Maliye sigarada rekabeti engelliyor

Yani AKP’li Maliye, yabancı sigaracıların kárını artırıyor. Çünkü Maliye sürekli sigaracılardan fiyatlarını artırmalarını istiyor, yabancı sigara üreticileri ise zam yaparak hem Maliye’ye ödedikleri vergileri artırıyorlar, hem de kendi kárlarını katlıyorlar.

Bunun faturasını kim ödüyor derseniz, açık; sigara tüketenler...

Sağlığa zararlı, fiyatı yüksek olursa caydırıcı olur filan demeyin, insanların özgür iradeleri ile karar verdikleri bir alışkanlık ve sağlık açısından zaten bedelini ödüyorlar. Fiyatı yüksek diye kimsenin sigara bıraktığına şahit olan var mı, bilmiyoruz...

Aslında sigara sektöründe çok büyük bir rekabet söz konusu. Bıraksanız, sigara fiyatları düşecek ama Maliye Bakanlığı buna izin vermiyor.

Maliye’nin anlayışı sanki şöyle: "Vergi adaletini filan boşver kimden bulursam ondan vergi alayım, tahsilatım artmış görünsün, vergi tekniği ve ekonomiye etkisini sonra düşünürüz."

İşte bu anlayış nedeniyle Türkiye, sigarada, akaryakıtta tüketicilerin en yüksek vergileri ödedikleri ülkelerin başında geliyor. Çünkü bunlardan vergi almak kolay. Basarsın vergiyi, zorunlu harcama olduğu için herkes vergisini öder...

Maliye Bakanlığı bir süredir sigaracılara, durup durup zam baskısı yapıyor. Çünkü sigarayazam geldiği zaman, özellikle de yabancı sigaraya zam geldiği zaman, Maliye’nin vergi tahsilatı aynı oranda artıyor.

Daha önce de bu konuda çeşitli tartışmalar yaşanmıştı. Maliye, artan kurlar ve enflasyon nedeniyle vergi tahsilatı hedefini revize etti. Buna karşılık sigara üreticileri zam yapmaya yanaşmadılar. Bunun üzerine Maliye’nin yabancı sigaracıları tekrar çekip, "zam yapın" diye baskı yaptığı iddia ediliyor. Öğrendiğimiz kadarıyla yabancı sigaracılar arasında kimi Maliye’nin talimatına uymuş, kimi uymamış ve bu nedenle ortalık karışmış durumda. Cuma ve cumartesi günleri bile yabancı sigaracılar aranıp, zam yapıp yapmadıkları, neden yapmadıkları sorgulanmış .

’REKABET’, GÖREVİNİ YAPACAK MI

Yani yabancı sigara üreticileri, Maliye’nin baskısıyla, oturup bir anlamda ortak zam kararı almış konuma düşüyorlar... Aslına bakacak olursanız, bunu zorunlu kılan da Maliye...

Ancak Maliye’nin resmi olarak "zam yapın" talimatı, yazılı bir emri, tabi ki yok.

Çünkü bu Rekabet Hukuku’na göre "uyumlu eylem"e giriyor. Yani hangi sektörde olursa olsun üreticilerin, satıcıların ortak karar alıp aynı ürün ya da hizmete, ortak zam yaptıkları saptanırsa, bu suç kapsamına giriyor. Yasada öngörülen maddeye göre de, Rekabet Kurumu bunu saptarsa, geçmiş yıl cirolarının yüzde 10’una kadar ceza kesebiliyor.

Yabancı sigaracıların toplam 2005 yılı cirosu, Maliye’nin zam baskısının da etkisiyle, 10 milyar YTL’ye çıkmış durumda. Yani Rekabet Kurumu bu suçu saptarsa, yabancı sigaracıların tümünün ödeyeceği ceza 1 milyar YTL’yi, yani 1 trilyon TL’yi bulabilir.

Dünkü Referans Gazetesi’nde yabancı sigara şirketi yöneticilerinden birinin ana bayilerine gönderdiği "devletin zoruyla zam yaptık ama rakip firma uymadı" şeklinde bir itirafı yer aldı. Şimdi Rekabet Kurumu’nun bu yazıyla da artık iyice açığa çıkmış olay hakkında soruşturma açması bekleniyor. 2002 yılında da benzer bir soruşturma açılmış ama delil yetersizliğinden yabancı sigaracılar için ceza verilememişti.

Şimdi direk olmasa da, dolaylı olarak "uyumlu eylem" itiraf edilmiş oluyor. Bakalım Rekabet Kurumu şimdi ne yapacak?

Yabancı sigaracılar çıkıp da "aslında biz zam yapmak istemiyoruz hepimiz serbestçe belirlemek istiyoruz ama Maliye bizi ortak zamma zorluyor" diyebilecekler mi?

Bizce diyemeyecekler, çünkü her şeyleri Maliye’nini inisiyatifine kalmış durumda.

Hem Maliye, hem Rekabet Kurumu, hem sigaracıların bildiği bir oyun oynanıyor. Arada tüketici büyük zarar görüyor. Bakalım Rekabet Kurumu bu işe el atabilecek mi?