Bilim Felsefesi nedir? Bilim Felsefesi temel kavramları ve temsilcileri hakkında bilgi
Güncelleme Tarihi:
Bilim felsefesi, bilimsel metotları ve ilkeleri belirlemekte kullanılan bir disiplindir. Farklı felsefe dallarının bir alt türü olarak 18. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Örneğin bilimin faydacılık ilkesi pragmatizme dayanır. Bilimsel buluş, topluma bir fayda getirmediği takdirde geçersiz kabul edilir. Bilim felsefesinin temel kavramlarını ve temsilcilerini sizin için derledik.
Bilim felsefesinde yalnızca felsefi akımlardan değil bilimsel yöntemlerden de faydalanılır. Örneğin Metodoloji (Yöntem Bilim) bilim ve teknoloji ilişkisini inceler, yeni yöntemler ve ilkeler belirler. Geliştirilen yöntemler hem teknik hem de etik açıdan ele alınır. 19. ve 20. yüzyılda insanların üzerinde yapılan birtakım deneyler günümüzde yapılmamaktadır. İnsanları denek olarak kullanmak, daha pratik ve analitik olsa da bu yöntem, etik bulunmadığı için tercih edilmemektedir.
Bilim Felsefesi Nedir?
Bilim felsefesi, bilim insanlarının çalışma yöntemlerini analitik, teknik ve etik açıdan inceleyen felsefe dalıdır. Geçmişten günümüze kadar birçok felsefi akımdan etkilenmiştir.
Rasyonalizm - Bu felsefeye göre bilim, soyut değil somut gerçekliklere dayanır. Bu nedenle bilimsel yöntemlerin tamamı sezgiye ya da duyulara değil akılcı olmalıdır.
Pragmatizm - Her bilimsel çalışma toplumsal faydayı baz alır. Yeni bulunan bir aşı ya da icat edilen yeni bir makine, pragmatizm akımında olduğu gibi toplumsal bir ihtiyacı karşılamak zorundadır.
Bilim felsefesinin etkilendiği diğer felsefi akımlar: materyalizm, epistemoloji ve determinizmdir.
Bilim Felsefesinin Temel Kavramları
Bilim felsefesinin temel kavramlarının başında teori, varsayım ve hipotez yer alır. Hipotez ile varsayım kavramları birbirine yakın anlamlar taşısa da aynı değildir. Varsayım, diğer felsefe akımlarında da kullanılan bir akıl yürütme yöntemidir. Kesin sonuca ulaşmak için tahmin yürütmek ve seçenekleri değerlendirmek için kullanılır. Hipotez ise, kanıtlanabilir ve ''Yasa'' haline gelebilir. Her hipotezin yasanın öncülü olması gerekirken varsayım için böyle bir zorunluluk yoktur.
Bilim felsefesinin temel kavramlarından bir diğeri ''A Priori''dir. Bu terim gerçek kabul edilmesi için deneyin zorunlu olmadığı bilimsel yasalar için kullanılır. A Posteriori'' ise deneyin zorunluğu tutulduğu hipotezler için kullanılan bir kavramdır.
Bilim Felsefesi ve Temsilcileri
1- Albert Einstein
Dünyanın en zeki insanı kabul edilen Albert Einstein, 14 Mart, 1879 tarihinde Almanya'da doğdu. Geometri ve fizik alanında yaptığı çalışmalar ile bilim dünyasında yepyeni bir sayfa açtı. En önemli çalışması ''Göreliliğin Genel Kuramı'' ya da diğer adıyla ''İzafiyet Teorisi'' oldu. Kuantum Teorisini de geliştiren Alman bilim adamı 1921 yılında Nobel Ödülünü kazandı.
Yaşamı boyunca birçok kitap yazdı. Hem bilim hem felsefe tarihinin en saygın isimlerinden biri olan Albert Einstein'ın en önemli eserleri şunlardır - Fiziğin Evrimi: İlk Kavramlardan Kuantumlara - Fikirler ve Tercihler - İzafiyet Teorisi: Görelilik Kuramı
2- Thomas Khun
Einstein gibi uzmanlık alanı fizik olan Thomas Khun, bilim filozofları arasında yer alan bir diğer isimdir. 1922 yılında doğan Thomas Khun ''Paradigma'' kavramını geliştirmiş ve bilimsel devrimleri bu kavram üzeriden incelemiştir. Yazdığı kitaplarla ve tespitleriyle modern bilimin öncüsü kabul edilen bilim adamının en ünlü eserinin adı Bilimsel Devrimlerin Yapısı'dır.
3- Karl Popper
Avusturyalı düşünür, felsefesini bilim tarihiyle temellendirdi. Tarih boyunca tatbik edilen bilimsel yöntemleri karşılaştırarak en doğru ve en pratik bilimsel metotları belirledi. Dünya genelinde en çok okunan kitapları: Tahminler ve Çürütmeler - Bilimsel Araştırmaların Mantığı - Tarihselciliğin Sefaleti
Bilim felsefesine buluşları ve yazdığı eserlerle katkıda bulunmuş diğer önemli isimler, Francise Bacon - Rene Descartes - Johannes Kepler - Pisagor - David Hume - Nicolaus Copernacus ve Auguste Comte'dir.