Kooperatif ve üyelerine ceza tehlikesi

Kooperatiflerle ilgili önemli değişiklikler oldu. En önemlisi, kooperatiflere yeni yasa ile belirlenen bazı eksikliklerini gidermeleri için 31 Aralık 2006 tarihine kadar süre verildi. Aksi halde, kooperatife ciddi vergi ve cezalar gelecek. Bu da kuşkusuz üyelerin ceplerinden çıkacak.

YÖNETİCİ VE DENETÇİ

Yapı kooperatiflerinin, muafiyetten yararlanabilmeleri için, kooperatifin kuruluşundan inşaatın bitimine kadar, yönetim ve denetim kurullarında aşağıdaki kişilerin yer alması yasaklanıyor.

1. Kooperatifin inşaat işlerini, üstlenen gerçek kişiler veya tüzel kişi temsilcileri,

2. Yukarıda sayılan kişilerin, eşi, çocuğu ya da bunların altsoyu, üst soyu gibi kişiler,

3. Yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlar.

YAPI RUHSATI VE TAPU

Yapı kooperatiflerinin, kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmeleri için, "yapı ruhsatı" ve "arsa tapusunun" da kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olması gerekiyor. Aksi halde, kooperatifin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanması mümkün olmayacak.

ÜST BİRLİĞE ÜYELİK

Öteden beri süregelen mevzuat ve uygulamaya göre, kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanmaları için, üst birliğe girmeleri gerekiyordu.

Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nda "üst birliğe üye olma" koşuluna yer verilmedi (Bkz. KVK Md. 4/k). Bu duruma göre, 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren, kooperatifler üst birliğe üye olmadan da kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilecekler.

Ancak, Kooperatifler Kanunu’nun 93. maddesinde yer alan bazı vergi ve harç muafiyet ve istisnalarından yararlanabilmek için, üst kuruluşlara girmek yine zorunlu olacak.

TÜKETİM VE TAŞIMACILIK

Daha önce, gerekli koşulları sağlayan tüm kooperatifler, kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabiliyorlardı.

Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu ile buna son verildi. 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren, tüketim ve taşımacılık kooperatifleri, gerekli koşulları sağlasalar dahi, kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanamayacaklar.

KAT KARŞILIĞI ARSA

Yapı kooperatiflerinin, kendilerine ait arsalarını, "kat karşılığı" yani belli sayıda daire ve dükkan karşılığında inşaat firmasına vermeleri durumunda, her bir hisse için bir konut ya da işyeri elde etmeleri halinde, bu durum "ortak dışı işlem" sayılmıyor ve kooperatif kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabiliyor.

Aksine bir durum çıkması yani her bir hisse için birden fazla konut ya da işyeri elde edilmesi durumunda, ortak dışı işlem gerçekleşmiş sayılacak ve kurumlar vergisi muafiyeti ortadan kalkacak (KVK Md. 4/k).

SÜRE 2006 SONU

Yapı kooperatiflerinin, yukarıdaki koşullara 31 Aralık 2006 tarihine kadar intibak etmeleri gerekiyor. Örneğin, "yapı ruhsatı" ile "arsa tapusu" kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmemiş ise, tescil işlemi 2006 yılı sonuna kadar yapılmalı. Aynı şekilde, yukarıda belirtilen kişiler yönetim ve denetim kurullarında ise, bu durum düzeltilmeli. Yönetim ve denetim kurulları yıl sonuna kadar yeniden oluşturulmalı.

Aksi takdirde, buna uymayan kooperatifler, Anayasa’ya aykırı olarak geriye dönük olarak 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren kurumlar vergisi mükellefi olacaklar. Bu durumda, kooperatifin yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için, üyelerden ilave para istenecek.

Bu duruma düşmemek için, yıl sonuna kadar, üye olduğunuz kooperatifin yetkililerini uyarmanızda yarar var.