600 dolarlık efsane albüm

Ölümü Nirvana’nın da sonuydu elbette.
Müzik tarihini temellerinden sarsan son grubun, 1989-1994 arasına sığan 5 albümü kaldı geriye.
Sırasıyla saymak gerekirse:
“Bleach”, “Nevermind”, “Intesticide”, “In Utero”, “MTV Unplugged In New York”.

İlk albümün, efsanevi “bağımsız plak şirketi” Sub Pop Records’dan çıkan “Bleach”in yayınlanmasının 20’nci yılı kutlanıyor şu sıralar.
Bu elbette bir pazarlama yöntemi, fakat işin içinde dinleyici için de faydalar bulunmakta.
Ne gibi?
Mesela sağlam bir “20’nci yıl edisyonu” çıktı.
Hem “Bleach” albümü var bu edisyonda hem de 9 Mart 1990’da, Portland’da, hatta tam olarak Oregon’a bağlı Pine Street Theatre’da verdikleri konserin tam kaydı.
Albümün çıkması, müzik basınını da tetikledi.
Eski yazılar cilalandı, yeni söyleşiler yapıldı, albümle ilgili sırların peşinde gezen cevval müzik yazarları ilginç bilgilere ulaştı.

Örnek mi?
Hemen vereyim. “Bleach”in prodüksiyon maliyeti ne kadarmış biliyor musunuz?
Sadece 600 Amerikan Doları.
Ellerindeki demo’yu tanıdık bir davulcu aracılığıyla prodüktör Jack Endino’ya ulaştıran ve Sub Pop’un patronlarını ikna eden Kurt Cobain (o dönemde adını Kurdt Kobain olarak kullanıyor) “About A Girl” gibi bir klasik de içeren albümü sadece 600 dolara halletmiş.
“Bleach” döneminde grubun bir davulcusu bile yoktur. Albümde çalan ve bir süre takıldıktan sonra dostça ayrılan Chad Channing, bugün hâlâ bu albümden gelen parayla yaşıyor.
600 dolarlık albüm ne kadar sattı peki?
Açıkçası bir sonraki albümleri “Nevermind”ın başarısı tetikleyene kadar 50 bin adet satmıştı.
Bir “indie” topluluk için iyi bir rakamdı tabii ancak “Nevermind” sonrasında 2 milyonu geçti satışları. Halen de düzenli olarak satmakta.

“Bleach”in çıktığı dönemi bugün hatırlayanlar “Sessiz sakin çocuklardı. Utangaç duruyorlardı fakat hayatlarından bela da hiç eksik olmazdı. Kurt’le Kris birbirinin tam zıddı iki tipti ama birbirlerinin dünyadaki en iyi arkadaşıydılar” diye konuşuyor.
Prodüktör Endino, 600 dolarlık albümü toplam 6 veya 7 buluşmada tamamladıklarını hatırlıyor.
Haftada birkaç akşam, yemekten sonra saat 7 gibi buluşup, 4-5 saat çalıp, kaydedip dağılıyormuş ekip.
Sub Pop’tan Jonathan Poneman, “Kurt bana gelip ‘Bu albümü 2 milyon tane satarsınız’ dediğinde ‘Senin kafan iyi oğlum’ cevabını vermiştim. Sonuçta haklı çıktı.” diyor.

“Bleach”ten 1.5 yıl sonra büyük plak şirketiyle büyük albüm “Nevermind”ı yaptı Nirvana.
Ve rock müziğin akışını değiştirdi.
“Bleach”, Kurt Cobain’i ölüme götüren nedenlerden biri olan “şöhret ve sistemin getirdikleri” etkisini göstermeden önce yapılmış tek albüm olduğu için önemlidir.
Çoğuna göre John Lennon’dan sonra gelmiş en büyük dâhinin saf zamanları, çiğ zamanları, temiz zamanları.

Bleach’in üzerinden 20 yıl geçmiş olması, kafakâğıdı hesaplarında kontrolü kaybetmeye başladığımızın da bir işareti.
“Smells Like Teen Spirit”in 20’nci yılı da kapıda demektir yani.
Ben uyarmış olayım, “Come As You Are” eşliğinde “Oy gençliğim” diye dizlerinizi döverken hatırlarsınız!