Mavi Akım’daki isabet

Doğalgaz kesintisi nedeniyle, Rusya’ya yüklenenler çoğunlukta. Bunda bir doğruluk payı var. Ancak, Ukrayna da, sütten çıkmış ak kaşık değil. Moskova, Ukrayna’da kendine aykırı bir yönetimin işbaşına geçmesinden sonra, düşmanca bir tavır sergiliyor. Ne var ki, Kiev’in baronları da, doğalgaz borularındaki çalıntılarla milletin diline düşüyor.

Bir zamanlar SSCB’nin dört bir yanına petrol ve doğalgaz boruları döşeniyor. Ukrayna da bunlardan biri. O zamanlardan kalma fiyat 50 dolar. Moskova bu fiyatı 230 dolara yükseltmek istiyor. Kiev yanaşmayınca, Ruslar doğalgazı kesiyor.

Ukrayna’dan geçen boru hattından hem AB ülkeleri, hem Türkiye doğalgaz alıyor. Rusların doğalgazı kesmesi, AB kadar, bizi de ilgilendiriyor. Hem de, çok yakından.

MAHKEMEDEKİ SARIŞIN

Hakkındaki yolsuzluk iddiaları karşısında görevinden ayrılan Ukrayna eski Başbakanı sarışın güzel Timochenko daha Enerji Bakanı iken sabıka kayıtlarına geçiyor.

Suçlama, Rusya’dan gelen ve Ukrayna’dan geçen doğalgaz hatlarından gaz çalan bir şebekeye yardım etmek. Bu iddiaya göre, Ukraynalıların çaldığı doğalgaz tam bir milyar doları buluyor. Sarışın güzel bu nedenle mahkum oluyor.

Moskova şimdi sadece fiyat dayatması değil, aynı zamanda borudan doğalgaz çalma iddiasıyla ortaya çıkıyor. Aslında, bu iddiayı Ruslar hemen her yıl tekrarlıyor. Zaman zaman da, haklı çıkıyor.

Hatta, geçen yıl Gazprom Genel Müdürü tam Türkiye’ye geleceği gün, benzer bir iddia üzerine, Putin genel müdürün gezisini iptal ediyor ve sorunla ilgilenmesini istiyor.

TURUNCU DEVRİM

Gaz çalma iddiası nedeniyle, Türkiye’nin de sıkıntıya düştüğü oluyor.

Rusya ile aradaki anlaşmaya göre, Ukrayna üzerinden alınan doğalgazda zaman zaman miktar azalması gözleniyor. Ankara bunu bildirdiğinde, Moskova "Kiev’dekiler yine borudan çalıyor" iddiasını öne sürüyor. Ya çalmak ya parasını ödemeyi geciktirmek, Kiev’e yöneltilen suçlamaların başında geliyor.

Ne var ki, bu kez yine aynı iddialar olsa bile, Moskova’nın 50 dolar yerine 230 dolar dayatmasının altında siyasal neden çok açık.

Ukrayna’da 2004 sonunda Victor Yuvchenko iktidara geliyor. Eşi Amerikalı, kendisi Amerikan yanlısı. Ukrayna, Rusya’dan koparak, Turuncu Devrim’le yeni bir döneme adım atıyor.

Putin fırsatı kaçırmıyor ve 50 dolarlık fiyatı 230 dolara çıkarmak istiyor. Aslında 50 dolar çok düşük. Dünya fiyatları, Rusya’nın önerdiğinin yine de üstünde, 240 dolar dolayında. Kaldı ki, önceden önerdiği 160 doları Kiev geri çeviriyor.

TÜRKİYE ETKİLENİR

Türkiye, tükettiği 25 milyar metreküp doğalgazın yüzde 65’ini Ukrayna’dan gelen hattan karşılıyor. Oradaki kısıntı, Türkiye’de kısıntı demek.

Rusya ile Türkiye’nin ilişkileri iyi. Hatta, Gazprom Türkiye’de toplam bir milyar dolarlık yatırım yapmak istiyor. Elektrik santralı, rafineri, gaz depolama ve turizm alanlarında. Ama, bugün iyi. Yarın?..

Burada, zamanında Türkiye’nin Mavi Akım Projesiyle ne kadar doğru bir adım attığı ortaya çıkıyor. Çünkü, Mavi Akım Rusya’dan Türkiye’ye hiç bir başka ülkeden geçmeden, doğrudan Karadeniz’in altından Sinop yakınlarına uzanan bir hat. Başka ülkeleri aradan çıkartıyor. Vaktiyle verilen isabetli bir karar.

Yine de, her şeye rağmen, dışa bağımlı bir durum.

Ukrayna sorunu karşısında, doğru tercih, Türkiye’nin Mavi Akım’a yüklenmesi. Her ne kadar, Mavi Akım’da 16.5 milyar metreküplük bir kapasite varsa da, o kapasiteyi tam olarak kullanmak gerek.

Kısa dönemli ikinci almaşık, İran’la masaya oturmak. Sorunları çözmek. Bu yılın sonunda devreye girecek Şahdeniz projesi üçüncü almaşık.

Uzun dönemde, Mısır ve Irak var.

Yarını ve dışa bağımlılığı düşünerek, temelde yapılacak iş ise, kendi enerji kaynaklarını arttırmak.

Irak Savaşı kadar, dünyayı ve bizi ilgilendiren çok ciddi bir sorun.