Hazine, alımlar için TMO’ya 500 milyon Euro kredi verdi

TARIMSAL destekleme alım sisteminde, uygulanan ekonomik program öncesi sisteme geri dönüş yaşanıyor. Yani destekleme alımlarında görev zararları, büyüyen KİT zararları ve kara delikler döneminin yeniden başladığını gösteren önemli ipuçları geliyor.Bu yılki destekleme alımlarında yapılan hata, mali disiplini bozacak boyutlara ulaştı. Hazine’nin Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) ne 500 milyon euro kredi verdiği ortaya çıktı. Bu kredinin, 2000 öncesinde olduğu gibi, önümüzdeki dönemde ‘görev zararı’na dönüşmesi kaçınılmaz. Çünkü TMO bu yıl 400 milyon dolarlık bir dış kredi kullandı ve bu kredinin geri ödemeleri 2006 Ocak ayında başlayıp, yıl ortasında bitecek.Yani kısa vadeli bir kredi.Bunun yanısıra piyasada 4 milyon tonluk üretim tahmini yapılan mısırda, ilk kez TMO bu yıl çok yüklü alımlar yapmak zorunda kalacak, yani yükü daha da büyüyecek. TMO aldığı hububatı geçen hafta satmaya başladı. Ama hem mısır alımları, hem de yılbaşında başlayacak kredi geri ödemeleri nedeniyle. TMO’nun Hazine’den kullandığı 500 milyon Euro’luk krediyi geri ödemesi mümkün değil. Dolayısıyla, eskiden olduğu gibi yine TMO’ya görev zararı yazılacak...TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, ‘maalesef’ diyerek, bu yıl alımların tekrar yükseldiğini söylüyor. Geçen hafta sonu itibariyle hububat alımları 4.8 milyon tona, hububata ödenen para ise 1.2 katrilyon liraya ulaşmış.Yani 5 milyon tonu geçmesi , tutarın 1.5 katrilyona çıkması artık kesin. 6 milyon tona çıkmasından bile korkuluyor..Kemaloğlu, 4 milyon tonluk mısır üretiminden, ne kadar tüccar devreye girse de, TMO’nun yine de önemli bir miktarı almak zorunda kalacağını da söylüyor.Genel Müdür, Hazine’den kullandıkları kredinin tümünü geri ödemelerinin mümkün olmadığın belirterek, bunun görev zararı olarak yazılacağını söylüyor. Kemaloğlu, bu yılki alımlardan doğacak görev zararının 600-700 trilyon lira olacağını söylüyor ama biz bu tutarın daha yükseleceğini tahmin ediyoruz. Hatta 500 milyon euro’luk Hazine kredisinin neredeyse tümünün geri ödenemez olacağını tahmin ediyoruz. Yani görev zararının çok daha yüksek rakamlara çıkması kaçınılmaz. IMF KURALLARI ÇİĞNENDİBöylece ekonomik program öncesi destekleme alım sistemine önemli ölçüde geri dönülmüş oluyor. IMF’in bu uygulamaya ne diyeceği ise merak konusu. TMO Genel Müdürü Kemaloğlu, ‘bunun içalımlara dönük bir görev zararı olmayıp ihracata dönük bir görev zararı olacağını’ söylüyor. Belli ki Hükümet bu yolla işi kitabına uydurmaya, IMF’e bu yönde gerekçe göstermeye kalkışacak. Bakalım IMF bu gerekçeye ne diyecek?‘Peki ihracat görev zararı bütçede ne kadar?’ dediğimizde ise 200 trilyon lira yanıtını alıyoruz. Yani iyimser tahminle, 200 trilyonluk bütçe kalemi 3-4 kat aşılmış, 600-700 trilyona çıkmış olacak. Bunun bu yılki bütçede gösterilmeyip,. Hazine’nin alacağı olarak gösterilmeye çalışılması ise eskiden olduğu gibi ‘yükü erteleyip büyütmek’ten başka işe yaramayacak.Bunun da ötesinde ilkesel olarak bu geriye dönüş ve bakalım IMF’in tavrı ne olacak?KURLARI TMO DÜŞÜRDÜTMO Genel Müdürü 500 milyon Euro’luk kredi için Hazine ile ‘ikraz anlaşması’ yapıldığını söylüyor. Yani belli ki Hazine TMO’ya verdiği bu krediyi ‘uzun vadeli döviz kredisi’ olarak göstermiş. Yani bu görev zararını bir-kaç yıl bütçeye yazmadan götürmeye çalışacak.Bu kredinin bir başka etkisi da kurlara oldu. Özellikle geçen hafta, piyasa oyuncuları dışardan döviz girmemesine rağmen, kurların yeniden düşmesine şaşırdılar. Sonunda ‘kaynağı belirsiz’ dövizin Hazine’nin TMO kredisi olduğu, TMO’nun çiftçiye para ödemek için bu dövizi piyasada bozdurduğu yani arzı artırıp fiyatların düşmesine neden olduğu anlaşıldı.Kısacası; Merkez Bankası’na kur baskısı yapılıyor ama Hükümet uyguladığı politika, Hazine de bu yöntemi belirleyerek kurların düşmesine neden oldu. Bakalım ihracatçılar ne diyecek?Bu destekleme kredisi, bizce geri dönüşü tescilleyen çok vahim bir hata. Bakalım ne olacak?