Zombiler gidiyor mu

Bunlar ileri düzeyde yaşlandıkları için hayatlarına son verip bedenimizi terk etmeleri gerekirken “yaşamla inatlaşan” ihtiyar ve zararlı hücrelerdir. Zombiler ürettikleri bazı zararlı maddeler, toksinler, iltihap oluşturan moleküller nedeniyle sağlıklı ve genç hücrelerimize zarar vererek onların görevlerini layıkıyla yapmalarına engel olurlar. Bu nedenle de yaşlılığın hücresel ve moleküler patolojisiyle uğraşan bilim insanları son zamanlarda dikkatlerini bu zombi hücrelerin faaliyetleri/zararları ve yok edilmeleri üzerinde yoğunlaştırdılar. Amaçları zombileri ortadan kaldırarak genç ve sağlıklı hücrelere daha çok ve daha kaliteli bir yaşam alanı oluşturabilmek. Peki, bu nasıl olacak?

İYİ HABER 1

YENİ GÜNDEM: SENOTERAPİ

Zombileri hedefleyen ilaçlara “SENOLİTİK”ler deniyor. Bu yolla yapılan tedavilere de “SENOTERAPİ” adı veriliyor. Eldeki ilk sonuçlara bakılırsa senoterapideki gelişmeler sevindirici. Senolitiklerle yaşlı hücreleri yok etmek/azaltmak yaşa bağlı dokusal hasarların da yavaşlamasını sağlıyor, sağlıklı ömrü uzatabiliyor. Zombiler azaldıkça genç hücre ve dokuların doğal onarım mekanizmaları daha hızlı ve verimli çalışıyor. Peki, elimizde mevcut bir senolitik ilaç var mı?

İYİ BİLGİ

DOĞAL SENOLİTİKLER NELER

Bazı uzmanlar, senolitik moleküllerin doğal beslenme ile de kazanılabileceği düşüncesindeler. mTOR ve AMPK gen yollarının aktivasyonunun ise bu işi daha da hızlandırabileceği düşüncesindeler. Bu yolların aktivasyonu için de “16-18 SAATLİK AÇLIK KÜRLERİ” uygulamaları ile “KURKUMİN” yükü güçlü gıdalar (zerdeçal), “KUVARSETİN” deposu sebze ve meyveler (soğan, elma), “RESVERATROL” zengini üzüm ve diğer gıdalar işe yarayabilir diye düşünüyorlar. Ayrıca ilaç üreticileri de bu konuda ciddi bir gayret içindeler. Onlar da senolitik etkiye sahip sorunsuz ve etkili yeni moleküller geliştirmenin peşindeler. Örneğin “RAPAMİSİN” üzerinde en çok çalışılan ve umut vaat eden bir molekül.

İYİ HABER 2

PEKİ, NAD NE İŞE YARIYOR

NAD (Nikotinamid Adenin Dinükleotid) son birkaç yılın en çok konuşulan ve gündemde olan “yaşlanma karşıtı ürünler”den biri. Aslında yeni bir molekül de değil. B3 vitamini (Nikotin Amid) kökenli bir madde. Bedenimizdeki NAD düzeyinin yaşımız ilerledikçe azaldığı, bu azalmanın yaşlanma süreçlerini hızlandırdığı biliniyor. Araştırmalara göre, kalori kısıtlaması/oruç tutmak -örneğin bedeni 16-18 saatlik açlıkla baş başa bırakmak- NAD üretimini arttırıyor. NAD “hücrelerdeki yaşlanma hızlandırıcısı DNA hasarını azaltan, DNA onarımını hızlandıran, hücresel sinyalizasyon sistemini güçlendiren, hücresel metabolizmayı destekleyen, sirkadiyen ritimleri/biyolojik saati düzenleyerek hücrelerimizin enerji üretim merkezleri mitokondrileri daha sağlıklı ve işlevsel halde tutan” muazzam bir molekül. Muhtemelen de bu nedenle NAD takviyeleri son yıllarda en çok konuşulan senolitik etkili ürünlerden biri oldu. TEKRAR HATIRLATALIM: NAD bir B3 vitamini türüdür, yani yabancımız değildir.

BİR SORU

METFORMİN ÖMRÜ UZATIR MI

İnsülin direnci ile mücadelede ve kan şekerini dengelemede neredeyse 50 yıldan uzun bir süredir güvenle kullandığımız metformin, son zamanlarda senolitik tedavi ile uğraşanların da üzerinde en çok çalıştıkları moleküllerden biri oldu. Metforminin yaşlanmayla savaşmayı nasıl başardığından -ya da başarabileceğinden- net ve açık olarak henüz emin değiliz. Mevcut veriler metforminin “glikasyon, oksidasyon ve enflamasyonu” yani “şekerlenme, paslanma ve iltihaplanmayı” azaltarak etkili olabileceğini düşündürüyor. Ve yine eldeki bazı veriler -net ve açık olmamakla birlikte- metforminin yaşlılığa bağlı bilişsel gerileme, kalp damar hastalıklarına ve hatta kansere yakalanma riskini azaltabileceğini düşündürüyor. Ama bir kez daha belirteyim ki bu bildik ve ucuz molekülün ömrümüzü uzatabileceği yönünde elimizde hâlâ net ve açık kanıtlara sahip değiliz. Son yıllardaki çalışmalarda metforminin uzun ömürle ilişkili bir enzim olan AMPK’nın üretimini de arttırdığının da gösterilmesi umut verici bir haber.

İYİ HABER 3

DAVİD SİNCLAİR NE DİYOR

NAD ile ilgili alanın en önemli araştırmacılarından biri Harvard’lı genetikçi David Sinclair’dir. Dr. Sinclair farelerde yaptığı bazı çalışmalarda NAD’ın yaşlanma karşıtı bazı özelliklerinin olabileceğini gösteren bulgular elde etmiştir. Ve muhtemelen bu nedenle de Dr. Sinclair sosyal medya hesabında her gün düzenli olarak “NAD, resveratrol ve metformin” üçlü bir senolitik destek aldığını takipçilerine duyurmuştur.

BANA GÖRE

UFUKTA IŞIK VAR

Kişisel fikrime gelince... Daniel J. Levitin’in “Başırılı Yaşlanma” kitabından da yararlanarak özetlediğim yukarıdaki bilgiler henüz bilimsel olarak net ve açık olarak kanıtlanmış değildir. Ama görünen o ki senoterapi ve senolitik tıp önümüzdeki dönemin en çok ilgi gören “iyi yaşlanma” alanlarından biri olacaktır.

Bilgileri değerlendirirken tedbirli olmakta fayda var.