Gebelikte tiroid hormonunun önemi

Gebelik dönemi, insan vücudunda birçok değişimlerin izlendiği, hormonların ve metabolizmanın çok farklı çalıştığı, birtakım sistemlerde belirgin değişikliklerin meydana geldiği çok özel bir süreçtir. Bu süreçte, vücuttaki birçok mekanizmada değişiklikler olmakta ve birçok düzenleyici sistem üzerinde gebeliğin etkileri izlenmektedir. İnsan metabolizmasını düzenleyen önemli sistemlerden birtanesi de tiroid bezi ve salgıladığı hormonlardır.

Kişinin hayat kalitesi belirgin olarak düşer

Tiroid bezinden salgılanan ve T4 ile T3 olarak adlandırılan hormonlar; vücudumuzun metabolizmasını düzenlerler ve önemli metabolik faaliyetlerin hızını kontrol ederler. Hormonların normalden fazla salgılandığı durumlarda, metabolik faaliyetler artar ve kalp hızında artış, terleme, titreme, iştah değişiklikleri, saç ve ciltte birtakım değişiklikler izlenebilir ve kalbe binen yük nedeniyle kalp hastalıkları meydana gelebilir. Tersi durumda da, metabolik faaliyetlerin azalmasına bağlı olarak ciltte pullanma, saç dökülmesi, kabızlık, kilo artışı, uyku hali gibi durumlar izlenebilir. Her iki durumda da, kişinin hayat kalitesi belirgin olarak azalır.

TİROİD HASTALIKLARI VE KISIRLIK

Kısırlık nedeni ile doktora başvuran çiftlerde tiroid bozuklukları sıklıkla izlenmektedir. Bu bozukluklar, hem kadında hem de erkekte kısırlık nedeni olabilmektedir. Tiroid hormonu sorunları, kadınlarda erkeklerden daha sık izlenmektedir. Tiroid hormonu azlığı veya fazlalığında, özellikle yumurtlama işlevi bozulabilmekte ve bu durum kendini adet düzensizliği şeklinde gösterebilmektedir. Erkeklerde ise, sperm hareketlerinde birtakım bozulmalara neden olabilmektedir.

Gerekli tedaviler yapılmalı

Kısırlık tetkikleri esnasında, çiftlerin tiroid hormonları mutlaka değerlendirilmelidir. Basit bir guatr tedavisi ile çocuk sahibi olmak mümkün iken, bu testler atlanır ise çok daha maliyetli ve uzun bir süreç ile karşı karşıya kalınabilir. Benzer şekilde, tüp bebek tedavisine başlanan çiftlerde de bu hormonlar değerlendirilmeli ve gerekli tedaviler yapılmalıdır.

Tiroid fonksyonlarının esas göstergesi olan TSH adlı hormonun ölçümü yapılarak, tiroid hormonlarının durumu kolaylıkla değerlendirilir ve gerekli tedaviler ile bu değer normal sınırlara çekilebilir. Yapılan çalışmalarda TSH düzeyi normal olan kadınlarda tüp bebek başarısı, olmayan kadınlara göre daha fazla olarak saptanmıştır.

TİROİD HASTALIKLARI VE GEBELİK

Gebelikte, tiroid hormonlarına olan ihtiyaç gebe olmayan kadınlara göre daha fazladır. Tiroid bezi rahatsızlıkları gebelik öncesi dönemde meydana gelebileceği gibi gebelik esnasında da gelişebilir. Tiroid hastalığı belirtilerinin, gebelikte gözlenen birtakım belirtilerle (çarpıntı, halsizlik, iştahsızlık, bulantı, kusma v.b.) benzerlik göstermesi nedeniyle tanı ve tedavi gecikebilir. Gebelik planlayan veya gebelik tanısı almış kişilede TSH başta olmak üzere tiroid bezi fonksiyonları, başlangıç aşamasından itibaren mutlaka değerlendirilmelidir.

• Gebelerdeki tiroid hormonu azlığının (hipotiroidi) en sık nedeni iyot eksikliği veya oto-immün hastalığa bağlı olarak gelişen tiroidit durumudur. Tiroid hormonu azlığı durumunda; TSH düzeyleri yüksek seyretmektedir. Bu durum, hem anne hem de bebek açısından birtakım sorunları beraberinde getirebilmektedir.
  
  Bunlar arasında, tekrarlayan gebelik kayıpları, gebelik zehirlenmeleri, erken gebelik döneminde kanama riski, yenidoğan bebekte doğumsal hipotiroidi adı verilen tiroid hormon eksikliğine bağlı sorunlar, çocukta zeka ve sinir sistemi fonksiyon bozuklukları meydana gelebilir. Oldukça ciddi sonuçları olabilen gebelikteki tiroid hormonu azlığı durumu, erkenden saptanıp mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavide, gebeliğin her döneminde tiroid hormonu kullanılmaktadır.
  
• Gebelikte, tiroid hormonunun fazla üretimi sonucunda hipertiroidi durumu meydana gelebilmektedir. En sık nedeni altta yatamakta olan ve Graves hastalığı adı verilen vücudun kendi tiroid bezine karşı antikor geliştirmesi durumudur. Hipertiroidi durumunda da hem anne hem de bebek olumsuz etkilenebilmektedir.
  
  Anne için özellikle düşük riski, gebelik tansiyonu, erken doğum eylemi, kansızlık, kalp ritm bozuklukları ve daha ilerlemiş olgularda kalp yetmezliği gibi ciddi birtakım sonuçlar izlenebilir. Bu durumda bebeği bekleyen riskler ise; anne karnında gelişme geriliği, ölü doğum ve erken doğum gibi durumlardır. TSH düzeyi bakılarak tanısı konulabilen bu durum, yakalandığı andan itibaren dikkatlice ele alınmalı ve gerekli hormon baskılayıcı ve kalp koruyucu tedaviler uygulanmalıdır. 

Prof. Dr. Recai Pabuçcu

HAFTA HAFTA HAMİLELİK