İnme önlenebilir mi?

İsterseniz bugünü de “kalıcı inme”ler konusuna ayırarak bu tatsız konuyu şimdilik noktalayalım.

Felç geçirmek herhangi bir güne hareket edemeyen el ve ayaklar, derdini anlatamayan bir dil ile uyanmak, neticede kişisel ihtiyaçlarını bile karşılamada güçlük çeken, başkalarına muhtaç biri olmak yaşlanan herkesin korkusudur.
Beyne kan sağlayan kan damarı (arter) patladığı ya da kan pıhtısıyla tıkandığında inme meydana gelir. Dakikalar içinde beynin o alanı içindeki sinir hücreleri zarar görür ve hücreler birkaç saat içinde ölebilir. Sonuç olarak vücudun, beynin zarar görmüş olan alanı tarafından kontrol edilen kısmı fonksiyonlarını düzgün bir şekilde yerine getiremez.
Eğer inmeyi düşündüren herhangi bir belirtiniz varsa kalp krizinde olduğu gibi acil müdahaleye ihtiyacınız var demektir. Belirtiler fark edildikten hemen sonra tedavi başlarsa zarar gören beyin hücre sayısı daha az olabilir, neticede inmenin oluşturacağı kalıcı sakatlıklar (konuşma sorunları, el ve ayak fonksiyon kayıpları) da hafifler.

İNME SEBEPLERİ

İnmeler ya damarların tıkanması (iskemik) ya da çatlayıp-patlayıp kanaması sonucu (hemorajik) meydana geliyor.
- İskemik inme, beyindeki kan akılımın azalması nedeniyle oluşur. Bu durum beyne kan sağlayan bir damarın tıkanması ya da daralması veya kalp gibi nedenlerden ötürü kan akımının azalması sonucu oluşur.
- Kanama nedenli inme (hemorrhagic stroke) beyindeki damarda sızıntıyla ya da patlamayla birlikte beyin dokusunda veya beyne yakın bir yüzeyde kanamanın başlamasıyla oluşur.
İnmeden önce inmenin uyarıcı habercisi olan bir ya da daha fazla geçici iskemik ataklar da geçirmiş olabilirsiniz. Geçici iskemik ataklar küçük inmeler olarak adlandırılırlar. Çünkü inme belirtilerine benzer belirtileri vardır. Ancak inme belirtilerinden farklı olarak ataklardaki belirtiler 24 saate kadar sürebilse de genellikle 10-20 dakika içinde yok olur.

BELİRTİLERİ NELER?

İnme belirtileri aniden ve aşağıdaki gibi olabilir:
- Yüzde hissizlik, zayıflık ya da kolda, bacakta ya da yüzde felç. Özellikle vücudun tek tarafında.
- Çift görme, görememe gibi tek ya da her iki gözde de görme bozuklukları.
- Kafa karışıklığı, konuşmada ya da anlamada sorunların olması.
- Yürümede zorluk çekmek. Baş dönmesi, denge veya koordinasyon kaybı.
- Şiddetli baş ağrısı

NE YAPMALI?

İnme acil bir tıbbi durumdur. Hızla, vakit kaybetmeden tıbbi yardım istemeyi gerektirir. Şu veya bu nedenle geç kalmak beyindeki ve bedendeki kalıcı harabiyeti daha da ağırlaştırır. Kısacası inmelerin teşhisi ve tedavisinde zaman çok önemlidir.
İlk adım fiziksel muayene ve beyin fonksiyon testleri olacaktır. Bunları CT adı verilen, inme çeşidini (iskemik ya da horrohagic) belirlemek için yapılan beyin tarama testi izleyecektir. Bu belirme çok önemlidir. Çünkü hemorrhagic (beyinde kanama) inmesi olan birinde, iskemik inme (doku pkazminojen aktivatör, t-PA-tissue plasminogen activator, or t-PA) için kullanılan ilacın verilmesi hayati tehlike oluşturabilir.
 Vakit kaybetmeden yapılan teşhis de çok önemlidir. Çünkü t-PA belirtiler başladığında ya da 3 saat içinde verilmelidir. Kısacası yukarıda yazdığımız “inme işaretleri”ni hatırda tutup bunlardan herhangi biriyle karşılaşılması halinde en kısa sürede tıbbi yardım
istenmelidir.

BİR BİLGİ

İnme nasıl tedavi edilir

İskemik inme: Doktorlar öncelikle durumunuzu stabil (dengeli) hale getirecek ve beyne kan akışını tekrar başlatmaya ya da artırmaya çalışacaktır. Eğer belirtilerinin başlamasından 3 saatten daha az bir zaman geçtiyse, pıhtı çözücü bir ilaç olan doku plazminojen aktivator (t-PA) verilebilir.
Hemorajik inme: Hemorajik inme tedavisi zordur. Beyindeki kanamayı ve basıncı takip ve kontrol etmeyi gerektirir. Özellikle kan basıncı olmak üzere diğer hayati belirtileri stabil hale getirmek gereklidir.
İlk tedaviden sonra doktorlar zatürree ve gelecekte oluşabilecek diğer inmeler gibi komplikasyonların oluşmasını önlemeye yoğunlaşacaktır. Doktorunuz sizi aynı zamanda mümkün olduğu kadar çabuk olarak inme rehabilitasyon programına dahil edecektir.

BİR SORU/BİR CEVAP

İnme önlenebilir mi?

Risk faktörlerini elimine ederek inmeyi önlemek mümkündür. Değiştirebileceğiniz risk faktörleri bazı hastalıkları da içermektedir ve eğer hastalığı kontrol edebilirseniz inme riskinizi de azaltabilirsiniz. Kontrol edilebilen risk faktörleri şunlardır:
- Yüksek kan basıncı (hipertansiyon): Yüksek kan basıncı inmede yaştan sonra en önemli ikinci risk faktörüdür.
- Şeker hastalığı (diyabet): Şeker hastalığı hastalıkla ilişkili dolaşım problemlerinden dolayı inme riskinizi ikiye katlar.
- Yüksek kolesterol: Yüksek kolesterol koroner kalp hastalıklarına ve kalp krizine neden olabilir. Bu durum kalp kasına zarar verebilir ve inme riskini artırır.
- Atriyal fibrilasyon, endokardit, kalp kapakçığındaki durumlar ya da kardiyomiyopati gibi diğer problemler.
- Sigara içmek: Sigara inme riskini iki buçuk kat artırır.
- Fiziksel aktivite eksikliği.
- Yoğun ve yönetilemeyen stres tepkileri