Karagöz, İnegöl... ve Kent Müzesi

İnegöl Belediyesi, sömestr tatilinde çocukları unutmayarak geçtiğimiz hafta boyunca süren “İnegöl 1. Karagöz Şenliği ve Karagöz Atölyesini” düzenledi. UNİMA - Milletlerarası Kukla ve Gölge Oyunu Birliği Bursa Şubesi işbirliği ile gerçekleşen şenlikte her gün iki ayrı seansta hem gölge oyunu gösterisi yapıldı hem Karagöz Atölyesinde öğrenciler kendi Karagöz tasvirlerini yapma şansı buldu.
Beş gün boyunca; R.Şinasi Çelikkol, Seçkin Güneş, Deniz Özgökbel, Veysel Kamış, Nevzat Çiftçi, Volkan Derman, Tayfun Özeren, Ozman Ezgi, Seyfullah Günana, Fatih Gülbulak Karagöz’ü İnegöl seyircisiyle buluştururken, Bülent Akay atölyede gençlere ‘Karagöz tasviri nasıl yapılır?’, öğretti, çocuklar güzel vakit geçirdi.
İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban’a sömestr tatilinde çocukları Karagöz ile buluşturduğu için, İnegöllü çocuklara da soğuk, karlı havaya rağmen Karagöz’e koştukları için teşekkür ederiz .

MÜZE 13 YAŞINDA

Biz geçtiğimiz Pazar günü yine karlı bir havada bu şenlikle ilgili hazırlıkları gözden geçirmek, atölyenin yapılacağı salonu hazırlamak, oyunların gerçekleşeceği salona da “Hayal Perdesini” kurmak üzere İnegöl’e Beşinci Mevsim Kültür Sanat merkezine gittik. Amacım işimiz bitince uzun zamandır görmek istediğim, İnegöl Kent müzesini gezmekti. Haklısınız bir Bursalı olarak açılmasının üzerinden çok zaman geçmesine rağmen bu müzeyi gezme fırsatı bulamadım. Müze geçtiğimiz günlerde 13. yaşını kutladı.
Eminim ki birçok Bursalı da müzeye henüz gitmemiştir, işte bu yüzden müzeyi bu hafta köşemde tekrar gündeme getirmek, Bursalıları da davet etmek istedim. Genelde çoğumuz İnegöl’ün içinden geçip giderken, son yıllarda hızla büyüyen sanayi, artan nüfus ve yol üzerinde gördüğümüz modern binaları ile kente vakit ayırmadan geçip gidiyoruz. Halbuki İnegöl’de vereceğimiz molanın ana yol üzerinde bir köfte molasından daha fazlası olması gerekiyor. Bu ziyaret kapsamında İnegöl’ün tam kalbinde bulunan İshakpaşa Külliyesi, çarşı bölgesi, ziyaret edilmeli İnegöl Belediyesi Kent Müzesi ve bünyesinde bulunan İnegöl Mobilya Ağaç Sanayi Müzesi de gezilmeli !

TEMELİ GÖNÜLLÜLERDEN

İnegöl Kent Müzes’inin kurulma çalışmaları Haziran 2005 tarihinde dönemin İnegöl Belediye Başkanı Alinur Aktaş’ın gayretleriyle başlamış. Gönüllülerden kurulan 5 kişilik koordinasyon kurulunda dönemin İnegöl Belediyesine liderlik eden Meclis Üyesi Nedim Bayram, üyeler Serdar Rubacı, İsmail Hakkı Özak, Bayram İnaltekin, Ali Osman Olgun köyleri, beldeleri ve şehir merkezini gezerek araştırarak, kentin eski ailelerine sorarak İnegöl tarihine ışık tutacak malzemeleri toplamış, ve müzeye kazandırmışlar. Sergilenen birçok eser, eşya İnegöl halkının bağışlarıyla müzeye taşınmış “Yaşayan Müze İnegöl Kent Müzesi” 2009 Ocak ayında dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın katılımıyla ziyarete açılmış.

BİRÇOK SERGİ VAR

19.yy. dan kalma bina restore edilmiş, bina önceleri, eskiden kentin içinden geçen Ankara Caddesi üzerinde bir otel, daha sonraları da belediye binası olarak hizmet vermiş. 3 katlı mekan içerisinde avlu mekanın sağ ve solunda İnegöl’de unutulmaya yüz tutmuş meslekler ve İnegöl tarihine ait odalar, üst katlarda arkeolojik eserlerden, etnografik eserlere, sosyal yaşamdan, İnegöl’den yetişmiş ünlü simalara kadar birçok sergi bulmak mümkün. Erken Dönem Osmanlı mimarisinin özgün eserlerinden İshak Paşa Külliyesi’nin, saat kulesi, kapalıçarşının karşısında yer alması bence müzeye değer katıyor.

Müzede değişik zamanlarda süreli sergiler açılıyor. Yakın zamanda müzede 144’üncü sergi olarak, İnegöl Amatör Futbol Takımları Sergisi açılmış. Kentin futbol tarihine dair, yaklaşık yüzyıla yakın yaşanmışlığı sergide bulunan iki yüzden fazla fotoğrafta bulabiliyorsunuz.

MOBİLYANIN TARİHİ

Müzenin mobilya ile ilgili bölümünü gezerken dikkatimi çeken, belki hepimizin geçmişte evinde bulunan ahşap konsol-aynalar, gardolaplar, çeyiz sandıklarının, ahşap bavulların olduğu bölüm beni geçmişe götürdü. İnegöl çevresi ormanlarla kaplı. İnegöl köylerinde yapılan kadırga küreklerinin hikayesini de birçok Bursalı bilmez sanırım. Bursa Eyaleti’nin vergi kayıtlarına göre İnegöl’de Şibali köyünde 30, Adabini köyünde 22, Zindancık köyünde 28 hane Osmanlı döneminde Kadırga ve kayıklara kürek imal eden köyler olarak kayıt altına alınmış. Toplam 80 hane olan kürekçilerin donanmaya kadırga küreği ve muhtelif kürekler üretiyormuş. 1777 tarihli Osmanlı arşiv kayıtlarına göre Aslan yetiştirmesi ile meşhur, (Çeşme Kalesi’ne gidenler orada heykelini ve aslanlarını görmüştür) ünlü Kaptan’ı Derya Cezayirli Hasan Paşa’nın da İnegölü ziyaret ettiği, gemileri için direk ve küreklerini burada yaptırdığı söyleniyor.
İnegöllüler Osmanlı Donanmasına kadırga, kalyon ve firkateyn inşa edilen İstanbul ve Gemlik Tersanelerine kereste temin edermiş. İnegöl ormanlarından kesilen keresteler önce Gemlik Tersanesine veya Mudanya’ya, oradan da İstanbul Tersanesine ulaştırılırmış.
Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın İnegöl’e aslanı ile gelişi ve İnegöl’de yaptığı çalışmalar Kent Müzesi’nde sergileniyor. Mobilya Müzesinde, Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın elinde tasma ile tuttuğu aslanla heykeli bulunuyor.

İSHAKPAŞA KÜLLİYESİ

Kent Müzesini ziyaret gelen misafirler, müzenin karşısındaki İshakpaşa Külliyesi, Beylik hanı, Cuma Camii ile Tarihi Kapalı Çarşı’yı gezdikten sonra İnegöl köftesi molası vermeyi hakkediyorlar.
İnegöl Çarşısı içerisinde yer alan İshak Paşa Camisi, medrese ve türbesi ile birlikte kente tarihi kimlik kazandıran bir yapı topluluğudur. 15. yüzyıl Osmanlı mimarisinin örneklerinden biri olan İshak Paşa Külliyesi’nde imaret, zaviye, han ve ahır da bulunuyormuş. Bunlardan günümüze yalnızca cami, medrese ve türbe ulaşabilmiş. İshak Paşa, Sultan II.Murat ve Fatih Sultan Mehmet döneminde yaşamış bir devlet adamı. 1451’de Anadolu beylerbeyliğine getirilmiş, İstanbul’un fethine katılmış, Fatih Sultan Mehmet döneminde üç kez baş vezir olmuş. Selanik sancağı kendisine verilmiş, 1487’de Selanik’te vefat etmiş, vasiyeti üzerine İnegöl’e getirilerek buradaki külliyesine gömülmüş.

1877’DE TAMİR GÖRMÜŞ

İshak Paşa Camisi 1486 tarihli vakfiyeden öğrenildiğine göre; 1468-1469 yıllarından önce tamamlanmış. Bugün caminin kuzey cephesindeki kapı üzerinde bulunan kitabe, binanın Sultan II. Abdülhamit (1876-1909) tarafından 1877’de tamir edildiğini gösteriyor.
İshak Paşa Camisi kuzey-güney doğrultusunda birbirlerine eş kare planlı, üzeri kubbeli iki mekan, bunlardan girişin sağ ve solundaki yine küçük kubbeli iki yan mekandan meydana gelmiştir. Bu plana göre İshak Paşa Camisi Bursa’da çok sık görmeye alıştığımız , erken dönem Osmanlı mimarisi ters T planlı, yan mekanlı veya zaviyeli camiler grubuna giriyor.

BEYLİK HANI

İshakpaşa cami yanında, geçtiğimiz yıllarda çıkan yangın sonucu tamamen yanan ve uzun süren restorasyon çalışmaları sonucunda tekrar faaliyete geçen tarihi Cafer Paşa Beylik Han’ı kadın girişimcilere emanet edilmiş. 38 işyerinin tamamı kadın girişimcilerden oluşan han yeni ismiyle Cafer Paşa Beylik Hanı Hanımlar Çarşısı olarak hizmet veriyor.

ÖRNEĞİ AZ BULUNUR

İnegöl´de 1827 yılında Cafer Paşa tarafından yapılmış han yangın sonrası Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edildi ve yeni yüzüyle tekrar açıldı, Beylik Han’ın iç avlusunun tamamı kadın girişimcilere tahsis edilirken dış avlusundaki 22 dükkanda ise erkek işletmeciler yer alıyor, bu da çarşıyı ziyaret edenleri gülümseten bir durum.. Caferpaşa Beylik Hanı kadınların istihdamını hedef alarak Türkiye genelinde az sayıda örneği olan bir proje. 38 mağazanın tamamı kadınlara yönelik ürünler satıyor ve işyerleri de kadın girişimciler tarafından işletiliyor.