Sedim nedir? Sedimentasyon kandaki değeri ortalama kaç olmalıdır? Düşüklüğü ve yüksekliğinde ne olur?
Güncelleme Tarihi:
Sıklıkla karşılaşılan tıbbi kavramlardan bir tanesi de sedimantasyondur. Sağlıklı bir kişinin kanında bulunması gereken belirli bir aralıkta sedimantasyon değeri vardır. İnsan vücudunda, kandaki sedimantasyon değerinin ortalama aralığın üstünde ya da altında olması durumunda çeşitli problemlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Sedim nedir? Sedimantasyon kandaki değeri ortalama kaç olmalıdır? Sedimantasyon değeri düşüklüğü ve yüksekliğinde ne olur? Tüm detaylarıyla derledik.
Kişiden alınarak tüp içerisinde bulunan kan örneğinde eritrositlerin yani kırmızı kan hücrelerinin dibe çökme hızı sedimantasyon olarak ifade edilir. Tipik olarak iltihap bulunan çoğu hastalıkta kırmızı kan hücreleri daha hızlı bir şekilde çöker.
Sedimantasyon Nedir?
Vücuttaki iltihabın anlaşılması ve bağışıklık sistemi hastalıklarının tespit edilmesi için kullanılan bir kan değeri olan sedimantasyon çoğunlukla; Sedim, ESR ya da SED oranı gibi farklı kısaltmalar ile ifade edilir.
Kan değerlerinin incelenmesiyle sedimantasyon değeri anlaşılır. Sedimantasyon değeri test tüpünde bulunan kırmızı kan hücrelerinin tüpün dibine çökmesiyle tespit edilir. Sedimantasyon değerinin yükselmesine kandaki iltihaplanmanın artması da neden olur. Yani bireydeki hastalık seviyesi ve kandaki iltihaplanma miktarı, tüpte gerçekleşen çökelme oranı ile doğru orantılıdır. Bu sebeple bireydeki hastalık seviyesinin düşük olması, sedimantasyon oranının da düşük olması anlamına gelir.
Vücutta iltihaplanma şeklinde seyreden hastalıklar kan içerisinde bulunan kırmızı kan hücrelerinin ağırlaşarak çökmesine neden olur. Sedimantasyon oranının fazla olmasına sebep olan bir durumda kandaki anormal proteinlerin nedeniyle dibe çöken kırmızı kan hücrelerinin fazla olmasıdır.
Kandaki Sedimantasyon Değeri Kaç Olmalıdır?
Sedimantasyon değerleri ölçülürken kullanılan belirli bir aralık vardır. Sedimantasyon oranının bireylerdeki bu belirli değerlerden fazla olması hastalık ve iltihaplanma seviyesinin de fazla olduğu anlamına gelir. Sedimantasyon değerinin erkeklerde 5 kadınlarda ise 8 olması beklenir. Yaşlılarda sedimantasyon hızı biraz daha yüksek olabilir.
Sağlıklı bir bireyin sahip olması gereken ideal sedimantasyon hızları şu şekildedir;
50 yaşından büyük erkeklerde 0 - 20 mm/saat ve 50 yaşından büyük kadınlarda ise 0 - 30 mm/saat
50 yaşından küçük erkeklerde 0 - 15 mm/saat ve 50 yaşından küçük kadınlarda ise 0 - 20 mm/saat
Yeni doğan grubu 0 - 2 mm/saat ve çocuklarda ise 0 - 10 mm/saat
Sedimantasyon Yüksekliği ve Sedimantasyon Düşüklüğü Nedir?
Vücuttaki iltihaplanma miktarının yüksek olduğunu gösteren değer sedimantasyon yüksekliğidir. Çeşitli hastalıklar nedeniyle bu iltihaplanmalar oluşabilir. İltihaplanmalar uzun zamanlı kronik şekilde ya da kısa süreli akut şeklinde ortaya çıkabilir. Vücutta herhangi bir iltihaplanma olmadığını gösteren değer ise sedimantasyon düşüklüğüdür. Fakat vücutta seyreden her hastalık iltihaplanma biçiminde olmayabilir. Kandaki sedimantasyon değerinin yükselmesine Karaciğere bağlı hastalıklar, böbrek hastalıkları ve yüksek kan şekeri gibi hastalıkların çoğu neden olmaz.
Yeni doğan bebeklerde sedimantasyon hızı çok düşük olabilen bir değerdir. Yaşlılarda bu değerin daha yüksek olması normaldir. Polistemi gibi kan üretiminin arttığı durumlarda ya da viral hastalıklarda sedimantasyon hızının yavaşlaması gözlemlenir. Sedimantasyon değerlerinde oluşan değişikliklere kullanılan bazı ilaçlar da neden olabilir. Bu sebeple bu durumla ilgili uzman hekimler tarafından detaylı inceleme gerçekleştirilmesi gereklidir.
Sedimantasyon Testi Nedir?
Vücudun herhangi bir bölgesinde iltihaplanma oluşması sonrasında tıbbi olarak hassasiyet, ödem, bölgesel kızarıklık, ateş ve ağrı gibi belirtilere ek olarak durumun tanımlanabilmesi için uygulanan bazı laboratuvar parametreleri mevcuttur.
Herhangi bir sağlık problemine spesifik olmayan ESR yani eritrosit sedimentasyon hızı olarak isimlendirilen kan tetkiki, diğer parametreler ile beraber yorumlandığında vücuttaki iltihaplanmanın anlaşılmasında ve takip edilmesinde faydalı olabilir.
Sağlık kuruluşların başvuru sonrasında inflamatuar bağırsak hastalıkları ya da artrit yani eklem iltihabı gibi pek çok hastalığa dair belirtilerin bulunması halinde doktorlar tarafından sedimantasyon testine başvurulabilir.