Polikistik over sendromu (PKOS) nedir, neden olur? Polikistik over sendromu belirtileri ve tedavisi
Güncelleme Tarihi:
Polikistik over sendromu, (PKOS) doğurganlığı etkilemenin yanı sıra tedavi edilmediğinde çeşitli rahatsızlıklara yol açabilir. Ayrıca adet düzensizliği, adet görememe, aşırı tüylenme, sivilcelenme, aşırı kilo alımı gibi sorunlara de neden olur. Peki polikistik over sendromu (PKOS) nedir, neden olur? İşte polikistik over sendromu belirtileri ve tedavisi...
Polikistik over sendromu (PCOS), doğurganlık çağındaki kadınlarda sıklıkla karşılaşılan hormonal bir bozukluk. Genelde ergenliğe girmeyle beraber başlayan bulgulara neden olur. Ancak erken ergenlik döneminde yani ilk birkaç yıl bu bulgular normal genç kızlarda da görülebileceğinden ayırt edilmesi zordur. Bu nedenle tanı konması gecikebilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Nermin Köşüş, polikistik over sendromu nedenleri ve belirtilerini anlattı.
Polikistik over sendromu belirtileri
PKOS’un pek çok ara formları vardır. Bu nedenle hastalarda farklı şikayetler ve semptomlar ortaya çıkabilir. Ancak tanı koymak için aşağıdaki 3 bulgudan en az 2’sinin bir arada olması gerekir. Bunlar:
Yumurtlama bozuklukları ve adet düzensizlikleri
Aşırı androjen yüksekliğine bağlı şikayetler: Androjenlerin (testesteron gibi) yani halk arasındaki deyimle "erkeklik hormonlarının" kan testlerinde yüksek çıkması yada vücutta aşırı tüylenme, sivilcelenme olması, bazı kadınlarda aşırı saç dökülmesi olması.
Ultrasonda polikistik overlerin görülmesi.
BAKMADAN GEÇME!
Neden olur?
Bu rahatsızlığın nedeni tam olarak nedeni belli değildir. Ancak genelde ailesel yatkınlık vardır. Yani ailede kadınlarda benzer bulguları olanlar vardır. Ailenin kadınlarında tüylenme, yumurtlama bozuklukları, gebe kalamama ve adet düzensizlikleri gibi sorunların hepsi veya bir kısmı farklı kombinasyonlar halinde bulunabilir. Farklı bireylerde farklı bulgular görülebilir. Ama ana neden hormonal bozukluktur. Bu sorunlar kilo alımıyla daha da şiddetlenebilir. Bu ailelerde şeker, tansiyon hastalıkları ve obezite daha sık görülür.
PKOS’un diğer bir nedeni insülin fazlalığı olabilir. Özellikle kilosu fazla olan hastalarda insülin miktarı artar. Aşırı insülin yumurtalıklardan aşırı androjen yani erkeklik hormonu üretilmesine neden olup, tüm hormonal dengeyi ve yumurtlamayı bozabilir.
Bazı hastalarda ise beyinden salgılanan yumurtalıkların çalışmasını kontrol eden GnRH hormonun anormal salgılanması söz konusudur. Bunların biri veya hepsi bir arada bulunabilir.
Polikistik over sendromu tedavisi
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Gamze Baykan, hastalığın tedavisiyle ilgili önemli bilgiler verdi.
Bu hastalık için kesin tedavi yöntemi olmamakla birlikte ortaya çıkardığı sorunları kontrol altına almak mümkündür. Hangi belirtilerden şikayetçi olunduğu veya kişinin hamile kalmak isteyip istememesine göre farklı tedavi yöntemleri uygulanır.
Polikistik over sendromlu hastaların çoğu kilolu ve obezdir. Bu hastalığın kontrol altına alınması için hastanın kilosunun diyet ve spor ile normal değerlere düşürülmesi gerekir. Bu anlamda sağlıklı beslenme ve spor; kan şekeri seviyesini dengelemek, vücudun insülin kullanımını geliştirmek ve vücuttaki hormon seviyelerini normale çekmek düzenli adet görmek açısından yardımcı olabilir.
Eğer hastanın hamile kalmak gibi bir planı yoksa vücuttaki tüylenme ve akne problemlerini, adet düzensizliklerini gidermek için doğum kontrol hapı yardımcı olur. Ancak doğum kontrol hapını bırakan hastada adet düzensizlikleri tekrar görülebilir.
Polikistik over sendromlu hastalarda hamile kalamamanın en büyük nedeni yumurta oluşumunun gerçekleşmemesidir. Bu durumda ise bazı doğurganlık ilaçları yumurta oluşumuna yardımcı olarak polikistik over sendromu olan kadınların hamile kalmasını sağlayabilir.