Su ürünlerinde hedef büyük
Artan nüfusla birlikte 2030’a kadar 40 milyon ton balığa daha ihtiyaç duyulacak. Denizlerdeki varlık giderek azalırken, ihtiyacı karşılamanın tek yolu olarak çiftlik balıkçılığı gözüküyor.
BM Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre dünya genelinde üretilen 147 milyon ton balığın yaklaşık yüzde 40’ı çiftliklerde yetiştiriliyor. Artan nüfusla birlikte 2030 yılına kadar 40 milyon ton balığa daha ihtiyaç duyulacak. Denizlerdeki varlık giderek azalırken, ihtiyacı karşılamanın tek yolu olarak çiftlik balıkçılığı gözüküyor. Avcılık ile yakalanan deniz ürünlerinin
sürekli artan tüketim talebini karşılaması mümkün olmadığından yetiştiricilik yoluyla gerçekleştirilen üretim, talebin önemli bir bölümünü karşılıyor. Peki acaba Türkiye’de durum nasıl?
Su Ürünleri Tanıtım Grubu (STG) Başkanı Melih İşliel ve Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Sinan Kızıltan ile sektördeki son gelişmeleri konuştuk.
STG neden kuruldu
Melih İşliel, “Ülkemizin sahip olduğu coğrafi avantajlar, Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması, hedef pazarlara yakınlığı, tür çeşitliliği, AB normlarına uygun üretim ve işleme kapasitesiyle yüksek ihracat potansiyelini en iyi biçimde değerlendirmeye çalışıyoruz. Ancak su ürünleri sektörü yarattığı katma değerle ülke ekonomisi açısından büyük bir öneme sahip olmasına rağmen henüz hak ettiği değere ulaşmış değil. Türkiye’de yeterince balık tüketilmiyor. Avrupa Birliği ülkelerinde 25 kg, Japonya’da 80 kg olan kişi başına balık tüketimi, ülkemizde ne yazık ki 8,5 kg dolayında. Bu tüketim de ağırlıklı olarak sahil kesimlerinde yapılıyor. İşte bu gerekçeyle ve balığın sayısız yararlarına dikkat çekmek, daha fazla tüketilmesini ve ihracatını sağlamak amacıyla su ürünleri sektörü ihracatçılarının bir araya gelmesi sayesinde 2008 yılında Su Ürünleri Tanıtım Grubu (STG) kurulmuş oldu” diyor.
Başka çözüm yok
İşliel’e göre, Türkiye’nin kıyı şeridi ve deniz varlığı, gelecekteki en büyük kozlarından biri olacak. Melih İşliel, “AB’nin yıllık 12 milyar Euro balık cari açığı var. Kültür üretimiyle yakın coğrafyamızın tedarikçisi olabiliriz. Üstelik yetiştiricilik yoluyla yıl boyu üretim sağlanıyor, mevsime bağlı kalınmıyor. FAO verilerine göre, dünya genelinde çiftlik balıkçılığı son 10 yılda rekor sayılabilecek hızda büyüyor, 2020’ye kadar yılda ortalama yüzde 3 büyüme bekleniyor. Bu büyümeden Türkiye’nin de önemli miktarda pay alarak sektöre 1 milyar doların üzerinde yatırım yapıldı. Kafeslerde 650 milyon dolar değerin üzerinde canlı balık var. Sektör 25 bin kişiye iş imkânı sunuyor. Sonuç olarak kuralına uygun yapıldığı takdirde çiftlik balıkçılığından başka çözüm yok” diye konuşuyor.
1,5 milyar dolar
Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Sinan Kızıltan ise katma değeri yüksek, işlenmiş ürünler ağırlıklı ihracatı hedeflediklerini söylüyor. Kızıltan, “2008 krizi sonrasında yetiştiricilik sektörü çok daha sağlıklı bir yapıya kavuştu. Dikey entegrasyona sahip (yavru, yem, yetiştiricilik, paketleme tesisi ve ileri işlenmiş donuk ürünler) şirketlerin sayısı hızla arttı. Yunanistan’ın kendine özgü krizi de bize olumlu yansıyor. Türk firmaları çok daha güçlü ve finansal kırılganlıktan uzak. Bu arada Avrupa’da Norveç’in ardından ikinci sıraya yükseldik, Yunanistan’ın da önüne geçtik. Ayrıca pazar çeşitliliğimizi daha da geliştirmek istiyoruz. Halen 75 ülkeye ihracat yapılıyor, bu sayı ve tutar daha fazla nasıl artırılabilir? İşte bu çerçevede tanıtıma özel bir önem veriyoruz. İhracatta ilk üç ülke Hollanda, Almanya ve İtalya. Ürettiğimiz kültür balıklarının yüzde 37’sini ihraç ediyoruz. Bunun yanında özellikle komşu ülkelerde büyümeye çalışıyoruz. Bunun için 2013’de çok sayıda yurt dışı fuara katılmayı planlıyoruz. 2023 yılı ihracat hedefimizin 1,5 milyar dolar olduğunu da özellikle söylemek isterim” ifadesinde bulunuyor.
POTANSİYEL YÜKSEK Kızıltan, ”6 milyonluk Norveç somon balığı ihracatından yıllık 6 milyar Euro kazanıyor. 75 milyonluk Türkiye ise daha yeni yaklaşık 500 milyon dolar rakamına ulaştı. Bu arada levrek ve çipura dünyada somondan daha fazla ilgi görmeye başladı. Bu biçim için büyük bir avantaj. 2023 yılındaki hedeflerimize ulaşabilmek için büyük bir atılım gösteren su ürünleri sektörüne verilen desteklerin artarak devamını bekliyoruz” açıklamasını yapıyor.
