Duygusal açlığa son! Acıkan mideniz mi duygularınız mı?

Duygusal açlık nedir?

Duygusal açlık, adı üzerinde kişinin kendini kötü ya da iyi hissettiği olumlu veya olumsuz (stres, sevgisizlik, yalnızlık) zamanlarında duygularını bir süreliğine kafasından uzaklaştırmak için kendisine keyif veren yiyecekler (abur cubur, şeker, çikolata vs.) tüketerek aşırı yeme ataklarından oluşabilecek bir yeme bozukluğudur. Duygusal yeme davranışı, olumsuz duygular yaşatan ortamlardan bir kaçış mekanizmasıdır.

Fotoğraf mekân: Radisson Blu Hotel, İstanbul Ottomare

Duygusal olarak yemek ihtiyacı neye karşı verilen tepkidir?

Duygusal yeme davranışı, kişinin yaşadığı hayal kırıkları, söylemek istediklerini söyleyememe, öfkeyi içine bastırma gibi duyguları azaltmak için verdiği bir tepkidir.

Duygusal ile fiziksel açlık arasındaki farkı nasıl anlarız ?

∆ Fiziksel açlık: Açlık hissi bir anda başlamaz, yavaş yavaş oluşur. Yemek yendikten sonra kişi acıkana kadar bir şey yemek istemez.

∆ Duygusal açlık: Açlık hissi bir anda ortaya çıkar. Yemek yenildiği halde kişinin canı 10-15 dakika sonra tekrar bir şeyler yemek ister.

Duygusal açlık ile fizyolojik açlık arasındaki farklar nelerdir?

Fiziksel açlık

∆ Fiziksel açlık yavaşça meydana gelir ve ertelenebilir.

∆ Yemek yedikten sonra tokluk hissi oluşur kişi yemek yemeyi keser.

∆ Yemek yemenin nedeni hissedilen duyguyu bastırmak değil fiziksel olarak enerji ihtiyacı olduğu için gıda tüketmektir.

∆ Yemek yenildikten sonra pişmanlık duygusu yaşanmaz.

Duygusal açlık

∆ Duygusal açlık, birden bire meydana gelir ve ertelenemez.

∆ Kişi üzgün, gergin, stresli olduğu anda bu hisleri bastırmak amacıyla yemek yemek ister.

∆ Yemek yendikten sonra fiziksel açlıkta meydana gelen tokluk duygusu, duygusal açlıkta hissedilemez.

∆ Birey fiziksel olarak bir gıdaya ihtiyacı olmadığı halde, içinde bulunduğu durumdan kurtulmak amacıyla yine yemek yemeye yönelir.

∆ Yemek yedikten sonra pişmanlık duygusu yaşanır.

Duygusal açlığın sebepleri

1. Psikolojik sebepler: Ayrılık, üzüntü, kaygı, stres, öfke, yalnızlık veya herhangi bir kayıp gibi duygular.
2. Biyolojik sebepler: Âdet düzensizliği, gebelik, emzirme dönemi, menopoz, osteoporoz ve obezite.
3. Sosyolojik sebepler: İş hayatından memnun olmamak, başarı kaygısı, zaman sıkıntısı. Örneğin ev işleri, çocuk bakımı ya da işyerindeki koşuşturmalar vb.
4. Ödüllendirme:Bir şeyleri kutlamak ya da kendini ödüllendirmek için yemek yeme isteği.
5. Ekonomik sıkıntılar: İşsizlik, iflas, ekonomik sıkıntılar gibi olumsuz durumlar duygusal açlığı tetikleyen süreçleri oluşturabilir.

Diyet yapmak duygusal açlığın önüne geçer mi?

∆ Duygusal açlık kişiyi her geçen gün şişmanlatır. Burada bilinçsiz diyet yapılmaması öncelikle sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanılması gerekir.

∆ Yalnızca beslenme, diyet uzmanı yardımı ve spor ile kilolar sadece geçici olarak verilebilir.

∆ Çünkü bu süreç bilinç dışıdır, kişi ne kadar uğraşsa da bir türlü kendini kontrol edemeyebilir. Bu konuda uzman bir yeme bozukluğu terapistinden yardım almak gerekir.

Duygusal açlık testi

Aşağıda yer alan durumlardan 3 ya da 4 tanesi size bir yerlerden tanıdık geliyorsa yemek yemeye başlamadan önce bir değil birkaç kez düşünün.  

∆ Çevremdekiler yemek yerken aç olmasam da yemek yerim.

∆ Sadece yapacak bir iş olsun diye yemek yerim.

∆ En sevdiğim yemeği yiyemediğimde çok üzülürüm.

∆ Sık sık televizyon karşısında yemek yerim.

∆ Kendimi avutmak için yemek yerim.

∆ Gece kalkıp abur cubur yemek isterim.

∆ Eve geldiğimde bir şeyler yemeyi severim, çünkü beni rahatlatır.

Yeme dürtünüzü tetikleyen sebebi araştırın!

Probleminiz yalnızlık mı?

∆ Eğer sizi yemek yemeye tetikleyen duygu yalnızlık duygusuysa, bu konuda çözüm yolu olarak biraz daha sosyal olmayı deneyin.

Sevilmediğinizi mi düşünüyorsunuz?

∆ Sevilmediğinizi düşündüğünüz için duygusal açlık hissediyorsanız ilk önce kendinizle barışın ve çözümün yemekten geçmediğini kendinizin ne kadar değerli olduğunu size kimsenin hatırlatmasını beklemeden bunu kendinize bizzat siz hatırlatın.

Stresli olduğunuz için mi yemek yemek istiyorsunuz?

∆ Eğer gün içinde özel ya da iş hayatınızda yaşadığınız stresten dolayı yemek yemek istiyorsanız size stres yaşatan şeyin ne olduğunu bulun ve bu sıkıntının otomatik yeme tepkisi ile değil farklı bir aktiviteye yönlendirerek örneğin; spor yapma, kitap okuma bir arkadaşla sohbet vb. yeniden yapılandırın.

Duygusal yeme ile nasıl baş edilir?  

∆ Not alın: Beslenme alışkanlıklarınızla yüzleşmek adına gün içerisinde yiyip içtiklerinizi not alın.

∆ Uykusuz kalmayın: Uykusuzluk iştah ve besin alımı üzerinde oldukça etkilidir. Eğer duygusal olarak kendinizi kötü hissediyor ve içinizden hiçbir şey yapmak gelmiyorsa kendinize güzel bir uyku ziyafeti verin.

∆ Stresten uzak durun: Stres, üzüntü gibi duygulardan ve sizi bu duruma sürükleyen kişilerden mümkün olduğunca uzak durun.

∆ Su için: Bazen açlık ve susuzluk duygusu birbirine karışabilir. O yüzden gün içinde üzülseniz de sevinseniz de aç  hissettiğinizde 1-2  bardak su içip 10 dakika bekleyin. Gerçekten aç olmadığınızı anlayacaksınız.

∆ Hareket edin: Kendinizi duygusal açıdan yalnız hissettiğinizde hareketsiz kalmak yerine, evde, ofiste oturduğunuz yerde sakinleştirici egzersizler ile esneme hareketleri yapın.

∆ Yardım alın: Her şeyi denediğiniz halde yine de kendinize engel olmuyorsanız bir uzmandan yardım alın.

Kadınlarda mı erkeklerde mi daha sık duygusal açlık görülür?

Duygusal yemek yeme davranışına kadınlarda daha fazla rastlanır... Bunun sebepleri şunlardır;

∆ Kadınların erkeklere göre yemek yapılan ortamlarda daha fazla bulunmaları...

∆ İdeal kiloları hakkında yaşadıkları endişeler...

∆ Hormonel değişiklikler...

∆ Toplumsal ve sosyal baskı gibi çeşitli durumlar...

∆ Kadınların erkelere göre duygusal olarak kaygı ve depresyona daha fazla eğilimli olmaları nedeniyle duygusal yeme davranışına daha yatkınlardır...