse deri kanserleri, cilt lekelerinin küçük bir kısmını oluşturur.

Leke tedavisinde kullanılan yöntemler hangileri?

Leke tedavisinde çok çeşitli tedavi yöntemi vardır. Ancak her tedavi her hastaya uygun değildir! Cilt tipimiz ve oluşan lekenin derinliği tedavi seçiminde en önemli iki noktadır. Cilt tipimiz derken aslında cildimizin tonundan bahsediyorum. Cilt tipleri 1-6 arasında değişir, 1; çok açık tene sahip, kızıl, çilli, renkli göze sahip kişiler olarak sınıflandırılırken, 6ise siyah ırk olarak sınıflandırılır. Ülkemizde en yaygın görülen cilt tipleri ise 3 ve 4’dür. Yani buğday ve esmer tendir ve maalesef bu cilt tiplerinde leke daha sık gözlenir. Dolayısıyla hem sahip olduğumuz cilt tipi hem de genel olarak güneş ışınlarına yoğun maruz kalan bir ülke olarak cilt lekesi sorunu yaşayan kişi sayısı ülkemizde oldukça fazladır.

Lekenin derinliği ise tedavi seçiminde esas olan bir diğer noktadır. Ancak çıplak gözle lekenin derinliği tespit edilemez. Özel bir ışık olan wood ışığı ile bakarak lekenin derinliğini tespit ederiz. Leke, eğer yüzeyel ise işimiz daha kolaydır. Yüzeyel soyma işlemi yapan prosedürleri uygular, gidişata göre 3 haftada bir seanslarımızı tekrar ederiz. Ancak derin yerleşimli bir leke varsa karşılıklı sabır ve vakte ihtiyaç duyarız, tabi kombine tedavilere de. Genel olarak leke tedavilerinde soyucu krem ve serumlar, çeşitli kimyasal peelingler, leke açma özelliğine sahip mezoterapi ve PRP uygulamaları ile yüksek teknolojiye sahip lazerler ve ışık sistemlerini (IPL, BBL) tek başına veya kombine bir şekilde uygularız. Son yıllarda geliştirilen enzim peeling teknolojisi ise ciltteki her tür lekenin giderilmesindekullanabildiğimiz ve dolayısıyla lekede başarımızı artıran önemli bir tedavi yöntemidir.

Enzim peeling ve diğer yöntemler: Cilt renginin koyulaşmasında esas rol oynayan tirozinaz adı verilen enzimi baskılayan leke açıcı sistemlerdir. Adını işte tam da bu sebeple almıştır, enzimatik boyutta bir baskılama yaptığı için ciltteki melanin miktarını azaltarak lekeyi giderir. Asıl olarak leke oluşmasına neden olan mekanizmayı baskılamasının yanısıra, yeni leke oluşumuna neden olan mekanizmayı da baskılar. İçerisinde leke açıcı özelliği taşıyan çok sayıda aktif madde içerir. Bu maddelerin etkinliği çok sayıda çalışma ile gösterilmiştir. Ayrıca İçinde TCA (Trikloroasetik asit) gibi soyucu asitler olmadığı için yan etki riski minimumdur. Her türlü cilt lekesine uygulanabilmesi en büyük avantajıdır. Ayrıca biz dermatologları en çok yoran lekelerde de etkilidir. Bu lekeler, çok dirençli lekeler olup, sıklıkla uzman olmayan ellerde yapılan yanlış uygulamalar sonrası gelişir.

Enzim peeling teknolojisinin Cosmelan ve Dermamelan olmak üzere iki çeşidi mevcuttur. Lekenin derinliğine göre hangisinin uygulanacağına dermatoloğunuz karar verir. Bu işlem kişiye özel paket halindedir. İçinde cildi tüm kir ve makyajdan arındıran temizleyici, enzim peeling maskesi, onarıcı krem, devam kremi ve yüksek koruma faktörüne sahip güneş kremi yer alır. Öncelikle cilt temizlenir. Maske, doktorunuz tarafından tüm problemli bölgeye sürülür. Lekenin daha belirgin olduğu bölgelere daha çok uygulanır. Bu maske kişinin cilt yapısı ve lekenin derinliğine göre ortalama 8-12 saat uygulama bölgesinde kalır. Bu süre sonrasında ılık su ile temizlenir ve onarıcı krem, devam kremi ve güneş koruyucu doktorun önerdiği şekilde gün içerisinde uygulanmalıdır. Devam kreminin 6 ay düzenli kullanılması esastır. Güneş koruyucu ise yaz-kış sürekli kullanılmalıdır.

Doktorunuzun önerisine göre maskenin üçte biri 1 ay sonra tekrar uygulanabilir. Ciltte hafif kızarıklık olması normaldir. Özellikle hassas cildi olanlarda hafif kaşıntı, yanma, ödem, pullanma görülebilir. Onarıcı krem ile bu bulgular azalır. Ortalama 2-7 gün içerisinde tüm bulgular ortadan kalkar. İş ve sosyal hayatı etkilemez.

Uygulama alanları

Her türlü cilt lekesine uygulanabilir. Bu lekeler içerisinde;

Melasma (Gebelik lekesi)
Güneş lekeleri
Yaşlılık lekeleri
Yanlış kozmetik kullanımına bağlı gelişen lekeler
İlaçlara (doğum kontrol hapları, vs) bağlı gelişen lekeler
Lazer ve cilt soyma işlemlerinden sonra gelişen lekeler
Yara iyileşmesi (yanık, sivilce, vs) sonrası gelişen lekeler yer alır.

Hangi bölgelere etkili?

Yüz,
Boyun ve dekolte,
El, kol ve bacaklar,
Sırt ve karın olmak üzere vücudun birçok bölgesindeki inatçı lekelere uygulanabilir.