Dolapta kalanlarda bereket var

Zenginlik ve mutluluk neye sahip olduğumuzla değil neye ihtiyaç duyduğumuzla ilgili. Genellikle mutfakta iyi yemek yapabilmek için hep daha fazlasına ihtiyacımız olduğunu düşünürüz. Sonra da tahmin ettiğimizden fazlasını israf ederiz. Buzdolapları büyüdü büyüyeli, alınan sebze-meyve ve diğer malzemelerin miktarı arttı; buna paralel olarak atılanların da. Ekmek kutsaldı, “aman israf olmasın” diye içimiz titrerdi. Şimdiyse, net bir rakam olmamakla birlikte, 6 ila 12 milyon arası ekmeği her gün çöpe atıyoruz.
Oysa güzel yemek yapabilmek için ne çok fazla malzemeye ne de birebir tarife ihtiyaç var. ‘Fondü’den pizzaya, tiritten güllaca kadar pek çok yemek, yokluktan dolayı, sadece elde kalmışlarla yapılarak, yemek tarihini değiştirecek tarifler olarak karşımıza çıktı.
Balık yemeden önce onu tutmak da keyiflidir. Bu yüzden bu hafta elde kalanlardan kolay ve lezzetli yemekler yapma algoritmaları öneriyorum.

Evde kalan sebzelerle çorba yapmak çok kolay. İster karnabahar olsun, ister lahana, havuç, brokoli, dolabınızda tek tek kalmış ne varsa bir tencereye alın ve içme suyuyla haşlayın. Hatta haşlarken 2-3 diş de sarmısak koyun. Sonra hepsini püre haline getirin. Evde çorbalara, yemeklere ekleyebileceğiniz güzel bir baharat karışımını da kolayca yapabilirsiniz. Bunun için 8 adet kırmızıbiber, ikişer çorba kaşığı dört renk karabiber ve kişniş, birer çorba kaşığı kekik, nane, sarmısak kurusu, tane sumak ve 1 tatlı kaşığı kalın tuzu bir değirmene koymanız yeterli.

Her şeyden pizza ve pide yapmak mümkün. Kuru ekmek, kalmış yufka, kurumuş kadayıf veya bir tane lavaş pizzanız için güzel taban olur.
Kullanacağınız malzeme kuru ekmekse ve kalın tabanlı bir pizza yapmak isterseniz, 2 yumurta, 1 çorba kaşığı yoğurt, 1/3 bardak süt ve 1/3 zeytinyağı karışımı ile ekmeği ıslatabilirsiniz. Bu karışımla kuru bir yufkayı suböreğine de çevirebilirsiniz.
Pizzanızın tabanını hazırladıktan sonra rendelediğiniz veya püre haline getirdiğiniz 2 domates, 2 diş sarmısak, zeytinyağı, kekik, karabiber ve tuzu üzerine ekleyip kaynatın. Evde bir iki dilim pastırma veya kurutulmuş et kalmışsa daha da şanslısınız. Bunları da ince ince kesip kaynattığınız sosa ilave edin. Tabanı fırın tepsisine koyun. Hazırladığınız sosla birlikte kalan peynir, sebze, turşu ne varsa üzerine ekleyin. Piştikten sonra üzerine biraz zeytinyağı ve taze yeşillikler ekleyerek yiyebilirsiniz.

Türlü yemeğinin lezzeti kadar ismi de son derece sade ve güçlü. Dolapta ne kalmışsa hepsinin eklenerek yapılmasından ortaya çıkan çok güzel bir lezzet. İyi bir türlü yapmanın püf noktalarının ilki, bol soğan kullanmak. Soğanı normalden biraz daha fazla kavurduğunuzda kalan sebzelerin tadı artacak. Etli türlü yapacaksanız, önce eti mühürleyin; sonra tencereden çıkarıp, soğanları bu yağda kavurun. İkinci önemli noktaysa, iyi bir et veya sebze suyu ile eldekileri bir tencere yemeğine çevirmek.

Son dakikada yemek yapmanız gerekirse, dolapta kalan birkaç mantar veya bir kabakla güzel bir meze yapabilirsiniz. Bunları doğrayıp az miktar zeytinyağında çevirin. Kenarda 2 çorba kaşığı sirke, 5 çorba kaşığı zeytinyağı, karabiber, tuz, kırmızıbiber ve 2 diş sarmısağı ezerek karıştırın. Bu karışımı tavada 2-3 dakika çevirdiğiniz sebzenin üzerine dökün. Biraz İspanyol usulü mezeler gibi; çok basit bir yöntem.

Kalan meyveleriniz hafif yumuşak, yemek için ham, çok şekerli veya çok ekşiyse az bir suyla kaynatıp, elekten geçirin. Sonra biraz şeker ekleyin. Rengi parlaklaşıp kıvamlanınca bir iki damla suyunu bir tabağa alın ve bekleyin. Tabaktan akmayan bir haldeyse reçeliniz tamamdır. Daha sonra bu marmelatı bir pasta veya kekin üzerinde gezdirebilirsiniz. Su veya soda ile karıştırarak içecek haline de getirebilirsiniz.
Elinizde tek bir meyve çeşidinden reçel yapacak kadar miktar yoksa, iki üç meyveyi de karıştırabilirsiniz. Mesela ayva ile elma, şeftali ile vişne, armut ile erik çok güzel çift olabiliyor.

Canlılığını yitirmiş nane, fesleğen, kekik gibi yeşillikler insanın en kolay gözden çıkardıklarıdır. Oysa onlarla güzel bir pesto sos yapabilir ya da kurutarak kendi baharatınızı elde edebilirsiniz. Hatta biberiye, taze kekik, birkaç top karabiber ve sarmısakla zeytinyağınızı aromalandırabilirsiniz.

Limon ve portakalın suyunu sıkmadan önce kabuklarını ince doğrayıp buz küpleri yapabilirsiniz. Ayıkladığınız narlardan kalan taneleri de buz kalıplarına koymanızı öneriririm. Buzun içine ayrıca nane, fesleğen gibi yeşillikler ilave ederseniz, hem çok hoş bir görüntüye hem de ferah bir lezzete ulaşırsınız.

Pancar veya havucu sap ve yapraklarıyla satın aldıysanız, onları atmadan önce “bir kere daha düşünün” derim. Neden mi? Bunlarla yapacağınız bir omlet hem çok lezzetli hem de doyurucu olacak.

Lahana kolay tükenmeyen bir sebze. Yemeği pişirdikten sonra kalanından kolayca turşu yapabilirsiniz.

Bayat ekmek Türkiye’de israf konusunda en çok öne çıkan malzeme. Bayat ekmeklerinizden kendi galeta ununuzu yapıp, yemeklerde kullanabilirsiniz. Köfteler, şnitzeller ve daha neler neler..

Hafifçe büzüşmeye yüz tutmuş
biberlerinizi közleyip sirke, sarmısak, zeytinyağı ile soslayarak kavanozlayabilirsiniz.

Yumuşayan domatesleri rendeleyip biraz zeytinyağı ve tuz ekleyerek kaynattıktan sonra kavanozlayın ve buzdolabının derin dondurucusuna atın. İster menemen sosu ister yemeklik olarak kullanabilirsiniz. Ev yapımı lezzetli ketçap da güzel bir alternatif.

Soğanların içi kimi zaman yumuşayıp boşalır, özellikle de bu mevsimde göbeğinden çimlenir. Bu kısmı ekerseniz size tekrar soğan verebilir.