Sel felaketinin sorumlusu kim... İklim mi biz mi suçluyuz

İKLİM DEĞİL İNSANOĞLU SUÇLU

Şanlıurfa’dan gelen iki fotoğraf; Abide Kavşağı altgeçidi ile Balıklı Göl’ü su bastına dair, durumu anlatmaya yetiyor aslında. Henüz 3 ay önce açılışı yapılan, öncesinde ise Abide Meydanı olarak kullanılan köprülü kavşağın altgeçidi ağzına kadar suyla doldu. “Böyle olacağı belliydi” diyor, Şanlıurfa Şehir Plancıları Odası Başkanı Mehmet Selim Açar, “Söylemiştik.” Ve ekliyor:

SUYA AKACAK YER YOK

“Depremler de seller de büyük doğa olaylarıdır, öngörülemez. Keşke öngörebilsek. Ama önlem almak mümkün. Bu doğa olayları kaderimiz olmak zorunda değil. Doğal bir olayı felakete çeviren bizleriz! İnsanoğlunun kendi elleri ile yaptığı müdahaleler. Bölgemizde yaşanan deprem felaketinin ardından gördük ki yıkılan konutların neredeyse tümü dere yatağı, gevşek zemin veyahut tarım arazileri üzerinde. Şu an yaşadığımız sel felaketinde de durum benzer; yine dere yatağındaki yapılar etkilenmiş durumda. Doğru; Şanlıurfa bu kadar çok yağış alan bir bölge değil, ancak böylesi 100 yılda bir olur. Ama 100 yılda bir de olsa doğa kendisine yapılan müdahaleyi kabul etmiyor. Artık bunu anlamamız lazım. Suya akacak yer bırakmamışız ki...”

TEK TİP BİNA HASTALIĞI

“Bölgenin şartları ve iklimine göre bina yapmayı bir türlü öğrenemedik! Az katlı, bitişik nizam, dere yatağında
olduğu ve su basarsa dolacağı bilinmesine rağmen sıfır girişli (yerden yüksek değil), bodrum katlı tek tip bina yapma hastalığı var bizde. Mevzuata uyulmadan yapılaşmış çoğu. Herkes kafasına göre inşa etmiş, sonra da affedilmiş. Arterlerde de durum aynı. Çoğu dere yatağına inşa edilmiş.”

DERE YATAĞINDA

Altgeçidini su basan Abide Kavşağı da dere yatağı üzerinde mi? Açar diyor ki: “Bir kolu, evet. O bölgenin altında Cavsak Deresi vardır. 20. Zıhlı Tugay Komutanlığı tarafından gelir ve şehrin altından geçer. Altgeçidin buraya yapılmaması gerektiğini söyledik. Şehir Plancıları Odası olarak Büyükşehir Belediyesi’ne açtığımız ve halen devam eden 7 davamız var. Eyübbiye Devlet Hastanesi de birinci sınıf tarım arazisi üzerine yapılaşmıştır. Ne oldu? Yoğun bakımı su bastı. Keşke bize kulak verilseydi.”

FELAKETLER ÖNGÖRÜLEMEZ AMA ÖNLENEBİLİR

Mimarlar Odası Şanlıurfa Şube Başkanı Deniz Demir de depremden önce mevcut yapı stokunun gözden geçirilmesi konusunu dile getirdiklerini, Büyükşehir Belediyesi’nin kendilerine kulak verdiğini ancak geç kalındığını belirterek, “Şanlıurfa, tarihinde çok ender bir yağışla karşı karşıya. Bu gerçekten öngörülemeyen bir felaket. Felaketlerin ne zaman olacağını öngöremezsiniz ama önleyebilirsiniz” diyor ve şöyle devam ediyor: “Doğa her zaman gereğini yapar. Bizim yapmamız gerekense hazır olmak. Meslek odası olarak çoğu proje için görüşümüz alınıyor ama görüşlerimizin ne kadarı uygulanıyor? Orası tartışmalı. Şehrin bir bütünlüğü yok. Herkes kafasına göre. Oysa dere yatağı, tarım arazileri gibi yerlerin imara katiyen açılmaması gerekiyor. Bu arada şunu da belirteyim, Abide Kavşağı için dere yatağı üzerinde deniyor ama değil. Yanlışları var. Diyarbakır, Gaziantep ve Mardin ile Harran yöresine açılan şehrin göbeğinde dörtlü bir yol burası. Dere yatağı Süleymaniye, Haliliye, Dere Mahallesi ve çevresinden geçiyor, ki zaten oralarda da hasar çok büyük.”

BALIKLI GÖL DE TAŞTI

“Balıklı Göl de bu bölgede zaten, orası da taştı biliyorsunuz. Çok acı. Öylesine özel bir mekân. Yağışın geleceği biliniyordu. Dere yatakları, rögarlar temizlenebilirdi, Balıklı Göl’ü koruma amaçlı set çekilebilir ya da suyun tahliyesini sağlayacak bir yöntem uygulanabilirdi. Ama yapılmadı.”

1 YILLIK YAĞIŞI İKİ GÜNDE ALDIK

Şanlıurfa Valisi Salih Ayhan da alanda. Yoğun bakım servisi su basan Eyyübiye Eğitim ve Araştırma Hastanesi başta selden etkilenen diğer noktalarda inceleme yaptı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya bilgi veren Vali Ayhan, Şanlıurfa’nın son yılların en yoğun yağışını aldığına dikkat çekerek, “Yıllık yağış ortalamamız 450 kilogram, sadece iki gündeki toplam yağış miktarı neredeyse 150 kilogram” diyor.

ŞİKÂYETÇİ OLACAĞIM

Abide Kavşağı’nda mahsur kalanları kurtarma çalışmalarının devam ettiği dakikalarda ise Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Zeynel Abidin Beyazgül ile CHP kurultay üyesi Ahmet Budak arasında bir tartışma çıktı. Başkan Beyazgül ile konuştum, diyor ki: “Böyle telaşlı bir ortamda, düşün ki motor pompalar bile yetişmiyor öyle büyük bir su, bizler canla başla çalışırken bu şahıs yakama yapıştı. Seldeze yakını sandım, inan ağzımı bile açmadım. Böyle bir provokasyon. Diyor ki ‘Bana silah çektiler.’ Asıl korumalarımızı kendisi taciz etti. Kendisinden şikayetçi olacağım.”

BİZİM DÖNEMDE YAPILMADI

Abide Kavşağı’nın altındaki alt geçit, dere yatığı üzerinde mi? Şöyle cevaplıyor: “Burası 2012 yılında yapıldı. Bizim dönemimizde yapılmadı. Biz sadece üst geçidi yaptık. Neyin üstüne, nasıl yaptılar bilmiyorum. Raporları çıkarttırdım, bakacağız. Ama şunu söyleyeyim bizim yaptırdığımız bu üst köprü olmasa idi felaketin boyutu daha büyük olurdu, su direkt şehre akardı. Ayrıca dün gece itibari ile alt geçitlere girişleri de yasaklamıştık.”