Kayıp kütüphanelerin hüznü

Peki ya genel kütüphanelerin, insanlığın belleğinin kaybolup gitmesi. Yakılması, yıkılması...

James Raven’ın derlediği Kayıp Kütüphaneler -Antikiteden Günümüze Yok Olan Koleksiyonlar kitabını okurken düşünüyorum bunları. Yok olan kütüphanelere bir mersiyedir bu yazı.

Raven’ın kitabın başındaki Giriş: Kayıpların Yarattığı Sarsıntı başlıklı yazısı bana savaşların neden lanetlenmesi gerektiğinin en azından kültürel gerekçesini sundu.

Kitabın içindekiler listesinden birkaçını okuduğunuzda, benim gibi bütün kitap severlerin, kültürel mirasların önemini bilenlerin üzüleceğinden kuşkum yok:

"Eski Mezopotamya’nın Kayıp Kütüphaneleri, Corvina Kütüphanesi ve Kaybolan Macar Kraliyet Arşivi, ’El Yazmaları Kelebekler Gibi Uçuşuyordu’: Onaltıncı Yüzyılda İngiliz Kütüphanesinin Dağılması."

Yukarıdaki her kayıp kitap, insanlığın cahil kalmasına, özgürlüğünün kısıtlanmasına, doğruları öğrenememesine, araştırma yapamamasına, tarihi öğrenememesine nedendir.

* * *

YUKARIDA sözünü ettiğim girişten aşağıda okuyacağınız bir bölüm, yakın tarihteki kültürel barbarlığın nasıl bir insanlık hazinesini yok ettiğinin delilleridir:

"2003 yılının Nisan’ında Amerikan ve İngiliz kuvvetlerinin Irak’a yaptığı saldırı, sadece binerce sivil ve askeri hayata mal olmakla kalmamış, aynı zamanda, ülkenin maddi mirasının büyük bir bölümünün yıkılışı ile ilgili detaylı raporların da ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Amerikan birliklerinin Bağdat’a girmesinden hemen sonraki 48 saat içinde, Ulusal Kütüphane ile Dini Bağışlar Bakanlığı’ndaki kütüphanenin enkaz haline geldiği ve yağmacıların Ulusal Müze’de bulunan 170.000’ten fazla eseri kaçırdığı iddiaları ortaya çıktı, Musul’daki Üniversite Kütüphanesi ise tamamen yakılmıştı.

Bu trajedinin yorumlanması, anında ve problemli bir şekilde siyasi olmuştu."

Çoğumuzun belleğinde hálá televizyonlardaki görüntülerin izleri var. O eşyanın harap edilmesi, kitapların hoyratça yırtılması.

* * *

KAYIP KÜTÜPHANELER’i okursanız bundan böyle kitabı yok edenlerle mücadeleye adarsınız kendinizi.

Kayıp Kütüphaneler, Derleyen: James Raven, Çeviren: Dilek Cenkçiler, Bileşim Yayınevi.