Vietnam bir savaÅŸ deÄŸil, ülke!

Finans Sigorta Genel Müdürü Recai DalaÅŸ, arkadaÅŸ tavsiyesi olmadan bulamayacağım bir gezgin. Bana ‘Fransa köyleri spesiyalisti’ olarak anlatılmıştı, karşımda ciddi bir UzakdoÄŸu uzmanı buldum. DalaÅŸ, globalleÅŸmenin hızla yayılmasından mı bilinmez; son yollarda UzakdoÄŸu seyahatlerine ve kültürlerin orijinal hallerinde görülebildiÄŸi yerlere gitmeye vermiÅŸ kendini.Buraların, yakında birbirinin aynı olacağından korktuÄŸunu söylüyor. Seyahatteki en büyük motivasyonlarından biri de fotoÄŸraf çekmek. Binlerce kare çekmeden geri döndüğü bir seyahati yok. Recai DalaÅŸ, halkının ‘Vietnam bir savaÅŸ deÄŸil, ülkedir’ dediÄŸi Vietnam’ı anlattı.n Vietnam 330 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahip ama sahil ÅŸeridi 3450 km. Ne kadar sürede nereden nereye gittiniz?- Kısa süreye çok ÅŸey sığdırmaya çalışıyoruz. 11 günde rehber kitaplarda önemli kabul edilen her yere gitmeye çalıştık. Kuzeyde Hanoi’den ve Çin sınırındaki Sapa’dan baÅŸlayarak, güneye doÄŸru gittik. En son olarak da Kamboçya’ya geçerek, Angkor Wat’ı gördük.n Sapa, ismi gibi sapa bir yerde galiba...- Evet, trenle gittik, zorlu bir yoldu. GidiÅŸ dönüşte toplam iki gecemiz trende geçti. Ama ne kadar zorlu da olsa, Sapa’nın güzelliÄŸine deÄŸer. Burası, beni en çok etkileyen yerdi Vetnam’da. DaÄŸlık bir bölge, büyük oteller yok. DaÄŸlarda, yerlilerin yaÅŸadığı, düzgün yolu bile olmayan, sıradan turistin uÄŸramadığı yerler. Senenin büyük bir zamanında sislerin altında olan bir doÄŸa.n Sapa’yı özel kılan nedir? DoÄŸası mı, ulaşılmaz olması mı, yoksa karşılaÅŸtığınız kültür mü?- Ä°ki bin metre yükseklikte bir bölge, doÄŸası büyüleyici ama en etkileyici yanı kuÅŸkusuz insanları ve kültürü. Sapa, bu yerel halkların Vietnam’da yaÅŸadığı tek bölge. Geleneklerine çok baÄŸlılar. Ho Chi Minh’de hava 32 dereceyken, Sapa bayağı serin oluyor. Güneye iki bin kilometre mesafede. Burada turist az ama kapıları herkese açık, bazı turistler otel yerine köylülerin evinde kalıyor. Son derece salaÅŸ yerlerde harika yemekler yiyorsunuz. ÜÇ GÖLLÃœ ÅžEHÄ°RBuradaki köyler arasında farklılıklar var mı?- Evet, kıyafetlerinin renklerinden ayırt ediliyorlar. Hepsi etnik ama bazısı siyah giyiniyor, bazısı rengarenk. Adetleri de becerileri de farklı. Toprağı daha iyi kullanabilenler var, onlar maddi olarak da daha iyi durumdalar. Ama ne yazık ki globalleÅŸme yakında bu köyleri, bu farklılıkları ortadan kaldıracak gibi duruyor. Sık seyahat etmemin sebeplerinden biri de bu, fazla yıpranmadan görmeye çalışıyorum bir yerleri.n Halong Bay’e gittiniz mi?- Halong Bay UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde. İçinde üç bin kadar, her birine ada denen kayalık olan bir körfez. Gerçek bir doÄŸa harikası. Catherine Deneuve’ün oynadığı Indochina filminin bir bölümü burada çekilmiÅŸ. n Hanoi ve Ho Chi Minh City (Saygon) nasıllar? Biri kuzeyde, öbürü güneyde, aralarında binlerce kilometre var. Çok farklılar mı?- Bu iki ÅŸehir, kuzeyin ve güneyin baÅŸkentleri diye anılıyor. Bir kadın görürsünüz, yaÅŸlanmıştır ama gençliÄŸinde çok güzel olduÄŸunu anlarsınız. Hanoi öyle bir ÅŸehir. Yeni binalar var, koloniyal tarzı da muhafaza etmeye çalışıyorlar. Çok bakıma ihtiyacı var ama Saygon’a kıyasla çok daha sempatik. Sokaklardaki basit yerel lokantalarda yemek yiyenler, Hanoi’nin tipik bir görüntüsü benim için. Åžehrin içinde birkaç tane göl var, ÅŸehir merkezi onlardan birinin kıyısında oluÅŸmuÅŸ. Saygon ise Vietnam’ın en büyük ÅŸehri. Saygon için ülkenin ruhu da diyorlar. SavaÅŸa dair ve tarihle ilgili birçok müze var. Ho Chi Minh’in mozolesi de görülmeye deÄŸer. Mumyası da sergileniyor ama biz gittiÄŸimizde Rusya’ya senelik bakıma yollamışlardı, göremedik. Åžehirdeki eski sığınakları da görebiliyorsunuz ama güzel bir his deÄŸil bu.ÅžARABI AÇAMAYAN GARSONKuzeyle güney arasında nereleri gördünüz?- Yedi gecede altı ayrı ÅŸehirde kaldık. Hoi An, Ho Chi Minh City, Hanoi, Hue, Danang. Hoi An da UNESCO listesinde. Çok eski, farklı kültürlerin etkisinde kalmış bir ÅŸehir. Çin ve Japon mimarisini bir arada görebiliyorsunuz. Çok meÅŸhur ve eski bir Japon köprüsü var. Hoi An’ın terzileri de meÅŸhur. Sabah gidiyorsunuz, kumaşı-modeli seçiyorsunuz, öğleden sonra istediÄŸiniz kıyafetleri dikmiÅŸ oluyorlar. Hue, eski imparatorluk ÅŸehri, aynı zamanda kültür, din ve eÄŸitimin merkezi. Eski saraylar ve tapınaklar görülebilir. Ãœlkenin en meÅŸhur pagodası olan Thien Mu burada. Bir de çok yakındaki Danang’a gittik. n Bu üç ÅŸehir birbirine benziyor mu?- Hoi An, Hue ve Danang birbirlerine çok yakın ama çok farklı ÅŸehirler. Hoi An eski, egzotik ve hoÅŸ, tarihin içindesiniz. Hue de yine tarih var ama çok daha ihtiÅŸamlı. Danang ise çaÄŸdaÅŸ, düzensiz ve modernitenin sonucu olan kötü bir ÅŸehir. Danag Amerikan ordusunun çıkarma yaptığı yer. n Vietnam deyince, hayalimde bütün ülkeyi kaplamış pirinç tarlaları canlanıyor. Öyle mi?- Hayatın kaynağı su ve pirinç, sürekli pirinç yiyorlar. Karada yolculuk yaparken, yollarda konik ÅŸapkalarıyla uçsuz bucaksız pirinç tarlalarında çalışan kadınları görüyorsunuz.n Turistik altyapı nasıl?- Turizmi yeni yeni öğreniyorlar. Aslında keÅŸke öğrenmeseler... Komik ÅŸeyler de yaÅŸanıyor bu süreçte. Garsonlar genelde ÅŸarabı açamıyor, mantarı içine düşürüyor. Bazen iÅŸini unutup, masaya oturup sizinle sohbete baÅŸlayabiliyorlar. Çat pat da olsa çoÄŸu Ä°ngilizce konuÅŸuyor.n Kalabalık bir ülke mi?- Türkiye’nin yarısından daha küçük bir coÄŸrafyada 82 milyon kiÅŸi yaşıyor. Bayağı da fakirler ama bu onlar için büyük bir problem deÄŸil. Her halükarda çok güzel ve zarifler. Benim dikkatimi çeken kalabalık deÄŸil, baÅŸka bir ÅŸeydi. Kadınların çoÄŸunun elinde eldiven, yüzünde maske var. Hava kirliliÄŸi yüzünden diye düşündük ama meÄŸerse orada beyaz olmak makbulmüş, onun için yapıyorlarmış. GüneÅŸten yanmamaya çalışıyorlar. Bazıları pantolonun bileÄŸinde açıkta kalan küçücük yer için bile çorap giyiyorlar ki, bilekleri yanmasın. n Bir daha gider miydiniz? Åžimdi Vietnam dediÄŸimde aklınıza gelen ilk görüntüler ne?- Profesyonel hayat içinde ne kadar vakit bulunur bilmiyorum ama ‘Bir daha gidelim’ dedirten bir ülke. Mutlu dönüyorsunuz oradan. İçinde her ÅŸey olan bir manzara geliyor gözümün önüne: DaÄŸlar, nehirler, filmlerde gördüğümüz asma köprüler, konik ÅŸapkalar ve bol su. ANGKOR WAT GÖRÃœLMEDEN ÖLÃœNMEZVietnam’a gidince, Kamboçya’ya geçmeden olmaz. Zaten Kamboçya demek, Angkor Wat demek. Angkor Wat görülmeden ölünmez diyenler bile var. Mekong’dan nehir üzerinde 6-7 saatte gidebilirsiniz, keyifli bir yolculuk. Angkor Wat, kilometrelerce alana yayılmış tapınaklar ve binalar kompleksi. MüthiÅŸ bir taÅŸ işçiliÄŸi var. Angkor Wat’ın kendisi ve Bayong Tapınağı çok etkileyiciler. En büyük iki tapınak bunlar zaten. Gün doÄŸumunda ve gün batımında burada olmak çok güzel. Bir bölge, iç savaÅŸlar nedeniyle terk edildiÄŸinde 400 sene kadar boÅŸ kalmış ve binalar ormanın altında kalmış. Tapınakların üzerinde dev aÄŸaçlar, aÄŸaç kökleri var. O binaları ve doÄŸayı o ÅŸekilde koruyorlar. Bunların biri Tapron Tapınağı, Lara Croft filminin bazı sahneleri burada çekilmiÅŸ. ONCA ŞİDDETE RAÄžMEN SEVGÄ°Vietnam deyince akla hep savaÅŸ gelir. Tarihlerine baksanıza; önce Çin’le uÄŸraÅŸmışlar, sonra Japonlarla, sonra Fransızlarla. Akabinde Amerika ile savaÅŸtılar. Rehberimizin altı amcası savaÅŸta ölmüş. Fakat bütün bunlara, yaÅŸadıkları ÅŸiddete raÄŸmen o kadar yumuÅŸak insanlar ki! Sevmedikleri bir millet yok, kimseye düşman deÄŸiller. ‘O bir dönemdi, geride kaldı’ diyorlar. Kendilerine yakın hissetmedikleri tek millet, Çinliler. Hem komÅŸular, hem de aralarında bir sevgi-nefret iliÅŸkisi var.seyahatte ne okuyorGittiÄŸi yerle ilgili bulduÄŸu her ÅŸeyi: Rehber kitaplar, internetten çıkış aldığı notlar...ne dinliyorBir yandan fotoÄŸraf makineleri, bir taraftan iPod kablolarıyla uÄŸraÅŸmak zor olduÄŸu için dinlemiyor.ne yiyor, ne içiyorGittiÄŸi yerin yemeklerini yiyor, kültürü tanımanın önemli bir yolunun mutfaktan geçtiÄŸini düşünüyor. ne giyiyorRahat giyiniyor, ayakkabısının rahat ve saÄŸlam olması önemli. ‘Seyyah dikkat çekmemeli’ diyor.neyle seyahat ediyorUçakla ve gittiÄŸi yerde otomobille.nerede kalıyorLüks olmayan, onları rahat ettirebilecek iyi otelleri tercih ediyor. Binlerce yataklı fabrika otelleri sevmiyor.kimle seyahat ediyorEÅŸi ile çıktığı iki kiÅŸilik seyahatleri seviyor.çantasının olmazsa olmazlarıFotoÄŸraf makineleri, objektifleri, pilleri ve ÅŸarj aletleri.Â