Burun fonksiyonları 

Acaba hangimiz burnumuzun koku alma dışında ne işe yaradığı konusu üzerinde düşünmüşüzdür? Ben, yardımcım -daha doğrusu can yoldaşım- Mercan Türkmenistan’ a pasaportunu uzatmaya giderken kızımın yanına taşınmamış olsaydım, muhtemelen aklıma bile getirmeyecektim bu konuyu. 

Zeynep’ in can yoldaşı, aynı zamanda da Mercan’ ın ablası olan Gevher rahat nefes alamıyor. Burnumuz, en bilinen fonksiyonuyla, koku almamızı sağlıyor. Ancak burun, koku almanın yanı sıra, vücutta özellikle dış etkenlere karşı hem klima hem de filtre görevi gerçekleştiriyor.  

Solunum yoluyla vücuda alınan hava, burun yoluyla filtre ediliyor; dış dünyadaki bakteri, mikrop vs. gibi unsurlardan arındırılarak vücut iç işleyişine kazandırılıyor. Aynı zamanda burun yoluyla dış dünyadan alınan hava, yine burun yoluyla vücut işleyişi ve dengesine uygun nitelikte nemlendirilerek ve ısıtılarak, ideal havaya dönüştürüldükten sonra akciğerlere gönderiliyor. Bütün bu işlemler, saniyeler içerisinde sürekli olarak ve ortamın sıcaklığı, kirliliği, nemi değerlendirilerek burun tarafından hızlıca gerçekleştiriliyor. 

Burun, sürekli ve hızlıca gerçekleştirdiği bu filtre ve klima fonksiyonlarını, ancak solunumun normal olduğu durumlarda yerine getirebiliyor. Burun fonksiyonlarının normal işleyişinin bozulması temel olarak, herkeste mevcut olan ancak daha sonra büyüme göstererek sağlık sorunlarına sebep olabilen burun eti dolayısıyla meydana geliyor. 

Burun içerisinde, konka adı verilen ve solunan havayı temizleyip ısı bakımından da dengeleyerek akciğerlere yönlendiren, içleri kan damar ağlarından oluşan dokulara burun eti (halk arasında daha aşina olduğumuz haliyle genzi eti) adı veriliyor. Temel görevi, akciğere yönlendirilen havayı temizleyip ısıtarak termostat görevi görmek olan burun eti, ortamın sıcaklığına göre şişebilme veya küçülebilme özelliği taşıyor. Havanın sıcak olması durumunda, kan damarlardan çekilerek etler küçülüyor ve solunan sıcak havanın vücut sıcaklığına uygun olarak düşürülmesi sağlanıyor. 

Burun fonksiyonları olarak bilinen ve yukarıda da belirtilen görevlerin bir kısmı, burun etinin görev kapsamına giriyor. Burun etleri, teneffüs edilen hava içindeki toz, mikrop, bakteri gibi unsurları burunda normal olarak sürekli üretilen mukoza salgısı yoluyla temizleyerek akciğerlere gönderiyor. Böylece burun etiyle hava temas eder etmez akciğer hava keseleri otomatik şekilde açılarak, efor sarf etmeden temiz havayı alıyor. Burun deliklerinden birinin sırayla 2-3 saatte bir açılıp kapanmasıyla, akciğerlerin çalışması düzenlenmiş oluyor. 

Hepimizde, sağ ve sol burun boşluklarında üçer adet olmak üzere, toplam altı adet burun eti bulunuyor. Bu altı adet burun etinin içerisinde en çok çalışan burun eti; burunda en alt bölgede yerleşik bulunan, alt konka adını alan organ. Solunum yoluyla alınan havayı ilk karşılayan alt burun etleri, havanın sıcak, soğuk ya da kirli oluşuna göre büyüyüp küçülme gösteriyor.  

Burun etlerinde büyüme meydana gelmesinin sebepleri ise, şu şekilde sıralanabiliyor: 

• Havadaki sürekli kirlilik ve nemlilik; solunum yoluyla alınan havanın vücut sistemine uyumunun saÄŸlanmasını gerekli kılıyor. Bu durumun süreklilik arz etmesi sonucu, burun etlerinde büyüme meydana gelebiliyor. 
• Alerji: Alerjisi olan kiÅŸilerde, alerjiye sahip olunan unsurların (mantar, küf, toz, polen vs.) yaÅŸam ortamında bulunması sonucu burun etlerinde ÅŸiÅŸme -en fazla ÅŸiÅŸme alt burun etlerinde- oluÅŸuyor. Hassasiyet oluÅŸturan unsurların uzun süreli etkisi sonucunda da, kiÅŸideki burun etlerinde büyüme meydana gelebiliyor. 
• Sigara kullanımı: Havayı daha çok kirleterek, solunan havanın temizlenmesi için gerçekleÅŸtirilen burun eti fonksiyonlarını güçleÅŸtiriyor.  
• Burun eti, doÄŸrudan kirletilen havanın temizlenmesi için sürekli efor sarf etmek suretiyle de zamanla büyüme gösteriyor. 

• Kronik ya da sürekli sinüzit; burun fonksiyonlarında uzun süreli olumsuzluklara sebep olarak, burun etinin büyümesini beraberinde getiriyor. Aynı ÅŸekilde, burun etinde meydana gelen büyümelerin sürekli olarak solunum fonksiyonlarını olumsuz etkilemesi sonucu; sinüzitlerde de kronikleÅŸme görülebiliyor ve sinüzit süreleri uzayabiliyor. 
• Burun iltihapları sonucunda solunum olumsuz etkileniyor ve burun etlerinde büyüme meydana gelebiliyor. 
• Ayrıca, burun kemiÄŸinde bulunan eÄŸrilik; gerçekleÅŸtirilen solunum fonksiyonlarının niteliklerini olumsuz ÅŸekilde etkiliyor. Burun etlerinde sürekli olarak gerçekleÅŸen olumsuz etkiler sonucunda da ÅŸiÅŸme; ilerleyen süreçlerde ise, büyüme meydana gelebiliyor. 

Burun etlerinde büyüme en sık olarak, sigara içen kişilerde ve alerjik hassasiyetlere sahip bünyelerde ortaya çıkıyor. 

Burun kemiğinde kırık ya da eğrilik bulunan kişilerde, burun deliklerinden biri sürekli olarak tıkalı olacağından, burun eti büyümeleri meydana gelebiliyor. Normal bir burun yapısı ve işleyişinde, burun delikleri sırayla ve düzenli olarak açılıp kapanarak, akciğeri solunum bakımından besleyebiliyor. Açık olan burun deliği tarafındaki akciğer daha fazla hava çekip açılarak çalışırken, diğer burun deliği dinlenmeye geçebiliyor. Ancak, burun kemiğinde eğrilik ya da kırılma olması durumunda; burun deliklerinden biri sürekli tıkalı olacağından, devamlı çalışan etlerde şişme meydana geliyor. Bir süre sonra, burun etlerindeki şişme büyümeye dönüşüyor ve her iki burun deliğinde de tıkanma ortaya çıkıyor. 

Burun etinde büyüme meydana gelmesiyle, solunum gittikçe zorlaşıyor. Bu durum, solunum yollarında meydana gelen sağlık sorunlarının yanı sıra; uyku apnesi, yeterli derin uyku alınamamasına bağlı olarak ortaya çıkan konsantrasyon eksikliği gibi pek çok sorunu da beraberinde getirebiliyor. 

Burun etlerinde büyüme 2 yaş civarında başlıyor. Erken dönemde gözlemlenmesi mümkün olan burun eti büyümeleri, tedavi edilmediği takdirde erişkin dönemlerde de çeşitli sağlık sorunlarına kaynak oluşturabiliyor. Burun etinin -yukarıda belirtilen nedenleriyle birlikte kendini gösteren- büyüme belirtilerini şu şekilde sıralayabiliyoruz: 

• Burun tıkanıklığı oluÅŸması, burun etinde büyüme meydana gelmesinin en belirgin belirtisi olarak ortaya çıkıyor. 
• Burunda meydana gelen tıkanıklık sebebiyle ağızdan soluk alınıyor. Bu sebeple, üst solunum yollarında ve ağızda kuruma meydana geliyor. Bu belirtiler en sık olarak, uyku sırasında belirginleÅŸiyorlar. 
• Burunda oluÅŸan tıkanma sebebiyle, saÄŸlıklı ve yeterli solunum gerçekleÅŸtiremeyen vücut dinlenemiyor ve yorgun kalıyor.  

Burun etinde büyümeye neden olan durumları ve burun eti büyümelerinin belirtilerini titizlikle ele almak, burun etlerinin sebep olacağı sağlık sorunlarının önüne geçilmesi bakımından oldukça büyük önem taşıyor.  

Engellerimizi hissettirmeyecek, engelsiz bir yaşam dileği ile...