Asker gönderme yetkisi Hükümet'te
Güncelleme Tarihi:
Hükümet'e 'Sürekli Özgürlük Harekatı' kapsamında yabancı ülkelere asker gönderme yetkisi öngören tezkere Meclis'ten geçti. 422 milletvekilinden, 319'u kabul, 101'i ret oyu kullandı.
| Hükümet, Türk Silahlı Kuvvetler Başkomutanı | ||||
| ||||
ECEVİT: KİMSENİN GERİSİNDE KALMADIK
Daha sonra kürsüye gelen Başbakan Bülent Ecevit, muhalefetin hükümetin inisiyatifsiz kaldığı eleştirilerine yönelik olarak "Biz kimsenin gerisinde kalmış değiliz, önerilerimizi ifade ettik" dedi. Ecevit, SP Milletvekili Oya Akgönenç'in "Türkiye'nin müttefiki General Dostum'a ve Kuzey İttifak'ına hakaret eden konuşmasına hayret ettiğini" söyledi. Ecevit'in "Saadet Partisi'nin Taleban rejimine karşı açıkça tavır almayı içine sindiremiyor" şeklindeki sözleri ise SP'illerin protestolarına yol açtı.
Ecevit, Pearson'un "Harekat için yeterince askerimiz vardır" sözlerini hatırlatarak, "Ama bazı milletvekillerimiz ille de Türkiye'den asker istensin diyorlar. Türkiye'den asker istenmesine gerek olmadan bu operasyonun başarıyla sonuçlanmasını temenni ederim" dedi. Irak'a operasyon tartışmalarına değinen Ecevit, bazı çevrelerin bu konudaki çabalarına karşın ABD'nin bu konuda net tavrı olduğunu belirtti. Ecevit, bazı milletvekillerinin gizli oturum istemelerini de şaşkınlıkla karşıladığını belirterek, "Türkiye şeffaf bir ülkedir, ABD'de öyle" dedi.
319 KABUL, 101 RET
Görüşmelerin tamamlanmasının ardından oylamanın usulü belirlendi. Yapılan oylamada, açık oy benimsenirken yöntem olarak da elektorink oylama tercih edildi. Oylamaya 422 milletvekili katıldı. 319 milletvekili kabul, 101'i ret oyu kullanırken 2 milletvekili de çekimser kaldı.
YETKİ TEZKERESİ
Başbakan Bülent Ecevit'in imzasıyla TBMM Başkanlığı'na dün akşam saatlerinde sunulan tezkerede, hükümete Afganistan'a yönelik operasyon çerçevesinde asker gönderme ve topraklarında asker bulundurma konusunda izin verilmesi talep edildi. Tezkerede, izin talebinin çerçevesi şu şekilde belirtildi:
"Anayasa'nın 92'inci ve 117'nci maddeleri uyarınca, gereği, kapsamı, sınırı, zamanı ve süresi Hükümetçe belirlenmek üzere, terörizme karşı başlatılan Sürekli Özgürlük Harekatı ve devamının icrası kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) yabancı ülkelere gönderilmesi, yabancı silahlı kuvvetler unsurlarının Türkiye'de bulunması ve hükümetçe verilecek izin ve belirlenecek esaslar çerçevesinde bu kuvvetlerin kullanılması için hükümete izin verilmesinin gereğini arz ederim.''
İÇTÜZÜK'TEKİ DÜZENLEME
TBMM İçtüzüğü'nün ''Silahlı kuvvet gönderilmesi veya kabulü'' başlıklı 130. maddesi şu düzenlemeyi getiriyor:
''Anayasanın 92. maddesinin birinci fıkrası gereğince Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına belli bir süre için, Bakanlar Kurulu'nun istemi üzerine TBMM'ce izin verilir. Bu kararı Cumhurbaşkanı uygular.''
KÖRFEZ KRİZİNDEN BU YANA 7. İZİN
Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri, Körfez Krizi'nden bu yana yurt dışına asker göndermek için 7 kez TBMM'den izin aldı.
Irak'ın Kuveyt'i işgaliyle başlayan Körfez Krizi sürecinde, ABD vemüttefiklerinin Irak'a yönelik askeri harekatı aşamasında Türkiye'de çok uluslu bir gücün konuşlandırılması gündeme gelmişti. Hükümet, ''ülkemize bir tecavüz vukuu halinde derhal mukabele edilmesi maksadına münhasır olarak'' Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönd%äDlmesi veya yabancı silahlı kuvvetler mensuplarının Türkiye'de bulunması konularında TBMM'den izin istemiş ve bu izin 12 Ağustos 1990 tarihinde hükümete verilmişti. Önceleri Çekiç Güç olarak adlandırılan, şimdi ise sadece hava gücüyle sınırlı olan Kuzeyden Keşif Harekatı, bu izin kapsamında Türkiye'ye konuşlandırılmıştı.
Hükümet, TBMM'den 1990'da izin isterken, bugünkü tezkerede olduğu gibi Anayasa'nın 92. maddesinin yanı sıra 117. maddesine de atıfta bulunmuştu.
Başbakanlık yetkilileri, son izin tezkeresinde de 117. maddenin dayanak gösterilmesinin, Cumhurbaşkanı'nın başkomutanlık yetkisinin hükümete devredilmesi gibi bir anlam taşımadığını belirttiler. Anayasa'da düzenlenen bir hükmün, hükümet tezkeresiyle değiştirilmesinin düşünülemeyeceğini vurgulayan yetkililer, ''117. maddeye atıfta bulunulması, ikinci fıkradaki (milli güvenliğin sağlanmasından ve silahlı kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından, TBMM'ye karşı Bakanlar Kurulu sorumludur) hükmü nedeniyledir'' diye konuştular.
Öte yandan, hükümetler, 1992'de Somali ve Bosna-Hersek'e, 1994'te Azerbaycan'a, 1997'desrail-Filistin çatışmalarının yaşandığı El Halil'e, 1997'de Arnavutluk'a, 1998'de Kosova'ya asker göndermek için TBMM'den izin aldılar.
Bu arada, Makedonya'daki Arnavut azınlığın elindeki silahlı toplamak için NATO'nun başlattığı operasyon kapsamında Bosna-Hersek'e görevli Türk kuvvetlerinden bir birlik Makedonya'ya kaydırıldı. Bu kaydırma için TBMM'den izin alınmadı.