Haccın Fıtratında, Kalabalıkların Doğasında Ölmek mi Var?

Ya hesap soracağız ya da haccın fıtratında ölmek var diyeceğiz. Hangisin tercih edildiği önemli zira ölümcül sonuçları var.

Önce sayılara bakalım. Son 25 yılda seneye ortalama 100’den fazla ölüm düşüyor. Bu seneki 900 küsur insanın ölümü rekor değil zira 1990’da yaya tünelinin çökmesi sonucu ölenlerin sayısı 1408. Neredeyse her iki yılda bir büyük bir kaza oluyor. Otomotiğe başlanmış sanki.

FAİLİ OLMAYAN KAZALAR, HESABI SORULMAYAN ÖLÜMLER!

İzdihamlar üzerine önemli bir çalışma bize ışık tutacak nitelikte. Johns Hopkins Tıp Fakültesi’nden bir grup araştırmacı 1980-2007 yıllarını kapsayan ölümlü 215 izdiham olayını incelemiş. Toplam 7000 kişinin öldüğü bu olayların birkaç özelliği var. Bir kere izdihamlar daha ziyade dini ierikli toplantılarda vuku buluyor. Devasa rakamlara ulaşan ölümler Suudi Arabistan ve Hindistan merkezli toplantılarda gerçekleşiyor. Ama asıl önemli sonuç şu: Hesabı sorulmayan her kaza yeni ölümlere davetiye çıkartıyor!

KALABALIK ARTTIKÇA ÖLÜMLER DE KAÇINILMAZ MI OLUYOR?

Sayı arttıkça ölümler de artıyor mu? Bu soruya yanıt vermek için dünyada dini amaçlı devasa toplantılara baktım. Hacca gidenler çok ama dünyadaki en kalabalık 10 toplantı arasında Mina Dağı’ndaki Şeytan Taşlama yok. Her sene hacca yaklaşık 2 milyon kişi geliyor. Oysa geçtiğimiz yıl 20 milyonu aşkın Hindu, Godavari Nehri’nde toplandı ve tüm etkinlik boyunca yalnızca 27 kişi öldü. Hindistan doğru bir kıyaslama değildir diye Ortadoğu’daki diğer büyük dini toplantılara da baktım.

KERBELA’DA HER YIL 20 MİLYON MÜSLÜMAN KAZASIZ BİR ARAYA GELİYOR!

Doğrusu bu yazı için araştırıncaya kadar ben de bilmiyordum. İnsanlık tarihinin en büyük 10 buluşmasının çoğu yanı başımızdaki Irak’ta gerçekleşmiş. Müslümanların bir araya geldiği en büyük toplantılar Suudi Arabistan’da değil Kerbela’da olmuş. Her yıl Mina Dağı’nda toplanan sayının tam 10 katı Kerbela’da toplanıyormuş. Geçen sene Aralık ayında tam 19 milyon kişi ziyaret etmiş Kerbala’yı! Peki Kerbela’da son yıllarda kaç kişi ölmüş diye sorarsanız karşınıza kazada ölenlerin sayısı değil, terör kurbanlarının sayısı çıkıyor! Irak savaşı yıllarında Şii hacılara saldıran Sünni terör gruplarının öldürdüğü onlarca insan var ama ihmal sonucu hayatını kaybeden çok az.

NEDEN SUUDİ ARABİSTAN’DA BU KADAR ÇOK KAZA OLUYOR?

Irak her yıl savaşa rağmen milyonlarca ziyaretçiyi kazasız belasız evine gönderen bir organizasyon gerçekleştiriyor. Suud yönetimi daha çok kaynağa ve mutlak kontrole rağmen niçin çok daha küçük bir organizasyonu kazasız gerçekleştiremiyor? Çünkü yukarıda alıntıladığım akademik araştırmada ifade edildiği gibi Suudi Arabistan’da hesabı sorulmayan her kaza yenisine davetiye çıkartıyor! Belli ki hacca gelen turistin ölümüne sebep olmanın ciddi bir yaptırımı yok Suudi Arabistan’da! Ölüm eğer kaçınılmaz ise, suçlu ve sorumlu aramak nafile!

ÇÖZÜM MÜMKÜN!

Fıtrat gibi uhrevi bir kavrama sığınmak yerine akılcı bir çözüme odaklanmak sorunu çözmek için yeterli. Büyük kitlelerin birbirleri ile karşılaşmadan ve hızla mobilize edilebileceği simulasyonlar, mimari tasarımlar yapmak hiç de zor değil. Dünyanın en hızlı 7. süper bilgisayarı King Abdullah üniversitesinde bulunuyor. Bu işler için bir kürsü açılması ve bu bilgisayarı bu tür çalışmalara adaması isabetli olmaz mı? Mesele irade meselesi!

ÖLÜMLERİ NORMALLEŞTİRMEK!

Sayıları kanıksamaktan daha tehlikeli olan kazayı, ihmali, becerksizliği kanıksamaktır. Müslümanlar ihmalkar yöneticilerinden hesap sormadığı sürece bizdeki kazalar başka yerlerden daha çok insan öldürmeye devam eder. Zira, kazaların da bir fıtratı var!